Điện ảnh có ý nghĩa thế nào với thương hiệu quốc gia?

Điện ảnh là một bộ phận cấu thành không thể thiếu khi xây dựng thương hiệu quốc gia, nhất là trong thời kỳ hiện đại.

Ở thời kỳ hội nhập, thương hiệu quốc gia được khẳng định bằng sức mạnh về kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa – nghệ thuật, trong đó có điện ảnh. Một nền điện ảnh phát triển không ngừng là hình ảnh rõ ràng nhất cho sự phát triển của một quốc gia. Vì thế, đối với việc xây dựng thương hiệu quốc gia, điện ảnh có một vai trò đặc biệt quan trọng.

Thương hiệu quốc gia là gì?

Thương hiệu quốc gia (National brand) là tên, khẩu hiệu, biểu tượng của một quốc gia nào đó. Thương hiệu quốc gia được biểu hiện qua những hình thái khác nhau như: thương hiệu chính thức quốc gia, địa danh nổi tiếng, doanh nghiệp tiêu biểu, sản phẩm tiêu biểu, di sản văn hóa, lịch sử,…

Hollywood là một trong những thương hiệu quốc gia của Hoa Kỳ.

Thương hiệu quốc gia có vai trò quan trọng đối với việc hợp tác phát triển kinh tế, văn hóa, du lịch. Một đất nước có thương hiệu sẽ có tiếng nói trên trường quốc tế, thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Những nền điện ảnh làm nên thương hiệu quốc gia

Điện ảnh là loại hình nghệ thuật sinh sau đẻ muộn và là hậu duệ hoàn hảo, kế thừa tinh hoa của tất cả các loại hình nghệ thuật khác. Đây là hình thức giải trí gần gũi và cực kỳ phổ biến trong xã hội hiện đại.

Nhiều quốc gia đã nắm bắt cơ hội, thúc đẩy điện ảnh phát triển, đưa điện ảnh trở thành thương hiệu quốc gia. Hollywood được biết đến là kinh đô điện ảnh của thế giới, nơi quy tụ những ngôi sao nổi tiếng, những đạo diễn, nhà sản xuất hàng đầu. Nơi đây đã cho ra đời những bộ phim kinh điển, ở cả dòng phim nghệ thuật và thương mại. Hollywood như một hình mẫu của một nền công nghiệp điện ảnh phát triển mà nhiều quốc gia đang muốn vươn tới. Oscar – giải thưởng hàng năm của Viện Hàn lâm điện ảnh Hoa Kỳ là nơi mà cả thế giới đều hướng đến. Quốc gia nào có phim đoạt giải Oscar là cả một niềm vinh dự, tự hào. Hollywood vì thế trở thành một trong những thương hiệu quốc gia không thể thiếu khi nhắc đến Hoa Kỳ.

Đại lộ danh vọng ở Hollywood.

Nhắc đến Hàn Quốc, người ta nghĩ ngay đền làn sóng Hallyu, bao gồm K-pop, K-drama phủ sóng khắp thế giới. Cũng như Hollywood của Mỹ, Hàn Quốc cũng có một cái tên để chỉ ngành công nghiệp điện ảnh nước này, đó là Chungmuro. Hàn Quốc học hỏi rất chặt chẽ quy trình, công nghệ làm phim của Hollywood, vì thế họ có một nền điện ảnh phát triển vượt bậc, chất lượng ở đẳng cấp thế giới cả ở mảng điện ảnh và truyền hình. Điều này đã được minh chứng qua những bộ phim gây bão châu Á hay những phim điện ảnh đoạt giải thưởng danh giá ở các LHP, tiêu biểu có thể kể đến Parasite – phim châu Á đầu tiên đoạt giải Oscar ở hạng mục Phim xuất sắc nhất.

Parasite, niềm tự hào của người Hàn Quốc.

Trung Quốc, đất nước tỉ dân chưa từng tạo ra làn sóng toàn cầu như Hollywood hay Hallyu nhưng họ có thị trường nội địa khổng lồ cùng sức ảnh hưởng của nền văn hóa kéo dài hàng nghìn năm lên nhiều nước châu Á. Nhắc đến điện ảnh Trung Quốc, người ta nghĩ ngay đến những bộ phim truyền hình cổ trang từng gây bão khắp châu Á. Ở mảng điện ảnh, Trung Quốc cũng có những bộ phim được quốc tế đánh giá cao, được nhào nặn bởi những đạo diễn cực kỳ tài năng như Vương Gia Vệ, Trương Nghệ Mưu, Lý An.

Một cảnh phim Đèn lồng đỏ treo cao của Trương Nghệ Mưu.

Nhật Bản cũng là một quốc gia có nền điện ảnh phát triển với những bộ phim nghệ thuật xuất sắc, được đánh giá cao. Thành công nhất của điện ảnh Nhật Bản là đưa thương hiệu anime phủ sóng toàn cầu, cả ở mảng truyền hình lẫn chiếu rạp. Bộ phim Spirited Away của Studio Ghibli là phim hoạt hình châu Á đầu tiên thắng giải Oscar Phim hoạt hình xuất sắc nhất.

Spirite Away, phim hoạt hình châu Á đầu tiên giành giải Oscar.

Ấn Độ cũng có một nền điện ảnh được cả thế giới biết đến, đó là Bollywood, cái tên hoàn toàn ăn theo Hollywood. Tuy Bollywood không có sức ảnh hưởng rộng rãi khắp thế giới nhưng những đặc trưng riêng cùng với con số 1000 bộ phim được sản xuất ra mỗi năm cũng đủ khiến Bollywood trở thành thương hiệu khi nhắc đến Ấn Độ.

Bollywood never die.

Điện ảnh có vai trò thế nào trong việc phát triển thương hiệu quốc gia?

Bên cạnh những quốc gia có nền điện ảnh phát triển đã thành thương hiệu, những quốc gia khác cũng có thể phát triển hình ảnh đất nước thông qua điện ảnh. Người ta vẫn có thể phát triển một lĩnh vực không phải là thế mạnh của mình vì những lợi ích mà nó đem lại.

Trước hết, điện ảnh là một dạng quyền lực mềm của một quốc gia. Ai cũng biết, Hoa Kỳ là quốc gia phát triển nhất thế giới về mọi mặt, từ kinh tế đến văn hóa, quân sự. Những bộ phim của Hollywood càng củng cố niềm tin của khán giả khắp thế giới về điều đó. Người ta biết đến nước Mỹ với hình ảnh một quốc gia năng động, phát triển, đi đầu về công nghệ, là một hình mẫu chuẩn mực mà nhiều quốc gia muốn học hỏi. Điện ảnh Mỹ đã quảng bá văn hóa Mỹ ra khắp thế giới, khiến Mỹ luôn củng cố vị thế của mình trên trường quốc tế.

Hollywood là một hình mẫu về điện ảnh của thế giới.

Hàn Quốc, một đất nước nhỏ bé ở phía nam bán đảo Triều Tiên đã nhanh chóng vươn lên thành một trong những con rồng châu Á với nền kinh tế phát triển vượt bậc và làn sóng Hallyu khiến cả thế giới phải điên đảo. Trong suốt một thời gian dài, những bộ phim truyền hình đã đem đến hình ảnh một Hàn Quốc tươi đẹp, phát triển. Bộ phim Hậu duệ mặt trời gây bão châu Á đã đưa hình tượng quân nhân Hàn Quốc lên một tầm cao mới, khẳng định sức mạnh quân sự, lòng tự hào dân tộc của đất nước họ.

Châu Á điên đảo vì những bộ phim Hàn.

Thứ hai, nói về việc quảng bá du lịch thì không có hình thức nào hiệu quả hơn điện ảnh. Với sức ảnh hưởng của những bộ phim hot, địa điểm ghi hình phim bỗng trở thành điểm du lịch nổi tiếng. Đảo Nami ở Hàn Quốc đã trở thành một trong những điểm du lịch ‘huyền thoại’ của đất nước này sau thành công của bộ phim Bản tình ca mùa đông . Với sự thành công của hàng loạt những bộ phim hoạt hình kinh điển, Walt Disney đã xây dựng công viên chủ đề Disneyland và trở thành điểm hút khách du lịch trên khắp thế giới. Phim trường Hoành Điếm ở Trung Quốc không chỉ là phim trường cho hàng loạt các bộ phim nổi tiếng mà còn là điểm du lịch hấp dẫn.

Một góc Disneyland.

Các quốc gia đã có những biện pháp chủ động quảng bá du lịch quốc gia thông qua điện ảnh. Thái Lan có cổng thông tin thu hút các nhà đầu tư làm phim nước ngoài. New Zealand chi 150 triệu USD để tài trợ quay Chúa tể của những chiếc nhẫn . Hàn Quốc tài trợ 20% chi phí cho những bộ phim nước ngoài quay ở Hàn Quốc. Bollywoo chủ yếu xưng hùng xưng bá trong nước nhưng vẫn thu hút một khoản tiền tài trợ không nhỏ của nhiều quốc gia khác để họ thực hiện cảnh quay ở nước ngoài.

Khách du lịch đến New Zealand tăng vọt nhờ Chúa Nhẫn.

Việt Nam có thể chưa phát triển về điện ảnh nhưng lại có tài nguyên du lịch vô cùng phong phú, rừng vàng biển bạc trải dài từ Bắc tới Nam. Thông qua những bộ phim được ghi hình tại Việt Nam, chúng ta có cơ hội quảng bá du lịch tới bạn bè quốc tế. Nhiều khách nước ngoài đã xao xuyến trước cảnh sông nước đồng bằng sông Cửu Long trong bộ phim Người tình hay cảnh kỳ vĩ của Hạ Long trong Đông Dương và ấp ủ ý định đến Việt Nam du lịch. Sau khi bộ phim Kong: Skull Island được ghi hình ở Việt Nam, trường quay của phim nghiễm nhiên trở thành điểm check-in nổi tiếng.

Ninh Bình, bối cảnh tuyệt đẹp của Kong: Skull Island.

Thứ ba, điện ảnh là công cụ đắc lực trong việc xuất khẩu văn hóa ra nước ngoài. Người ta không chỉ nghe nhạc Hàn, xem phim Hàn mà còn ăn đồ Hàn, dùng mỹ phẩm Hàn, giới trẻ ngày càng quen thuộc với văn hóa, ẩm thực Hàn Quốc. Thông qua những đại sứ thương hiệu (những diễn viên, idol nổi tiếng), Hàn Quốc không chỉ thu hút khách du lịch đến đất nước mình mà còn tăng cường xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài, nổi tiếng phải kể để là mỹ phẩm, thời trang, xe hơi, đồ điện tử.

Cả thế giới phát sốt vì làn sóng Hallyu.

Tóm lại, điện ảnh càng phát triển thì càng thúc đẩy kinh tế, văn hóa, du lịch của một đất nước đi lên và khẳng định thương hiệu của quốc gia đó.

Việt Nam đã và đang làm gì để phát triển thương hiệu quốc gia thông qua điện ảnh?

Việt Nam hiện tại cũng đang có những chiến lược rõ ràng trong việc phát triển điện ảnh. Điện ảnh Việt Nam trong vài năm trở lại đây đã có những bước phát triển tốt, tiệm cận với quy mô của một ngành công nghiệp văn hóa. Số lượng phim sản xuất tăng mạnh (45 – 50 phim/năm), nhiều phim do doanh nghiệp, cá nhân đầu tư đạt giá trị kinh tế đáng ghi nhận. Năm 2019, doanh thu từ điện ảnh đạt hơn 4.000 tỷ đồng, tầm nhìn đến năm 2030 là có nhiều phim giành giải quốc tế và phát hành ở nước ngoài.

Điện ảnh Việt đứng trước nhiều cơ hội và thách thức.

Phim Việt cũng tích cực đổi mới trong khâu quảng bá, đi đầu là VFC với việc tận dụng triệt để các nền tảng số như Facebook, Youtube, đưa truyền hình Việt trở về thời kỳ hưng thịnh.

Việc củng cố thương hiệu quốc gia LHP Việt Nam là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Cục điện ảnh trong thời gian tới. Các cơ quan chức năng cũng đề xuất những chính sách kết hợp khăng khít giữa điện ảnh và du lịch.

Với những biện pháp tích cực nêu trên, tin rằng trong một tương lai không xa nữa, điện ảnh sẽ là công cụ hữu hiệu để quảng bá du lịch, văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế, góp phần không nhỏ cho sự phát triển của đất nước.