Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh: Đâu chỉ có Vịnh Hạ Long

Hiện tại, Quảng Ninh có 8 di tích quốc gia đặc biệt, đứng thứ hai trên cả nước về số lượng các Di tích Quốc gia đặc biệt.

Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh không chỉ là danh lam thắng cảnh mà còn là những di tích lịch sử, văn hóa… rất đáng để bạn trải nghiệm.

Quảng Ninh vẫn được biết đến là một trong những điểm đến du lịch hàng đầu miền Bắc. Tại đất mỏ, có 8 Di tích Quốc gia đặc biệt, thu hút đông đảo khách du lịch ghé thăm. Cùng theo chân Du lịch Việt Nam khám phá những Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh này nào.

1. Khám phá các Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh
1.1. Thương cảng cổ Vân Đồn

Thương cảng Vân Đồn Quảng Ninh là một trong những thương cảng sầm uất bậc nhất nước ta suốt từ khi thành lập vào năm 1149 bởi vua Lý Anh Tông cho tới cuối thế kỷ thứ 17. Thương cảng này đã trở thành thương cảng đầu tiên của nước Đại Việt. Các bến thuyền cổ nằm rải rác trên các đảo ở vùng vịnh Bái Tử Long, kéo dài từ TP Móng Cái đến Vân Đồn, TP Hạ Long, Thị xã Quảng Yên.

Những di tích là mảnh gốm vỡ được tìm thấy ở quần thể Thương cảng Vân Đồn. Ảnh: Báo Quảng Ninh

Khác biệt hẳn so với các thương cảng cổ khác như Hội An, Phố Hiến là thương cảng sông, có một cảng thì thưởng cảng Vân Đồn là thương cảng biển đảo, có hệ thống cảng số lượng lớn. Đây chính là điểm đặc biệt tạo nên giá trị cho thương cảng Vân Đồn. Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký quyết định công nhận Thương cảng Vân Đồn Quảng Ninh là Di tích Quốc gia đặc biệt vào ngày 24/10/2023.

Suốt 7 thế kỷ tồn tại, cảng Vân Đồn là nơi tập trung buôn bán của nhiều quốc gia đến từ Trung Quốc, Nhật Bản, Philippines và cả châu Âu. Hàng hóa lúc bấy giờ chủ yếu là hải sản, vàng, bạc, ngọc trai, trầm hương, gấm vóc…

Một góc Vân Đồn ngày nay. Ảnh: Quangninh

Theo biến động của thời gian và lịch sử, thương cảng Vân Đồn Quảng Ninh phát triển hưng thịnh nhất vào khoảng thế kỷ 13 – 16, sang đến thế kỷ 17 – 18 thì suy giảm khi các điểm giao thương dần chuyển sâu vào nội địa.

Không chỉ mang dấu ấn về một thời kỳ buôn bán, cảng Vân Đồn còn góp phần làm nên chiến công trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, bảo vệ bờ cõi của ông cha ta. Ngày nay, những dấu vết còn sót lại của một thương cảng sầm uất chỉ là những mảnh sành sứ, công trình, nền nhà, tiền cổ… như một biểu tượng về sự phồn vinh của nước ta thời bấy giờ.

1.2. Đình Trà Cổ

Địa chỉ: Khu Nam Thọ, Phường Trà Cổ, TP Móng Cái, Tỉnh Quảng Ninh

Một Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh khác mới được công bố vào tháng 10/2023 là đình Trà Cổ. Được xây dựng từ năm 1461 dưới thời vua Lê Thánh Tông, đến nay, đình đã tồn tại hơn 560 năm. Đình Trà Cổ Móng Cái thờ thành hoàng làng cùng 6 vị thần theo sắc phong của từng triều đại.

Đình Trà Cổ là di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh từ tháng 10/2023. Ảnh: vanhoang0223

Với lịch sử lâu đời, ngôi đình được ví như “cột mốc văn hóa” vùng biên cương, gắn liền với lịch sử phát triển của con người nơi địa đầu Tổ quốc. Khuôn viên đình rộng tới 1000m2, có vị trí nằm ngay cửa biển, chỉ cách biên giới Việt Nam – Trung Quốc 4km. Trải qua nhiều thăng trầm chiến tranh, mưa giông bão tố, đình Trà Cổ tu sửa nhiều lần nhưng vẫn giữ nguyên vẹn được nét tiêu biểu của kiến trúc đình làng quê Bắc Bộ.

Đình Trà Cổ Móng Cái có mái ngói đỏ, bốn góc cong vút hướng lên trên. Tiền đường có 5 gian, 2 chái bái đường đến hậu cung có 3 gian. Câu đối ở hoành phi được sơn son thiếp vàng uy nghi, bề thế. Đặc biệt, đến nay, đình Trà Cổ vẫn còn lưu giữ những hiện vật có giá trị từ xa xưa như 3 đỉnh hương đồng, 12 sắc phong chất liệu bằng giấy, 2 hạc cưỡi đầu rồng, 8 long ngai bằng gỗ.

Nhiều lễ hội độc đáo được tổ chức tại Đình Trà Cổ. Ảnh: Báo Quảng Ninh

Hàng ngày, đình có hàng trăm người tới chiêm bái. Vào dịp lễ hội và đầu năm, không chỉ người dân địa phương mà khách thập phương cũng tới đây để tham dự. Lễ hội lớn nhất của đình Trà Cổ tổ Móng Cái được tổ chức vào đầu tháng 6 Âm lịch hàng năm, trong đó có tục thi lơn to, thi cỗ chay, cỗ mặn… để tưởng nhớ công ơn của các vị đi trước cũng như mong muốn về cuộc sống đủ dầy, no ấm cho người dân. Năm 2019 lễ hội đình này còn được Nhà nước công nhận là Di sản văn hóa Quốc gia phi vật thể.

1.3. Vịnh Hạ Long

Danh lam Vịnh Hạ Long không chỉ là Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh mà còn là kỳ quan thiên nhiên thế giới, một tuyệt tác không thể bỏ qua khi du lịch tới vùng đất mỏ đẹp giàu.

Vịnh Hạ Long nằm ở TP Hạ Long, trung tâm của tỉnh Quảng Ninh, bao gồm hơn 1000 hòn đảo lớn nhỏ hình dạng khác nhau, nằm rải rác trên mặt biển, tạo nên một khung cảnh nên thơ mà không kém phần ngoạn mục.

Vịnh Hạ Long không chỉ là Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh mà còn là di sản thiên nhiên thế giới. Ảnh: lanoiade

Đến với Vịnh Hạ Long, khách du lịch sẽ được thăm quan đảo Titop, Động Thiên Cung, hòn Gà Chọi, hang Sửng Sốt, động Tam Cung… Đến nay, tất cả vẫn còn giữ nguyên vẹn vẻ đẹp hoang sơ của tạo hóa, khiến ai nấy cũng phải trầm trồ.

Để ngắm trọn vẹn được vẻ đẹp của Vịnh Hạ Long, khách du lịch Quảng Ninh có thể đi du thuyền, chiêm ngưỡng các hang động ở khoảng cách gần nhất, cảm nhận bầu không khí khác biệt hẳn so với những địa danh khác.

Tới Vịnh Hạ Long bạn có nhiều trải nghiệm hấp dẫn. Ảnh: phuongeovie

Không những vậy, một số tour du thuyền thăm quan Vịnh Hạ Long mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm hết nước chấm như tắm biển, chèo thuyền kayak, thăm quan làng chài hay câu mực đêm…

Nếu là một vị khách chịu chơi, muốn trải nghiệm việc chiêm ngưỡng kỳ quan thiên nhiên thế giới từ trên cao thì có thể thuê trực thăng bay. Tour ngắm cảnh trên cao kéo dài 12 phút đến 40 phút với chi phí từ 1,9 đến 5,4 triệu đồng/người cho bạn tha hồ khám phá vẻ đẹp vịnh biển khi đang lơ lửng trên bầu trời. Tuy nhiên, những người sợ độ cao nên cân nhắc kỹ trước khi đặt tour.

1.4. Di tích lịch sử Bạch Đằng

Di tích Lịch sử Bạch Đằng trải dài trên địa bàn TP Uông Bí và thị xã Quảng Yên, được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt vào năm 2012. Đây chính là nơi ghi dấu cho sự kiện nhà Trần chiến thắng lẫy lừng, đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông vào năm 1288.

Di tích lịch sử Bạch Đằng nhìn từ trên cao. Ảnh: Kinh tế đô thị

Tới thăm quan di tích ngày nay, du khách vẫn có thể tận mắt chứng kiến dấu tích bãi cọc gắn liền với chiến thắng Bạch Đằng oai hùng. Có thể nói, cọc Bạch Đằng đã trở thành một biểu tượng lẫy lừng cho truyền thống chống ngoại xâm bằng đường thủy của Việt Nam.

Từ năm 2008 đến năm 2016, khu di tích được xây dựng với vị thế tựa núi, đạp sông, dáng vẻ uy nghi, trở thành điểm thăm quan của khách bốn phương. Quần thể di tích gồm có vườn cuội cổ và Trụ chiến thắng, đền Bạch Đằng Giang thờ Ngô Quyền Vương, đền Tràng Kênh Vọng Đế thờ Vua Lê Đại Hành, Linh từ Tràng Kênh thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, Trúc Lâm tự Tràng Kênh, đền thờ Thánh Mẫu, đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, khu bảo tàng và Quảng trường chiến thắng.

Di tích bãi cọc Yên Giang lừng lẫy. Ảnh: Kinh tế đô thị

Quần thể di tích lịch sử Bạch Đằng không chỉ là điểm đến tâm linh, mà còn là nơi để thăm quan, vãn cảnh, du lịch, sống chậm của nhiều người. Lễ hội Bạch Đằng diễn ra hàng năm tại các điểm trong khu di tích, từ ngày 6-9/3 Âm lịch để thể hiện lòng biết ơn, tôn vinh các giá trị lịch sử, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

1.5. Yên Tử

Yên Tử cũng là một trong những Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh gắn liền với tên tuổi, cuộc đời Phật hoàng Trần Nhân Tông (1258 – 1308). Sau khi từ bỏ ngai vàng, ông đã lên Yên Tử để tu hành, sáng lập ra Thiền phái Trúc Lâm.

Yên Tử được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh năm 2012. Ảnh: trangmi

Yên Tử Quảng Ninh là một dãy núi thấp, có địa hình, địa chất phức tạp nên khung cảnh hết sức kỳ vỹ, tráng lệ. Cả khu vực Yên Tử có diện tích lên tới 2.686 ha với hệ thái đa dạng, nhiều loài động thực vật quý hiếm cùng hệ thống chùa, am, tháp… đồ sộ.

Chùa Đồng nằm ở vị trí cao nhất trên đỉnh Yên Tử là công trình tiêu biểu trong khu di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Yên Tử. Dáng chùa hết sức độc đáo, tựa như một bông hoa sen nở, ngự trên sập đồng. Đây là ngôi chùa trên núi được làm từ đồng lớn nhất ở Châu Á.

Từ trên đỉnh núi Yên Tử bạn sẽ được chiêm ngưỡng cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp. Ảnh: thuyvo4651

Hàng năm, lễ hội Yên Tử Quảng Ninh sẽ được tổ chức từ ngày 10 tháng Giêng Âm lịch, kéo dài tới 3 tháng thu hút hàng nghìn Phật tử và khách du lịch tới tham gia. Sau phần nghi lễ là cuộc hành hương của đông đảo du khách lên tới đỉnh núi Yên Tử.

Từ trên đỉnh núi, bạn có cảm giác như chạm tay tới mây trời. Phóng tầm mắt ra xa sẽ nhìn thấy Vịnh Hạ Long bao la, xa xa là núi non trúng điệp, vừa hùng tráng vừa nên thơ một cách lạ kỳ.

1.6. Khu di tích lịch sử Nhà Trần tại Đông Triều

Khu di tích lịch sử Nhà Trần được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt vào năm 2014, trải dài trên địa phận các xã An Sinh, Tràng An, Bình Khê, Thủy An của Thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.

Theo các tư liệu lịch sử, vùng đất Đông Triều chính là nơi tụ cư đầu tiên của họ nhà Trần ở nước ta. Đến những năm cuối thế kỷ XIV, nhiều lăng mộ của vua Trần đã được xây dựng và di chuyển về Đông Triều.

Chùa Ngọa Vân là một trong 14 điểm thuộc Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều. Ảnh: Tổ quốc

Vua Trần cũng cho xây dựng hệ thống đền, miếu, chùa tháp dày đặc trong diện tích hơn 11 nghìn ha như chùa Ngọa Vân – Hồ Thiên, chùa Quỳnh Lâm… Trải qua chiến tranh, thiên tai, nhiều công trình đến nay chỉ còn lại phế tích. Năm 2012, hộp vàng hoa sen Ngọa Vân – Quốc bảo Việt Nam đã được tìm thấy.
1.7. Đền Cửa Ông

Địa chỉ: Phường Cửa Ông, TP Cẩm Phả, Quảng Ninh

Tới với TP Cẩm Phả, nhất định du khách phải ghé thăm đền Cửa Ông – một Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh được công nhận từ cuối năm 2017. Không chỉ thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, đền Cửa Ông thờ gần như đầy đủ gia thất Trần Hưng Đạo cùng các cận thần – một điều độc đáo mà không nơi nào có được.

Đền Cửa Ông là điểm đến tâm linh tại TP Cẩm Phả. Ảnh: truc.huong_

Đền Cửa Ông có vị trí cực đẹp, trên ngọn đồi cao, mặt hướng thẳng ra Vịnh Bái Tử Long rộng lớn. Khi thăm quan di tích này, lữ khách sẽ lần lượt ghé thăm Đền Hạ, đền Trung, đền Thượng. Các đền được phân bố tài tình, theo chiều lên cao dần, tạo thành một quần thể kiến trúc độc đáo tựa như hình chân vạc hướng ra bờ vịnh.

Đền Cửa Ông Cẩm Phả có 34 pho tượng lớn, nhỏ mang giá trị nghệ thuật cao, được các nghệ nhân chạm trổ vô cùng tỉ mỉ, công phu. Bên trong đền đều sử dụng các loại gỗ bền bỉ theo thời gian như lim, trắc, gụ… cùng nhiều loại vật liệu phải kể đến đá đúc, gạch Bát Tràng, ngói mũi đất nung, vữa hồ pha mật…

Tại Di tích Quốc gia đặc biệt ở Quảng Ninh này thường xuyên tổ chức lễ hội vào dịp đầu năm. Ảnh: ryanmaiz

Cửa Ông là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của người dân thành phố. Vào dịp đầu năm, tại đền cũng diễn ra nhiều lễ hội lớn, thu hút nhiều Phật tử đến chiêm bái. Trên tất cả, tới đây không chỉ được hòa mình vào không gian tâm linh thiêng liêng mà du khách còn được dịp thư giãn, hít thở bầu không khí trong lành.

1.8. Khu Di tích Lưu niệm Hồ Chủ Tịch đảo Cô Tô

Di tích lịch sử Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh nằm trên huyện đảo Cô Tô, là điểm đến mà ai cũng nên ghé thăm khi có dịp vi vu tới hòn đảo xinh đẹp này. Khu di tích gắn liền với sự kiện ngày 09/05/1961 khi Người tới thăm đảo Cô Tô. Đây cũng là nơi duy nhất được Bác Hồ đồng ý cho dựng tượng khi còn sống. Quần thể di tích này có 5 điểm: Điểm di tích tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, điểm di tích Dốc Khoai, điểm di tích đền thờ, điểm di tích nhà trưng bày lưu niệm và điểm di tích cánh đồng muối.

Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh trong khu di tích. Ảnh: Báo Quảng Ninh

Di tích Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trở thành điểm nhấn về chính trị, văn hóa – lịch sử và thẩm mỹ trên vùng biển đảo Đông Bắc của nước ta. Không chỉ vậy, công trình này còn là nơi tổ chức những hoạt động lớn của chính quyền cũng như nhân dân đảo Cô Tô, nơi du khách tới thắp hương để tưởng nhớ, tỏ lòng thành kính tới Bác Hồ.

2. Các điểm du lịch Quảng Ninh khác

Ngoài 8 Di tích Quốc gia đặc biệt trên, Quảng Ninh có rất nhiều điểm đến nổi bật khác. Có thể nói nơi đây chính là thiên đường du lịch bởi mỗi địa danh lại chiêu đãi khách thăm quan những trải nghiệm khác nhau.

Ở TP Uông Bí, bạn có thể ghé thăm đồi Phượng Hoàng hoang sơ, đồi Yên Trung như Đà Lạt thu nhỏ, chùa Ba Vàng hoàng tráng hay thác Lựng Xanh tươi đẹp…

Quảng Ninh còn rất nhiều điểm đến đẹp khác đang chờ bạn khám phá. Ảnh: Hahalolo

Tại Hạ Long, ngoài di sản Vịnh Hạ Long, khách thăm quan đừng quên check in Bảo tàng Quảng Ninh, thỏa sức vui chơi tại Sun World Hạ Long Park, tắm biển… TP Cẩm Phả cũng có nhiều điểm du lịch thú vị như Bãi tắm Lương Ngọc, khu du lịch Vũng Đục hay suối khoáng nóng Yoko Onsen Quang Hanh hoành tráng… Ngoài Khu Di tích Lưu niệm Hồ Chủ Tịch, huyện đảo Cô Tô còn có Hải đăng Cô Tô, các bãi tắm nguyên sơ, mát lành hay con đường tình yêu đẹp như trong phim truyền hình… thu hút nhiều lượt khách du lịch.