Để bé khóc nhiều mà không dỗ liệu có tổn thương tâm lý và ý kiến của chuyên gia
Nếu được quan tâm và chăm sóc chất lượng, nhất quán và yêu thương, cùng với các tác nhân hỗ trợ từ cộng đồng, trẻ nhỏ bị tổn thương từ các áp lực căng thẳng độc hại và nghiêm trọng có thể dần hồi phục.
“Vì lý do abc, xyz… em sợ con bị tổn thương tâm lý” – đây là băn khoăn lo lắng tôi hay nhận được từ các cha mẹ trong quá trình tư vấn và làm việc cùng các phụ huynh. Trẻ nhỏ bị tổn thương tâm lý sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tinh thần khi lớn lên – là nỗi lo rất chính đáng.
Tuy nhiên, hiểu thế nào cho đúng về “tổn thương tâm lý” và “căng thẳng tinh thần” ở trẻ nhỏ? Làm sao để biết là con có đang bị stress, và con có khả năng đương đầu với những “thể loại stress” nào, khi khả năng nhận thức và ngôn ngữ của con chưa đủ để nói cho chúng ta biết? Hay có thật sự chính xác khi đưa ra nhận định “để trẻ khóc NHIỀU ” là trẻ sẽ bị tổn thương tâm lý?
Theo ZERO TO THREE (*) có 4 mức độ Stress – Căng thẳng thần kinh khác nhau có thể tác động lên trẻ nhỏ, được phân loại theo cấp độ như sau:
1. Positive Stress – Các áp lực căng thẳng tích cực
Đúng vậy, không phải loại Stress. Áp lực căng thẳng nào cũng là tiêu cực và xấu xa. Các loại áp lực tích cực mà trẻ thường xuyên đối diện hàng ngày có thể kể đến như: thử thách trèo cầu thang lần đần tiên, ngày đầu tiên đi học, phản kháng giấc ngủ trưa bằng những tràng khóc lóc rồi mới “yên lòng” đi ngủ…
(Ảnh minh họa)
Đối với những sự kiện thử thách này, thật ra trẻ có thể tự mình xoay xở được, hoặc chỉ cần sự hỗ trợ của người lớn ở mức độ tối thiểu rất ít. Để phản hồi lại những căng thẳng này, cơ thể trẻ sẽ sản sinh ra một lượng nhỏ hormone Cortisol (loại hormone giúp cơ thể kiểm soát tình trạng căng thẳng, sợ hãi).
Áp lực căng thẳng tích cực thật ra rất có lợi, vì nó tạo kích thích não bộ phát triển khả năng tự điều tiết, và hỗ trợ chúng ta học được cách phản ứng thích hợp trước các mối nguy hiểm hay rủi ro tiềm ẩn trong cuộc sống.
2. Tolerable Stress – Các áp lực căng thẳng có thể chịu được
Là các sự kiện thử thách trong cuộc sống với mức độ khó khăn hơn so với các Áp lực Tích cực, ví dụ như: một người thân qua đời, bị chấn thương, trải qua một cuộc phẫu thuật hoặc bệnh tật dài ngày trong bệnh viện.
Khi nhận được sự hỗ trợ, chăm sóc và xoa dịu từ người chăm sóc trong những giai đoạn căng thẳng này, trẻ sẽ cảm nhận được sự an toàn và an tâm, mức độ Cortisol trong cơ thể trẻ sẽ sớm quay trở lại mức bình thường, và sẽ không để lại tác động tiêu cực nào cho sự phát triển não bộ.
3. Toxic Stress – Các áp lực căng thẳng độc hại
Trẻ sẽ chịu đựng các áp lực độc hại khi phải thường xuyên đối diện với các trải nghiệm bất lợi, tiêu cực mà không nhận được sự hỗ trợ hay xoa dịu từ người lớn. Ví dụ: trẻ bị ngược đãi: bạo hành hoặc bỏ bê; người chăm sóc trẻ có vấn đề tinh thần – tâm lý như trầm cảm; nghèo đói…
Các áp lực căng thẳng độc hại thường làm mức độ Cortisol trong cơ thể trẻ luôn ở mức cao bất thường, qua thời gian dài, sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ của trẻ.
Video đang HOT
Traumatic Stress – Các áp lực căng thẳng gây tổn thương
Mức độ căng thẳng cuối cùng thường khi kèm các sự kiện gây ra chấn thương nghiêm trọng, có thể nguy hiểm đến tính mạng của trẻ như: bạo hành gia đình, bị ngược đãi, tai nạn sống còn, các sự kiện thiên tai thảm họa…
Những trải nghiệm gây tổn thương này khiến cho mức độ Cortisol trong cơ thể trẻ duy trì ở mức độ cao liên tục, trở thành mãn tính, cùng với các phản ứng tự phòng vệ khác của cơ thể, gây ảnh hưởng xấu và nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ qua thời gian dài.
Ảnh minh họa.
Vai trò của người chăm sóc để giúp trẻ vượt qua các thử thách căng thẳng
Khi những người thân quan trọng cung cấp cho trẻ sự quan tâm và chăm sóc chất lượng, nhất quán và yêu thương, cùng với các tác nhân hỗ trợ từ cộng đồng, trẻ nhỏ bị tổn thương từ các áp lực căng thẳng độc hại và nghiêm trọng có thể dần hồi phục. Ngược lại, nếu thiếu vắng sự chăm sóc và bù đắp, trẻ sẽ tiếp tục lớn lên trong cảm giác đau khổ tuyệt vọng tích lũy theo năm tháng.
Cha mẹ cũng có thể chịu ảnh hưởng tâm lý và tinh thần từ những sự kiện căng thẳng xảy đến với con mình. Việc hỗ trợ cảm xúc và trị liệu cho cha mẹ để giải tỏa những căng thẳng và tổn thương, nếu cần thiết, cũng góp phần giúp cho việc chăm sóc và hồi phục của trẻ nhỏ diễn tiến tích cực hơn.
(*) ZERO TO THREE là một tổ chức phi lợi nhuận quốc gia của Mỹ, cung cấp thông tin dựa trên cơ sở khoa học, đào tạo và hỗ trợ các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và cha mẹ trong nỗ lực cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ từ những năm tháng đầu đời.
Tú Anh Nguyễn là tác giả sách nuôi dạy con: “Làm mẹ rất vui” và “Hiểu con để dạy con tích cực”. Với chuyên môn trong lĩnh vực Tâm lý Trẻ em & Gia đình, công việc của chị là Parent Coach – Chuyên gia tư vấn phụ huynh, trực tiếp hướng dẫn và giảng dạy các khóa đào tạo cha mẹ Nuôi dạy con Tích cực.
Parent Coach Tú Anh Nguyễn còn là một chuyên gia đào tạo chương trình quốc tế TRIPLE P – Positive Parenting Program, được Liên Hiệp Quốc và CDC xếp hạng là một trong 4 chương trình dạy con hiệu quả nhất thế giới, dựa trên bằng chứng khoa học.
Là mẹ của hai bạn nhỏ, sống tại TP.HCM, chị Tú Anh đã sáng lập dự án Happy Parenting nhằm chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm nuôi dạy con theo khoa học, hỗ trợ để các phụ huynh có thể trở thành cha mẹ tích cực, vui vẻ trong chặng đường nuôi dạy những đứa trẻ hạnh phúc. Tú Anh mong muốn có thể đồng hành cùng các bậc cha mẹ tạo nên một hành trình khôn lớn cùng con đầy ý nghĩa và nhiều niềm vui.
Tại sao phụ nữ thường sống thọ hơn hẳn đàn ông? 4 lý do đưa ra vô cùng thuyết phục!
Cùng ăn uống, ngủ nghỉ và sinh sống trong một gia đình, nhưng đàn ông vẫn thường có tuổi thọ ngắn hơn so với vợ của mình? Câu trả lời chắc chắn khiến bạn phải gật gù đồng ý.
Tuy phụ nữ có sức khỏe thể chất yếu hơn nhưng lại sống thọ hơn nam giới. Điều đó là sự thật.
Vào năm 2019, WHO công bố báo cáo "Thống kê y tế thế giới" và chỉ ra: Tuổi thọ trung bình của người phụ nữ trên toàn cầu là 74,2 trong khi con số này ở nam giới chỉ là 69,8. Điều đó có nghĩa tuổi thọ trung bình của một người phụ nữ nhiều hơn nam giới là 4,4 tuổi.
Mới đây, một nhóm các nhà khoa học người Anh đã thực hiện một cuộc nghiên cứu với sự tham gia của 180.000 người đến từ 28 quốc gia khác nhau. Kết quả nghiên cứu đã giải đáp được câu hỏi "Tại sao phụ nữ thường sống lâu hơn đàn ông?". Dưới đây là những lý giải của các nhà khoa học về lý do tại sao phụ nữ thường sống lâu hơn nam giới.
Tại sao nam giới có tuổi thọ ngắn hơn nữ giới?
1. Cấu tạo gen khác biệt
Xét về khía cạnh gen trong sinh học, cấu tạo tâm sinh lý của người phụ nữ vốn có lợi thế về tuổi thọ nhiều hơn nam. Các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Stanford đã phát hiện có một loại gen trên nhiễm sắc thể X đóng vai trò quan trọng trong việc sửa chữa DNA. Trong khi đó phụ nữ có tận 2 nhiễm sắc thể X tức là họ sẽ được nhân đôi "lớp màng bảo vệ" cơ thể, giúp ngăn chặn quá trình lão hóa hiệu quả.
2. Tác dụng bảo vệ của estrogen
Estrogen là nội tiết tố giúp duy trì vẻ đẹp và vóc dáng của người phụ nữ. Estrogen cũng là chất chống oxy hóa, bảo vệ cơ thể phụ nữ khỏi nguy cơ mắc những căn bệnh nguy hiểm và kéo dài tuổi thọ.
Theo ông Peng Guoqiu (Phó Viện trưởng Khoa Y học Thể chất và Tâm thần của Bệnh viện Đa khoa PLA), estrogen có lợi cho quá trình chuyển hóa lipid máu, giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm như bệnh tim, bệnh mạch vành, mạch máu não... Đối với phụ nữ tiền mãn kinh, estrogen giúp giảm thiểu nguy cơ tăng mỡ máu nhiều hơn so với nam giới.
3. Cấu trúc sinh lý tự nhiên
Theo thống kê, lượng máu mất sau mỗi chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ có thể lên đến hơn 80ml mỗi tháng. Vậy nên, trong một số trường hợp mất máu đột ngột trong thời gian ngắn, phụ nữ có khả năng chịu đựng căng thẳng và những cú sốc tốt hơn nam giới, do đó nguy cơ sống sót sẽ cao hơn.
4. Do thói quen sinh hoạt tốt
Ngoài những yếu tố bẩm sinh về mặt sinh học, phụ nữ thường có chế độ sinh hoạt tốt, do đó họ thường có tuổi thọ dài hơn nam giới. Thực tế, nam giới có nhiều thói quen xấu như hút thuốc, uống nhiều rượu, bia, thức khuya, ăn uống quá độ... và không mấy quan tâm đến sức khỏe của mình. Đây là những nguyên nhân gây ra nhiều bệnh nguy hiểm, làm suy nhược cơ thể và làm giảm sức đề kháng của phái mạnh.
Để sống lâu hơn, nam giới cần rèn luyện những thói quen sau đây
1. Ngừng hút thuốc lá
Ở Trung Quốc, theo "Báo cáo điều tra về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành" đã chỉ ra: Đối với những người từ 15 tuổi trở lên, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới là 52,1% trong khi con số này ở nữ giới chỉ là 2,7%. Hút thuốc lá gây ra những căn bệnh mãn tính của đàn ông ở độ tuổi trung niên, làm suy giảm suy khỏe và tổn thương về đường hô hấp. Nếu muốn kéo dài tuổi thọ thì nam giới không nên hút nhiều thuốc lá vì có hại cho cơ thể.
2. Quan tâm đến các vấn đề về sức khỏe
Theo Thống kê Y tế Thế giới năm 2019, khi phải đối mặt với cùng một căn bệnh, nam giới có xu hướng tìm đến bác sĩ để điều trị thấp hơn so với nữ giới.
Thật vậy, khi phát hiện dấu hiệu mang bệnh, người đàn ông thường không quan tâm đến tình trạng bệnh của mình, dẫn đến việc chỉ phát hiện bệnh khi ở giai đoạn cuối, bỏ lỡ thời gian điều trị tốt nhất. Ngược lại, những người phụ nữ yêu quý sức khỏe của mình hơn, nếu cảm thấy không khỏe trong người thì họ thường đến bệnh viện để thăm khám thay vì bỏ qua vấn đề của mình. Và ngay cả trong thời gian điều trị bệnh, sự hợp tác giữa bệnh nhân nam với bác sĩ cũng tương đối kém hơn so với bệnh nhân nữ.
3. Uống ít rượu, bia hơn
Theo Báo cáo Nghiên cứu khoa học về hướng dẫn chế độ ăn uống lành mạnh cho người dân Trung Quốc (2021), tỷ lệ nam giới trưởng thành uống rượu, bia ở nước này là 64,5% còn nữ giới là 23,1%. Trung bình, một người đàn ông uống 30g rượu/ngày trong khi phụ nữ chỉ uống 12,3g rượu/ngày.
Cũng theo báo cáo trên, hơn một nửa đàn ông Trung Quốc uống rượu, bia nhiều quá mức cho phép. Theo các báo cáo từ năm 2015 - 2017, tỷ lệ uống rượu, bia vượt mức ở nam giới và nữ giới Trung Quốc lần lượt là 56,8% và 27,8%.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), uống nhiều rượu, bia có liên quan đến hơn 200 vấn đề về sức khỏe, bao gồm những bệnh nguy hiểm như xơ gan và ung thư. Do đó, để bảo vệ sức khỏe thì nam giới hãy từ bỏ thói quen uống rượu, bia ngay hôm nay.
4. Thực hiện an toàn giao thông
Theo Thống kê Y tế Thế giới 2019, tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông đường bộ ở nữ giới ít gấp đôi so với nam giới. Bởi tài xế nữ thường có xu hướng lái xe an toàn hơn tài xế nam do đó gây ít tai nạn hơn. Nhìn chung, trong các vụ tai nạn giao thông dẫn đến tình trạng chết người, bị thương nặng thì phần lớn là do tài xế nam là người điều khiển phương tiện.
Và theo thống kê của Cục Cảnh sát Giao thông Hàng Châu, năm 2020, tài xế nam gây ra 75,71% số vụ tai nạn giao thông ở Hàng Châu còn tài xế nữ chỉ chiếm 24,29%. Vậy nên, trước khi ra đường hãy để ý những nguyên tắc an toàn giao thông để bảo vệ bản thân khỏi những tình huống xấu nhất.
5. Giải tỏa áp lực, stress
Theo Thống kê Y tế Thế giới 2019, vào năm 2016, tỷ lệ tử vong do tự tử ở nam giới cao hơn 75% so với nữ giới.
Thực tế, trong cuộc sống hiện nay, dễ dàng nhận thấy phụ nữ có lợi thế hơn trong việc giải tỏa cảm xúc. Đàn ông rơi lệ thì thường bị đánh giá thấp và chịu nhiều phán xét hơn so với người phụ nữ. Khóc không chỉ cho phép người phụ nữ lấy lại được tự do trong hoạt động mà còn giúp họ thiết lập những cảm xúc bình thường và giảm căng thẳng.
Lời khuyên cho nam giới là hãy thoải mái bộc lộ cảm xúc của mình. Điều này không chỉ có lợi cho sức khỏe thể chất và tinh thần mà còn giúp bạn tạo nên sự cân bằng giữa công việc và đời sống. Và một khi cảm xúc được dung nạp đến mức cực điểm, những hành động cực đoan sẽ có xu hướng nổ ra. Do đó, phái mạnh hãy học cách giao tiếp với bản thân tốt hơn, tránh kìm nén cảm xúc của mình nhé!
6. Duy trì tập thể dục
Mới đây, tạp chí y khoa "The Lancet" đã công bố kết quả của cuộc nghiên cứu về hoạt động thể chất dựa trên sự tham gia của gần 2 triệu người đến từ 169 quốc gia. Kết quả cho thấy 1/3 phụ nữ và 1/4 nam giới trên toàn thế giới không đạt tiêu chuẩn về duy trì hoạt động thể dục, thể thao hàng ngày. Còn ở Trung Quốc, 16% nam giới thiếu các hoạt động thể chất trong khi tỷ lệ này ở nữ giới chỉ là 12,2%. Nói cách khác, phụ nữ có xu hướng thích tập thể dục nhiều hơn so với nam giới.
Thực tế, tập thể dục thường xuyên giúp bạn kiểm soát cân nặng, tăng tỷ lệ trao đổi chất và cải thiện chức năng của nhiều bộ phận khác trong cơ thể. Để gia tăng tuổi thọ, bạn nên dành ít nhất 1 tiếng mỗi ngày để tập trung rèn luyện thể lực với những bài tập phù hợp với tình trạng của sức khỏe của mình.
Chuyên gia chỉ ra những biện pháp giúp giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng hiệu quả Nếu bạn gặp phải các vấn đề về tâm lý trong thời gian dài, hãy đến gặp các chuyên gia y tế để được tư vấn. Sự tăng vọt của hormone cortisol và adrenaline sẽ đem lại lợi ích nếu bạn thực sự gặp phải điều gì đó gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bộ não...