Đẩy nhanh việc thanh toán số

Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2016-2020 tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn cuối với mục tiêu đạt tỷ trọng tiền mặt trên tổng phương tiện thanh toán ở mức thấp hơn 10% vào cuối năm 2020 và rút xuống còn 8% vào cuối năm 2025. Nhưng trên thực tế để đạt được mục tiêu này, chúng ta cần phải có những nỗ lực mang tính đột phá hơn nữa…

Theo số liệu mà Cục Thương mại điện tử và kinh tế số – Bộ Công thương đưa ra, thương mại điện tử tại Việt Nam thời gian qua đã có sự chuyển biến tích cực khi mà các giao dịch qua internet, di động tăng tới 238% về giá trị. Tuy nhiên, có một thực tế là tiền mặt vẫn chiếm ưu thế với hơn 90% giao dịch vẫn là tiền mặt. Như vậy, có một sự phát triển chưa đồng bộ khi mà nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhưng phương tiện thanh toán số lại chậm.

Việc đẩy nhanh thực hiện thanh toán số là xu hướng tất yếu của thế giới mà Việt Nam đang nỗ lực để hoàn thiện trong tương lai. Ảnh tư liệu

Có thể nói trong vài năm gần đây, với sự phát triển của internet và các thiết bị điện tử, hành vi tiêu dùng đã có nhiều thay đổi. Đặc biệt, việc nộp phí các dịch vụ công, viện phí, học phí, tiền điện, nước… đã chuyển sang thanh toán không dùng tiền mặt. Thêm nữa, việc kê khai thuế hải quan và nộp thuế cũng đã chuyển sang hình thức điện tử. Ngoài ra, việc phát triển thương mại điện tử cũng khiến thanh toán không dùng tiền mặt trở nên phổ biến hơn trong nền kinh tế. Gần đây, Chính phủ đã cho phép sử dụng các tài khoản viễn thông trong thanh toán dịch vụ số liên quan đến thương mại điện tử quy mô nhỏ, giúp thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng gần gũi hơn với các tầng lớp dân cư. Đặc biệt, trong năm 2019, theo số liệu của Vụ Thanh toán – Ngân hàng Nhà nước, lượng thanh toán qua thẻ ngân hàng tăng trưởng khoảng 19%; thanh toán giao dịch, tài chính qua internet… tăng trưởng đến 66%. Từ đó đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt qua internet, smartphone khiến cho phương thức thanh toán này tăng mạnh cả về số lượng lẫn giá trị giao dịch.

Việc dịch chuyển sang thanh toán điện tử góp phần làm cho các hoạt động gắn liền với nền kinh tế số và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Các dịch vụ công gần đây hầu hết đã chuyển sang thanh toán điện tử, các DN cũng chuyển hóa mạnh mẽ từ dùng hóa đơn giấy sang hóa đơn điện tử và các Bộ, ngành cũng đã chuyển hoạt động lên website, mạng xã hội… đảm bảo tính công khai, minh bạch và hội nhập hơn, đáp ứng yêu cầu của các tổ chức quốc tế. Những điều này giúp hoạt động của DN dần dần được số hóa, nâng cao hiệu quả quản trị DN, tiết kiệm chi phí, thời gian…, đáp ứng yêu cầu sản xuất lớn trong bối cảnh chúng ta đang hội nhập sâu rộng với nền kinh tế toàn cầu.

Tuy nhiên, để đẩy nhanh hơn nữa việc phát triển thanh toán số, chúng ta cũng vấp phải không ít khó khăn, bởi để đáp ứng quá trình thanh toán không chỉ có ngân hàng mà cần có các quỹ đầu tư, các Cty tài chính… Vì thế, việc kết hợp công nghệ cao với các chính sách, biện pháp, quy định của cơ quan quản lý tài chính là một trong những đòi hỏi quan trọng để chúng ta có thể đảm bảo yêu cầu về nâng cao vị thế thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế quốc dân. Về mặt công nghệ, đây là lĩnh vực tương đối mới, các Cty công nghệ cao thực hiện việc thanh toán ở Việt Nam đều mới thành lập nên kinh nghiệm để phát triển hoạt động công nghệ và khả năng tài chính có giới hạn.

Việc chuẩn bị phần cứng, phần mềm để ứng dụng, sử dụng trôi chảy trong nền kinh tế vẫn còn những khó khăn. Về cơ chế, chính sách tài chính, chúng ta còn có những khó khăn, lúng túng khi thích ứng với thời đại công nghệ cao, chưa chuyển hóa hết các quy định hiện có thành những quy định mang tính đơn giản có thể ứng dụng ngay trong hoạt động công nghệ cao. Thêm nữa, khả năng kiểm tra của các cơ quan quản lý Nhà nước với việc thanh toán trong nền kinh tế vẫn còn những kẻ hở nên xuất hiện một số hình thức lợi dụng công nghệ cao để hoạt động tín dụng đen hoặc một số hoạt động thanh toán cần nghiên cứu, quản lý.

Theo chuyên gia tài chính, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, để hướng tới một xã hội không tiền mặt, trước hết, chúng ta cần hoàn thiện các quy định về thương mại điện tử, chữ ký số,… để từ đó có thể thúc đẩy hoạt động thanh toán trôi chảy. Tiếp đó, các Bộ, ngành quản lý cần tích hợp công nghệ để có sự liên thông giữa các cơ quan quản lý nhằm làm cho hoạt động thanh toán, quy định liên quan đến nhau, phù hợp, không vênh. Các DN cung cấp dịch vụ cần nâng cao tính an toàn, hiện đại hóa công nghệ, thiết bị; các ngân hàng, tổ chức tín dụng cần nâng cao chất lượng bảo mật ở mức cao nhất. Đối với người tiêu dùng phải nâng cao cảnh giác, không được cung cấp thông tin bảo mật cho bất kỳ ai, kể cả người thân, nên sử dụng phương thức xác thực 2 lớp để đảm bảo phòng tránh hacker cao nhất.

Nguyễn Đăng

Theo phapluatxahoi.vn