Đẩy lùi tín dụng đen: Đã tới lúc phải có thị trường cho vay thực sự
Tín dụng đen không phải chuyện mới, thậm chí rất cũ; thế nhưng, mỗi vụ làm chế.t người, tr.a tấ.n… khiến dư luận rúng động nhất dường như đều có bóng dáng của các tổ chức tín dụng đen cho vay cắt cổ.
Tìm lời giải cho bài toán luẩn quẩn ấy cũng không phải là việc bây giờ mới nói tới. Dẫu vậy, như lời một vị chuyên gia, đã tới lúc Việt Nam nhìn sang các nước bạn, để học cách đẩy lùi nạn tín dụng đen bằng thị trường cho vay tiêu dùng.
Lãi 700% vẫn… thấp
Anh L.M.T, quê Phú Thọ làm thầu xây dựng đã nhiều năm. Công việc của anh đòi hỏi khoản tài chính dồi dào tuy nhiên cũng khó tránh khỏi có khi dòng tiề.n bị nghẽn.
Theo lời anh, Tết vừa rồi, để huy động gấp tiề.n, anh đã phải vay nóng hơn 40 triệu đồng với mức lãi 10.000 đồng/triệu/ngày. Điều này đồng nghĩa mỗi sáng thức dậy, anh phải trả khoản lãi là 400.000 đồng.
Tính ra, với mức trên, lãi suất mỗi tháng là 30% và 360%/năm, cao gấp vài chục lần lãi suất ngân hàng hiện tại.
Tuy vậy, anh cũng không giấu, mức vay nóng trên là khá hữu nghị và thường dành cho khách quen. Thời điểm sát Tết, tiề.n khan, lãi suất thường lên tới 15.000 đồng/triệu/ngày hoặc thậm chí là 20.000 đồng/triệu/ngày. Tức là, khách đi vay phải chấp nhận khoản lãi lên tới 45%-60% một tháng, tương đương 540%-720%/năm.
Đó là câu chuyện có thật mà chính anh L.M.T đã buộc phải trải nghiệm. Thế nhưng, có những vụ việc còn rúng động hơn như thế.
Hồi cuối năm 2018, dư luận được phen rúng động khi cơ quan công an công bố vừa triệt xoá tổ chức tín dụng đen hoạt động tại 63 tỉnh thành có tên Công ty tài chính Nam Long. Đây là công ty chuyên thực hiện giao dịch cho vay với lãi suất “cắt cổ”, có khách hàng phải trả “lãi mẹ, lãi con” lên tới hơn 1.000% một năm.
Tổng số tiề.n giao dịch tại công ty ước hơn 510 tỷ đồng. Khi các con nợ chậm trả, nhóm sẽ hàn.h hun.g, đ.e dọ.a và cưỡng đoạt tài sản có giá trị gấp nhiều lần số tiề.n vay.
Mới đây, hồi tháng 1,300 cán bộ, chiến sỹ công an Thanh Hóa đã khám xét 5 công ty có hoạt động tín dụng đen và phát hiện, từ năm 2016 đến nay, đã có gần 7.000 người dân vay tiề.n của các công ty trên với tổng số tiề.n hơn 74 tỷ đồng.
Theo thống kê của Bộ Công an, trong khoảng 4 năm gần đây, trên toàn quốc xảy ra khoảng 7.624 vụ phạm tội liên quan đến “tín dụng đen”, trong đó có 56 vụ làm chế.t người và hàng trăm vụ cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt tài sản, lừ.a đả.o, lạm dụng tín nhiệm,…
Video đang HOT
Phải nghiêng về cho vay tiêu dùng
Nhìn lại những vụ việc ấy, chuyên gia kinh tế Lê Xuân Nghĩa cho rằng, Việt Nam hiện có thị trường cho vay tiêu dùng vô cùng nhỏ bé. Chính điều này đã khiến tín dụng đen có mảnh đất màu mỡ để nở rộ.
Theo ông Nghĩa, thống kê tại 16 nước châu Âu cho thấy, cho vay tiêu dùng chiếm tới 70% tổng cho vay của hệ thống ngân hàng, sau đó mới đến tỷ lệ cho vay sản xuất, kinh doanh khoảng 25%.
Điều ông Nghĩa cảm nhận là, cách chỉ đạo tín dụng tại Việt Nam hiện vẫn hướng nhiều vào sản xuất, kinh doanh mà chưa thực sự chú ý tới cho vay tiêu dùng.
Cách làm ấy theo ông là chưa đúng bởi “sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp đáng ra phải tự lo vốn, chỉ huy động một phần từ ngân hàng nhưng tại Việt Nam thì doanh nghiệp dựa nhiều vào vốn ngân hàng, hay nói cách khác là tay không bắt giặc”.
Nói về tín dụng đen, theo vị chuyên gia này, các nước Đông Nam Á hay Bắc Á đã từng có một thời như vậy. Dần dần, các nước này đã khắc phục được bằng cách phát triển hệ thống cho vay tiêu dùng chính thống.
Nói về giải pháp để phát triển thị trường tài chính tiêu dùng, chuyên gia kinh tế Bùi Quang Tín cho rằng, áp trần lãi suất cho vay tiêu dùng không phải là giải pháp tốt bởi điều này cũng không tạo được thị trường lành mạnh và người vay chưa hẳn có lợi. Hiện theo quy định, hoạt động cho vay của các công ty tài chính được phép thỏa thuận lãi suất. Có như vậy, các Công ty tài chính mới thiết kế nhiều sản phẩm cho vay tiêu dùng hữu ích, phù hợp với nhiều đối tượng người dân, giúp họ nâng cao được chất lượng đời sống cá nhân và gia đình.
Ông Lê Xuân Nghĩa cũng nghiêng về quan điểm này. Theo ông, lãi suất nên để tự thỏa thuận, mức này có thể cao nhưng nhằm gánh nợ xấu nếu có.
Ông cũng góp ý thêm, để thực sự có thị trường cho vay tiêu dùng hiện đại, các ngân hàng, công ty phải có cơ sở dữ liệu lớn về khách hàng. Việc này không những để phát triển số lượng khách hàng mà còn để quản lý rủi ro. Chính điều này sẽ tạo nên một thị trường bền vững.
NAM ANH
Theo vtc.vn
Ngân hàng nào kinh doanh hiệu quả nhất Việt Nam?
Tín dụng bán lẻ là "chìa khóa" của nhóm dẫn đầu, tuy nhiên không phải ngân hàng nào cũng giống nhau. VPBank tập trung vào phân khúc cho vay tiêu dùng có lãi suất cao vượt trội. Techcombank và Vietcombank tập trung phân khúc cho vay cá nhân nhưng hầu như không cho vay tín chấp. Còn MB thì tận dụng hầu hết các phân khúc, nổi bật nhất gần đây là cho vay tiêu dùng với sự tham gia của công ty tài chính Mcredit.
Tín dụng bán lẻ là "chìa khóa" cải thiện hiệu quả kinh doanh của nhiều ngân hàng
Có thể hình dung câu trả lời cho câu hỏi "ngân hàng nào kinh doanh hiệu quả nhất Việt Nam" khi xét trên một vài khía cạnh chính. Đầu tiên phải kể đến hiệu quả kinh doanh của mảng tín dụng - mảng kinh doanh cốt lõi của mọi ngân hàng, được "phác họa" thông qua tỷ lệ thu nhập lãi thuần trên thu nhập lãi - phản ánh biên lợi nhuận gộp của mảng này.
Thống kê 14 ngân hàng niêm yết có tổng tài sản trên 100.000 tỷ (gồm: Vietcombank, VietinBank, BIDV, Techcombank, VPBank, MB, Sacombank, ACB, HDBank, SHB, Eximbank, VIB, LienVietPostBank và TPBank) cho thấy, VPBank là ngân hàng dẫn đầu về khía cạnh này. Kế đến là MB, Techcombank và Vietcombank.
Tín dụng bán lẻ là "chìa khóa" của nhóm dẫn đầu, tuy nhiên không phải ngân hàng nào cũng giống nhau. VPBank tập trung vào phân khúc cho vay tiêu dùng - phân khúc có lãi suất cao nhất mảng tín dụng. Trong khi đó, Techcombank và Vietcombank tập trung vào phân khúc cho vay cá nhân nhưng hầu như không tham gia cho vay tín chấp. Còn với MB, ngân hàng này tận dụng hầu hết các phân khúc, nổi bật nhất gần đây là phân khúc cho vay tiêu dùng với sự tham gia của công ty tài chính Mcredit.
Nguồn: Báo cáo tài chính quý IV/2018 của các ngân hàng
Gây nhiều bất ngờ là hai cái tên: VIB và TPBank. Hai ngân hàng có tổng tài sản nhỏ nhất trong nhóm 14 ngân hàng này xếp lần lượt ở vị trí thứ 4 và thứ 5 với tỷ lệ thu nhập lãi thuần/thu nhập lãi lần lượt là 48% và 47%. Sở dĩ biên lợi nhuận gộp mảng tín dụng của VIB và TPBank cao là bởi đây là hai ngân hàng có tỷ trọng cho vay trung và dài hạn cao nhất trong nhóm 14 ngân hàng. Kỳ hạn càng dài, lãi suất càng cao nhưng đi kèm là rủi ro càng lớn.
Theo sau đó là HDBank, ACB với tỷ lệ thu nhập lãi thuần/thu nhập lãi đều trên 40%. Trong số hai ngân hàng quốc doanh lớn còn lại, BIDV tỏ ra hiệu quả hơn khá nhiều VietinBank trong mảng tín dụng với tỷ lệ 39% so với 30%. Thấp nhất trong nhóm 14 ngân hàng là SHB với chỉ vỏn vẹn 24%, còn kém cả Sacombank - ngân hàng đang chật vật xử lý nợ xấu.
Biên lợi nhuận gộp mảng tín dụng mặc dù quan trọng nhưng chỉ phản ánh phần nào hiệu quả kinh doanh của mảng đó. Xét trên bình diện chung, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) là hai chỉ tiêu phổ biến nhất "phác họa" hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và ngân hàng nói riêng.
Riêng với mảng ngân hàng, có hai loại lợi nhuận - đều quan trọng - là lợi nhuận thuần (lợi nhuận trước trích lập dự phòng rủi ro tín dụng) và lợi nhuận trước thuế (lợi nhuận sau trích lập dự phòng rủi ro tín dụng).
Xét trên khía cạnh tỷ suất lợi nhuận thuần, ROE và ROA của VPBank vẫn tỏ ra vượt trội trong số các ngân hàng với lần lượt 59% và 6,33%. Như đã đề cập, tài chính tiêu dùng là phân khúc cốt lõi của VPBank - vốn có lãi suất cao vượt trội - nên tỷ lệ suất lợi nhuận trước trích lập dự phòng sẽ rất cao. Đây thực chất là đán.h đổi, thay vì biên lợi nhuận trung bình đi kèm với rủi ro trung bình, kéo theo là tỷ lệ trích lập dự phòng ở mức trung bình thì VPBank chọn biên lợi nhuận cao, rủi ro cao, kéo theo tỷ lệ trích lập dự phòng cũng cao.
Nguồn: Báo cáo tài chính quý IV/2018 của các ngân hàng
52% là mức ROE đứng thứ 2, thuộc về BIDV, nhưng ROA chỉ ở mức trung bình (2,16%). Trong khi đó, Techcombank xếp thứ 2 nếu xét về ROA với mức 3,9%, nhưng ROE cũng chỉ ở mức trung bình (24%).
Đáng kể nhất sau VPBank có lẽ là hai trường hợp MB, Vietcombank và VIB. ROE và ROA của ba ngân hàng này đều ở mức khá cao, lần lượt 32%, 40%, 32% và 2,98%, 2,39%, 2,42%, đều trong top 5 xét về cả ROE lẫn ROA.
Hai vị trí "bét bảng" thuộc về Eximbank và Sacombank.
Xét trên khía cạnh tỷ suất lợi nhuận trước thuế, vị trí đầu bảng không còn thuộc về VPBank. Ngân hàng có ROA cao nhất là ACB với mức 30%, nhỉnh hơn một chút so với "á quân" Vietcombank (29%). VPBank và VIB xếp ở vị trí thứ 3 và thứ 4 với 26,5% và 25,7%.
Trong khi đó, ngân hàng có ROE cao nhất thuộc về Techcombank với 3,32%. Sau đó là VPBank, MB với 2,84% và 2,14%.
Vị trí "bét bảng" tiếp tục thuộc về Eximbank và Sacombank.
Nguồn: Báo cáo tài chính quý IV/2018 của các ngân hàng
Nhìn chung, VPBank là cái tên được nhắc đến nhiều nhất: "quán quân" khi xét về biên lợi nhuận gộp mảng tín dụng và tỷ suất lợi nhuận thuần, "á quân" ROE và xếp thứ 3 về ROA khi xét đến lợi nhuận trước thuế. Theo sau đó là những nhà băng như Techcombank, Vietcombank, MB và VIB.
Minh Tâm
Theo vietnamfinance.vn
Năm mới, bàn chuyện đẩy lùi "tín dụng đen" Tín dụng đen bùng nổ đã và đang gây ra những bất ổn xã hội, đặc biệt là tại khu vực nông thôn. Vậy, giải pháp nào để đẩy lùi loại tín dụng này? Nhức nhối vấn nạn tín dụng đen Hiện nay, thị trường tài chính chính thức của Việt Nam chỉ đáp ứng khoảng 80-85% nhu cầu vốn, phần còn lại...