Đảo chính Thổ Nhĩ Kỳ lộ ra con hổ giấy
Trong khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ được biết đến như là lực lượng lớn thứ hai trong khối NATO, nhà phân tích chính trị Nga Evgeni Krutikov cho rằng qua cuộc đảo chính bất thành cho thấy quân đội Thổ Nhĩ Kỳ chỉ giống như “con hổ giấy”.
Mặc dù quân đội Thổ Nhĩ Kỳ là lực lượng lớn thứ hai trong NATO với 750.000 quân, nhưng sức mạnh thực tế không có vẻ như vậy, nhà báo Evgeni Krutikov nhận định.
Trong bảng xếp hạng sức mạnh quân sự của các cường quốc trên thế giới do trang web Global Fire Power công bố vào năm 2011, Thổ Nhĩ Kỳ đứng ở vị trí thứ 6.
Theo tờ Pravda của Nga, xét về mặt lực lượng trong khối NATO, Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ chỉ đứng sau Mỹ. Cứ nhìn vào sự hiện diện của số lượng tàu ngầm và tàu chiến của Thổ Nhĩ Kỳ tại Biển Đen sẽ thấy quân đội Thổ Nhĩ Kỳ chẳng thua kém bất cứ quốc gia nào trong khu vực.
Báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế CSIS cũng đ.ánh giá Thổ Nhĩ Kỳ có tiềm lực mạnh về cả lục quân, không quân và hải quân với ngân sách quân sự hằng năm vào khoảng 25 tỷ USD. Trang web www.turkeydefence.com của Thổ Nhĩ Kỳ cũng cho hay, chỉ riêng lục quân Thổ Nhĩ Kỳ hiện đã có khoảng 402.000 binh sĩ và quân đội nước này có thể điều khoảng 50.000 người cho một chiến dịch chỉ trong chớp mắt.
Tuy nhiên, theo tiết lộ của tờ Al-Monitor, trong khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ gồm hơn 700.000 nhân viên, có đến khoảng 470.000 thành viên không phải lính chuyên nghiệp.
Trên tờ Vzglyad, chuyên gia Evgeni Krutikov nhấn mạnh rằng: “”Cuộc đảo chính bất thành ở Thổ Nhĩ Kỳ, cuộc chiến ở Syria, cuộc khủng hoảng Karabakh và vụ b.ắn rơi máy bay Su-24 của Nga đã thu hút rất nhiều sự quan tâm dành cho quân đội Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên tất cả chỉ dừng lại ở cái nhìn đầu tiên, ở đây có nhiều vấn đề và thất bại hơn là thành công”.
Chuyên gia Evgeni Krutikov nhấn mạnh đến một thực tế rằng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã được hình thành “hỗn loạn”, phụ thuộc nhiều vào điều kiện kinh tế và chính trị.
Krutikov nhấn mạnh rằng trong một thời gian dài Ankara đã coi Hy Lạp là đối thủ lớn của Thổ Nhĩ Kỳ, bất kể thực tế là cả Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp là quốc gia thành viên NATO.
Vì điều này, hầu như không đáng ngạc nhiên rằng một phần lớn của lực lượng quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ tập trung vào biên giới phía tây của đất nước.
Binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ tham gia chiến đấu cùng với đội quân NATO.
Ngoài ra, ông Krutikov cũng nhấn mạnh rằng các lực lượng hải quân, không quân và bộ binh Thổ Nhĩ Kỳ cần hiện đại hóa nghiêm trọng. Hầu hết các vũ khí thu được từ NATO là lỗi thời và có thể chỉ được sử dụng trong các cuộc xung đột địa phương.
Video đang HOT
Ngoài ra, phòng không của nước này phụ thuộc vào NATO và quân sự của Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Chưa kể đến việc cuộc đảo chính quân sự thất bại ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ làm giảm sức mạnh của quân đội khi hàng ngàn sĩ quan và binh lính chuyên nghiệp bị bắt giữ.
Thổ Nhĩ Kỳ buộc phải cải tổ mạnh mẽ bộ máy quân sự sau quyết định của Tổng thống Erdogan sa thải gần 1.700 sĩ quan quân đội các cấp sau vụ đảo chính bất thành hôm 15.7 vừa qua. Ngoài quân sự, Chính quyền của Tổng thống Erdogan còn sa thải hàng chục nghìn cảnh sát, hiến binh, thẩm phán, công tố viên… tình nghi liên quan đến vụ đảo chính .
Có vẻ như chính quyền Tổng thống Erdogan nhận thấy rằng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có thể bị suy yếu đáng kể do các cuộc thanh trừng liên tục. Bộ máy lãnh đạo quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ đã có cuộc cải tổ mạnh mẽ sau khi Hội đồng Quân sự Tối cao Thổ Nhĩ Kỳ ngày 28.7 công bố quyết định thăng hàm cho 99 đại tá, 16 tướng và đô đốc, đồng thời và kéo dài thời gian công tác của 20 tướng và đô đốc thêm 1 năm.
Quyết định trên được đưa ra sau cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Quân sự Tối cao Thổ Nhĩ Kỳ diễn ra 28.7 tại thủ đô Ankara. Tại cuộc họp này, Hội đồng Quân sự Tối cao Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã chỉ định Phó Tổng Tham mưu trưởng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, Tướng Yasar Guler làm Tư lệnh Lực lượng Hiến binh quốc gia, trong khi Tư lệnh Quân đoàn 1, Tướng Umit Dundar sẽ giữ vị trí Phó Tổng Tham mưu thay thế ông Guler. Tướng Umit Dundar là người có công báo cáo kịp thời cho Tổng thống Tayip Erdogan về âm mưu đảo chính, giúp ông Erdogan tránh được việc bị nhóm binh lính tham gia đảo chính bắt giữ và s.át h.ại.
Tổng Tham mưu trưởng quân đội Hulusi Akar, người từng bị lực lượng đảo chính bắt làm con tin trong cuộc chính biến, sẽ vẫn giữ nguyên chức vụ.
Theo Danviet
Đảo chính Thổ Nhĩ Kỳ - cuộc đối đầu giữa hai viên tướng
Cuộc đảo chính Thổ Nhĩ Kỳ được cho là do một đại tướng không quân phát động, và được định đoạt bởi cuộc điện thoại của một viên tướng khác.
Ông Erdogan (giữa) chụp ảnh cùng các tướng lĩnh trong Hội đồng Quân sự Tối cao năm 2014. Ảnh: Anadolu
Sau cuộc đảo chính quân sự bất thành ngày 15/7, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã mở một chiến dịch thanh trừng quy mô lớn trong quân đội, bắt giữ hơn 100 tướng lĩnh, những người bị tố cáo đã lên kế hoạch và chỉ huy cuộc binh biến. Theo giới quan sát, cuộc đảo chính này gần như đã thành công nhờ được dự trù và tổ chức khá chặt chẽ bởi các chỉ huy cấp cao trong quân đội, nhưng trận chiến đó nhanh chóng đảo chiều cũng bởi sự tham gia của các tướng lĩnh.
Bình luận viên Jamie Dettmer của VOA News cho rằng khoảnh khắc quyết định thành bại của cuộc binh biến chính là cuộc điện thoại của tướng Umit Dundar, tư lệnh Quân đoàn 1 đóng quân ở Istanbul, một trong những người trung thành với Tổng thống Recep Tayyip Erdogan trong quân đội.
Rạng sáng ngày 16/7, khi xe tăng và các binh sĩ đảo chính ào ạt tiến tới chiếm giữ những cây cầu bắc qua eo biển Bosphorus gần Istanbul, các tướng lĩnh đảo chính đã liên lạc với Dundar, hối thúc ông gia nhập cùng họ và đe dọa sẽ bắt giữ viên tướng này nếu ông không chấp thuận. Tướng Dundar gác máy, liên lạc với các cảnh sát trưởng ở Istanbul để thông báo âm mưu đảo chính, sau đó gọi ngay cho ông Erdogan, theo các quan chức cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng thống Erdogan lúc đó đang đi nghỉ mát cùng gia đình tại khu nghỉ dưỡng Marmaris bên bờ biển Địa Trung Hải. Trong cuộc gọi khẩn cấp này, tướng Dundar thông báo với ông Erdogan rằng đang có những "di biến động" đầy lo ngại ở thủ đô Ankara và nhiều nơi khác, đồng thời hối thúc Tổng thống lên máy bay di tản khẩn cấp để đề phòng bị bắt giữ hoặc t.hủ t.iêu.
Tướng Dundar cũng thuyết phục ông Erdogan không trở về thủ đô Ankara, mà nên hướng máy bay tới Istanbul, nơi các binh sĩ thuộc quyền của ông có thể đảm bảo an ninh cho máy bay của Tổng thống hạ cánh. Khi trực thăng của phe đảo chính đột kích khách sạn ở Marmaris, ông Erdogan đã lên máy bay được khoảng 20 phút.
Các binh sĩ trung thành với tướng Dundar nhanh chóng chiếm lại sân bay Ataturk ở Istanbul, dọn đường cho chuyên cơ của Tổng thống Erdogan hạ cánh. Với việc ông Erdogan có thể hạ cánh được ở Istanbul, âm mưu đảo chính của các tướng lĩnh coi như đã bị phá sản.
Chính ông Erdogan cũng thừa nhận rằng nếu không có cuộc điện thoại của tướng Dundar, và nếu ông nán lại khách sạn khoảng 15 phút nữa thôi, ông có thể đã bị các binh sĩ đảo chính bắt cóc hoặc s.át h.ại.
"Số phận cuộc đảo chính được định đoạt bởi tướng Umit Dundar", Metin Gurcan, nhà phân tích an ninh độc lập và từng là cố vấn trong quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, nhận định. "Hành trình nhanh chóng tới Istanbul của ông Erdogan là một trong những mấu chốt phá vỡ kế hoạch đảo chính".
Dundar không phải là viên tướng cấp cao duy nhất chống lại âm mưu đảo chính, trì hoãn khoảng thời gian vô giá mà các lãnh đạo đảo chính cần để đạt được mục tiêu của mình.
Khi cuộc đảo chính vấp phải những trở ngại nghiêm trọng từ phía những dân thường đổ xuống đường ủng hộ Tổng thống Erdogan, những diễn biến nghẹt thở cũng diễn ra tại sở chỉ huy quân đội ở thủ đô Ankara, nơi Tổng tham mưu trưởng, tướng Hulusi Akar, bị trợ lý riêng dí s.úng vào đầu, yêu cầu ông ký vào bản tuyên bố đảo chính, và thuyết phục ông rằng cuộc đảo chính là để duy trì nền dân chủ chứ không phải phá hoại nó.
Tướng Umit Dundar, tư lệnh Quân đoàn 1, người gọi điện báo trước cho ông Erdogan về cuộc đảo chính. Ảnh: Anadolu
Theo truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ, thiếu tướng Mehmet Disli, trợ lý của Tổng tham mưu trưởng Akar, đã sử dụng vũ lực để đe dọa sếp của mình sau khi dùng thủ đoạn thuyết phục không thành. Ông ta được cho là đã dùng thắt lưng siết chặt vào cổ tướng Akar để buộc ông ký vào tuyên bố đảo chính.
Nhiều tướng lĩnh ở Ankara cũng bị phe đảo chính bắt làm con tin, trong đó có những người bị chính các trợ lý thân cận của mình bắt giữ. Tư lệnh không quân Abidin Unal bị các vệ sĩ khống chế. Tuy nhiên, họ đều kiên quyết phản đối, không chịu nghe theo mệnh lệnh của những kẻ đảo chính và từ chối ra lệnh cho các đơn vị vũ trang thuộc quyền tham gia tạo phản.
Khi Tổng tham mưu trưởng Akar bị phe đảo chính bắt làm con tin, tướng Dundar đã được ông Erdogan tin tưởng và bổ nhiệm làm quyền tổng tham mưu trưởng, chỉ huy quân đội đ.ánh bại cuộc đảo chính.
Viên tướng bị cáo buộc cầm đầu đảo chính
Bên kia chiến tuyến, đại tướng Akin Ozturk, cựu tư lệnh không quân, là người bị cáo buộc đã lên kế hoạch và chỉ huy cuộc đảo chính chống lại chính quyền của Tổng thống Erdogan. Ông là một trong số gần 6.000 sĩ quan, thẩm phán, công tố viên bị bắt giữ sau cuộc đảo chính, và bị đưa ra tòa xét xử với tội danh tạo phản.
Theo hồ sơ đăng trên website của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, tướng Ozturk sinh năm 1952, từng là tùy viên quân sự ở Israel từ 1996 đến 1998. Ông Ozturk được bổ nhiệm làm tư lệnh không quân Thổ Nhĩ Kỳ trong giai đoạn 2013-2015, và khi cuộc đảo chính nổ ra, ông vẫn là một thành viên của Hội đồng Quân sự Tối cao (YAS), cơ quan giám sát quân đội Thổ Nhĩ Kỳ. YAS tổ chức hội nghị hai lần mỗi năm, và theo kế hoạch, tướng Ozturk sẽ được cho về hưu trong hội nghị vào tháng 8.
Đại tướng không quân Akin Ozturk, người bị cáo buộc cầm đầu cuộc đảo chính. Ảnh: Anadolu
Theo các sĩ quan quân đội Thổ Nhĩ Kỳ giấu tên, cuộc đảo chính lần này được phát động sớm hơn kế hoạch dự kiến, khi tướng Ozturk, tướng Adem Huduti, tư lệnh quân đoàn 2, và trung tướng Erdal Ozturk, chỉ huy trưởng lữ đoàn 3 ở Istanbul nhận ra âm mưu của họ có nguy cơ bị bại lộ nên quyết định bắt đầu thực hiện cuộc đảo chính vào tối ngày 15/7, thay vì rạng sáng ngày hôm sau như kế hoạch ban đầu.
Việc thay đổi kế hoạch hành động sớm như vậy đã dẫn đến những chệch choạc trong công tác phối hợp giữa các đơn vị ở Ankara và Istanbul, theo các chuyên gia phân tích quân sự.
Các mục tiêu quan trọng chiến lược, chẳng hạn như trụ sở cơ quan tình báo quốc gia, các đài truyền hình quốc gia và tư nhân, cùng tòa nhà Quốc hội bị tấn công, khống chế sau quãng thời gian trì hoãn khá lâu. Hơn hết thảy, các lãnh đạo đảo chính đã thất bại trong mục tiêu quan trọng nhất, đó là bắt giữ Tổng thống Erdogan. Tệ hơn, các trực thăng chở lính đặc nhiệm tới bắt ông Erdogan ở khu nghỉ dưỡng Marmaris còn tấn công nhầm khách sạn bên cạnh, còn ông Erdogan đã rời đi trước đó.
Sau đảo chính, báo chí Thổ Nhĩ Kỳ đăng tải những hình ảnh tướng Ozturk và hơn 10 tướng lĩnh khác bị trói c.hặt t.ay, bị thẩm vấn tại đồn cảnh sát với những gương mặt xây xát, bầm tím. Họ bị cáo buộc là thành viên của phong trào Gulen, phong trào Hồi giáo do giáo sĩ lưu vong Fethullah Gulen dẫn dắt, vốn có ảnh hưởng rất lớn trong các lực lượng hành pháp, tư pháp và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, Michael Rubin, cựu quan chức Lầu Năm Góc đặc trách Trung Đông và Thổ Nhĩ Kỳ, không tin rằng những sĩ quan cấp cao như tướng không quân Ozturk có liên hệ với phong trào Gulen.
"Một tướng 4 sao như Ozturk không thể nào là tay sai của Gulen được. Để lên được cấp bậc đó, ông ta đã phải trải qua những quá trình thẩm tra lý lịch kỹ càng, và không thể có bất cứ liên hệ nào với Gulen", Rubin nói.
Trong thực tế, tướng Ozturk lại là người từng nhiệt tình chống lại "những phần tử Gulen xâm nhập vào quân đội", theo Ahmet Sik, một phóng viên điều tra kỳ cựu của Thổ Nhĩ Kỳ. Cuộc thanh lọc phong trào Gulen trong quân đội được bắt đầu từ năm 2014, khi khoảng 200 sĩ quan quân đội bị truy tố, kết án, trong đó hàng chục người vẫn đang phải ngồi tù.
Giới quan sát nhận định dù động cơ thực hiện đảo chính là gì, tướng Ozturk và các thuộc cấp rất có thể sẽ phải chịu kết cục bi thảm, khi Tổng thống Erdogan công khai tuyên bố sẽ xem xét khôi phục án t.ử h.ình để trừng phạt những kẻ gây ra đảo chính.
"Các tướng đảo chính đã quá ngây thơ trước sức mạnh của truyền thông di dộng, trong khi không đưa ra được lý do chính trị cho hành động của họ. Nói một cách đơn giản, cuộc đảo chính thất bị vì nó được lên kế hoạch như một chiến dịch quân sự, mà không có biện pháp chính trị hiệu quả", Afzal Ashraf, chuyên gia phân tích tại Viện Các quân chủng Thống nhất Hoàng gia Anh, nhận định.
Trí Dũng
Theo VNE
5 câu hỏi lớn về cuộc đảo chính Thổ Nhĩ Kỳ Giới quan sát dự đoán sẽ có cuộc thanh trừng lớn tại Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 8, bắt nguồn từ vụ đảo chính hôm 15/7. Người Thổ Nhĩ Kỳ đổ xuống đường vẫy quốc kỳ thể hiện sự ủng hộ với Tổng thống Erdogan. Ảnh: CNN. Ngày 16/7, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố cuộc đảo chính quân...
