Đánh giá tác động với Iran sau sự cố rơi trực thăng chở Tổng thống Raisi

Vụ tai nạn trực thăng khiến Tổng thống Iran Ebrahim Raisi thiệt mạng xảy ra trong bối cảnh ông được coi là người kế nhiệm tiềm năng của lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei.

Trực thăng chở Tổng thống Iran Ebrahim Raisi cất cánh tại khu vực biên giới với Azerbaijan, nơi ông Raisi tham dự lễ khánh thành một đập nước ở Qiz Qalasi, Aras. Ảnh: AFP/TTXVN

Ông Khamenei, người nắm quyền lực tối cao và có tiếng nói cuối cùng về chính sách đối ngoại và chương trình hạt nhân của Iran, đã tìm cách trấn an người dân Iran, nói rằng các vấn đề quốc gia sẽ không bị gián đoạn vì sự cố rơi trực thăng.

Theo hiến pháp Iran, nếu ông Raisi qua đời khi đang tại nhiệm, Phó Tổng thống thứ nhất của nước này Mohammad Mokhber, sẽ trở thành tổng thống với sự đồng ý của Lãnh đạo tối cao Khamenei và một cuộc bầu cử tổng thống mới sẽ được tổ chức trong vòng 50 ngày.

Ông Raisi, 63 tuổi, người có đường lối cứng rắn, từng lãnh đạo cơ quan tư pháp, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2021 của Iran.

Ông Raisi cũng tiếp tục chính sách “hướng Đông” của người tiền nhiệm Hassan Rouhani. Để đạt được mục tiêu này, ông và chính quyền đã theo đuổi mối quan hệ hợp tác chặt chẽ hơn với Trung Quốc. Trong khi đó, Bắc Kinh đã tăng nhập khẩu dầu của Iran và làm trung gian cho một thỏa thuận ngoại giao lịch sử giữa Iran và Saudi Arabia vào tháng 3/2023.

Kể từ khi cuộc xung đột Israel – Hamas ở Gaza nổ ra, dưới sự lãnh đạo của ông Raisi, Iran đã duy trì cân bằng giữa ủng hộ các lực lượng thân Iran trong khu vực chống Israel và Mỹ, đồng thời tránh đối đầu trực tiếp với cả hai nước.

Thế cân bằng này đã bị phá vỡ trong thời gian ngắn khi Iran tấn công trực tiếp Israel bằng máy bay không người lái và tên lửa lần đầu tiên trong lịch sử vào tháng 4 vừa qua để trả đũa cuộc tấn công vào tòa nhà đại sứ quán Iran ở Damascus.

Nhận định với tờ The Conversation, ông Eric Lob, Phó Giáo sư chính trị và quan hệ quốc tế tại Đại học Quốc tế Florida, cho rằng vụ tai nạn của ông Raisi sẽ khiến lãnh tụ tối cao Khamenei mất đi một người trung thành lâu năm và một người kế nhiệm tương lai.

Về phần mình, Tiến sĩ Meir Javedanfar, Giảng viên người Iran tại Đại học Reichman ở Israel, cho biết trên tờ Jerusalem Post rằng, điều này không có tác động lớn đối với chế độ ở Tehran cũng như ảnh hưởng đến cuộc đối đầu giữa Iran và Israel, hay sự hỗ trợ của Iran đối với các nhóm thân Iran như Hamas và Hezbollah, hoặc chương trình hạt nhân của nước này.

Trong khi đó, cựu cố vấn an ninh quốc gia Israel, Tướng Yakov Amidror đã nghỉ hưu nói rằng, xét cho cùng, chính Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei mới là người đặt ra các chính sách của nước này.