Đằng sau cơn sốt vàng của các ngân hàng trung ương
Các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đang tích cực tích lũy vàng để đa dạng hóa dự trữ và giảm sự phụ thuộc vào đồng USD.
Theo Hội đồng Vàng thế giới (WGC), trong quý I/2024, các ngân hàng trung ương thế giới đã mua tổng cộng 290 tấn vàng, trong đó 3 ngân hàng trung ương mua nhiều nhất là các ngân hàng của Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là đợt mua vàng với quy mô lớn nhất từ trước đến nay.
Tính đến tháng 5/2024, Trung Quốc có 18 tháng liên tiếp “trang bị thêm vàng” cho quỹ dự trữ của Ngân hàng Trung ương nước này.
Tính đến tháng 5/2024, Trung Quốc trong 18 tháng liên tiếp “trang bị thêm vàng” cho quỹ dự trữ của Ngân hàng Trung ương nước này. Theo báo cáo của WGC, trong tháng 1 và 2/2024, chỉ riêng Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã mua thêm 22 tấn vàng. Trong cả năm 2023, định chế này mua vào 225 tấn vàng – mức kỷ lục chưa từng có!
Vẫn theo WGC, bên cạnh khối lượng lớn vàng Ngân hàng Trung ương Trung Quốc mua vào năm 2023, còn phải kể đến 680 tấn vàng người dân nước này tích lũy dưới dạng vàng lá, vàng thỏi và nhất là nữ trang. Đây cũng là một kỷ lục! Bà Isabelle Feng, chuyên gia về tài chính thuộc Trung tâm nghiên cứu Perelman của Đại học Brussels (Bỉ) và là cộng tác viên của Trung tâm Nghiên cứu về châu Á tại Paris, nhấn mạnh đến nét đặc thù của thị trường vàng ở Trung Quốc: “Nguồn mua vàng đầu tiên, cho đến hiện tại là chính phủ, thế nhưng trong thời gian gần đây, báo chí nói nhiều đến hiện tượng tư nhân đua nhau tích trữ vàng, họ mua nữ trang. Điều này phản ánh thực trạng kinh tế của Trung Quốc và có nhiều cách biệt so với 5 năm trước đây. Kinh tế Trung Quốc giờ đây ảm đạm vì khủng hoảng địa ốc kéo dài, do tăng trưởng bị giảm sút sau 3 năm Trung Quốc đóng cửa kinh tế để chống dịch”.
Trong khi đó, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ cũng tìm cách củng cố khả năng chống chọi kinh tế của quốc gia bằng cách tích cực mua dự trữ vàng. Ngân hàng này hiện đang nắm giữ lượng dự trữ vàng lên tới 817 tấn. WGC cho biết lượng mua vàng của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ chạm mốc 19 tấn trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 3/2024. Con số này lớn hơn 16 tấn vàng mà họ đã mua trong cả năm 2023.
Vẫn theo WGC, mặc dù các ngân hàng trung ương đã mua rất nhiều vàng kể từ năm 2022 nhưng xu hướng này vẫn có thể sẽ còn tiếp tục. WGC cho biết: “Xu hướng mua vàng lâu nay của các ngân hàng trung ương không chỉ được giữ nguyên, mà còn tiếp tục bị chi phối bởi các ngân hàng từ các thị trường mới nổi”. Các ngân hàng trung ương tại các thị trường mới nổi đã mua vàng trong quý đầu tiên của năm 2024 bao gồm Kazakhstan, Oman, Kyrgyzstan và Ba Lan.
Theo trang Business Insider, có những động lực chính trị khiến các ngân hàng trung ương muốn đa dạng hóa tài sản của họ. Các nhà phân tích của JPMorgan viết trong báo cáo hồi tháng 3: “Rõ ràng là trong một số trường hợp, các quốc gia không liên minh với Mỹ đã bắt đầu tìm cách giảm lượng dự trữ bằng đồng đôla của họ, vì họ nhận thấy rủi ro khi giữ những khoản dự trữ dễ bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt”. Các nhà phân tích này nói thêm rằng các chính phủ có mối liên kết với Mỹ cũng đang bổ sung vàng để bảo vệ mình trước tình trạng lạm phát cao hơn và nhiều biến động trên toàn cầu.
Sau khi Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine vào tháng 2/2022, Mỹ và Liên minh châu Âu đã áp đặt một số đợt trừng phạt đối với Moscow, bao gồm cả việc đóng băng dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Trung ương Nga. John Reade, chiến lược gia trưởng tại WGC, nói với Bloomberg TV vào tháng trước: “Tôi nghĩ (các lệnh trừng phạt) đã khiến nhiều ngân hàng trung ương suy nghĩ cẩn thận về lượng dự trữ mà họ nắm giữ”.
Theo phân tích của DW (Đức), Trung Quốc phụ thuộc rất nhiều vào đồng đôla Mỹ để giao dịch với phần còn lại của thế giới. Là đồng t.iền dự trữ của thế giới, hầu hết hàng hóa đều được định giá bằng đôla Mỹ và hơn một nửa giao dịch trên thế giới được thực hiện bằng đồng bạc xanh. Trong quá trình phát triển để thách thức sự thống trị kinh tế của Mỹ trong 30 năm qua, Trung Quốc đã xây dựng được nguồn dự trữ ngoại hối khổng lồ, chủ yếu bằng đồng đôla Mỹ. Nhưng Bắc Kinh lo ngại họ đã trở nên quá phụ thuộc vào đồng bạc xanh và muốn đa dạng hóa nguồn dự trữ của Ngân hàng Trung ương. Theo dữ liệu của Mỹ, Trung Quốc đang dần giảm lượng dự trữ bằng đồng đôla, vốn đã giảm 1/3 kể từ năm 2011 xuống còn khoảng 800 tỷ USD. Đà sụt giảm này đã tăng tốc kể từ sau đại dịch COVID-19.
Còn trong trường hợp của Ấn Độ, Ngân hàng Dự trữ của nước này cũng hướng tới mục tiêu đa dạng hóa dự trữ ngoại hối và giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Khi giá trị đồng t.iền suy yếu do lạm phát, vàng có xu hướng giữ giá hoặc thậm chí tăng giá, giúp bảo vệ sức mua của dự trữ ngoại hối của Ấn Độ. Ngoài ra, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ cũng cho rằng việc đa dạng hóa danh mục đầu tư sang dự trữ vàng có thể khơi dậy niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào nền kinh tế Ấn Độ. Nó báo hiệu tình hình tài chính vững mạnh và ổn định, có khả năng thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài hơn.
Video đang HOT
Việc đổ xô vào tài sản vàng có thể không phải là tín hiệu tốt cho đồng đôla Mỹ về lâu dài nếu đồng t.iền này tiếp tục tăng giá.
Vài năm tới có thể là thời kỳ hỗn loạn và vàng có thể là yếu tố ổn định nền kinh tế quốc tế, đặc biệt khi ngành công nghệ thông tin, ngành công nghiệp, thị trường đang trong tình trạng bất ổn và cần thời gian để bình ổn lại. Vào những thời điểm như vậy, nhu cầu đối với vàng có thể sẽ cao hơn nhu cầu đối với t.iền giấy. Chiến lược gia Reade của WGC dự đoán rằng việc mua vàng của ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục trong vài năm nữa, một tín hiệu cho thấy nhu cầu đa dạng hóa dự trữ còn lâu mới kết thúc
Lý do khiến các ngân hàng trung ương thu mua vàng nhiều kỷ lục
Các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã tích lũy vàng dự trữ với tốc độ nhanh nhất trong 55 năm.
Lượng vàng kỷ lục
Vàng sau khi được đ.ánh bóng tại cơ sở chế tác ở Sydney, Australia. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo trang oilprice.com ngày 2/11, Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) cho biết các ngân hàng trung ương đã mua kỷ lục 399 tấn vàng trị giá khoảng 20 tỷ USD trong quý 3 năm 2022, khi nhu cầu toàn cầu đối với kim loại quý này trở lại mức trước đại dịch.
Theo báo cáo hàng quý mới nhất của WGC, nhu cầu của các hãng trang sức và người mua lẻ vàng miếng, t.iền xu cũng rất mạnh.
Nhu cầu vàng của thế giới lên tới 1.181 tấn trong quý tháng 9, tạo ra mức tăng trưởng 28% so với cùng kỳ năm trước.
Một số những người mua lớn nhất là ngân hàng trung ương của Thổ Nhĩ Kỳ, Uzbekistan, Qatar và Ấn Độ. Mặc dù các ngân hàng trung ương khác cũng mua một lượng vàng đáng kể nhưng không báo cáo công khai.
Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là bên mua vàng lớn nhất trong năm nay. Ngân hàng này đã bổ sung thêm 31 tấn trong quý 3 để nâng tổng dự trữ vàng của Thổ Nhĩ Kỳ lên 489 tấn.
Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Uzbekistan mua thêm 26 tấn; Ngân hàng Trung ương Qatar mua 15 tấn; Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ đã bổ sung 17 tấn trong quý vừa rồi, đẩy dự trữ vàng của nước này lên 785 tấn.
Lượng mà khách mua lẻ vàng miếng và t.iền xu ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng tăng lên 46,8 tấn trong quý 3, tăng hơn 300% so với cùng kỳ năm ngoái.
Những diễn biến này hầu như không gây ngạc nhiên vì vàng vẫn được coi là tài sản an toàn ưu việt trong thời điểm bất ổn, cho dù có các loại t.iền điện tử như Bitcoin. Vàng cũng được coi là một biện pháp phòng ngừa lạm phát hiệu quả.
Tuy nhiên, lãi suất tăng đã làm ảnh hưởng tới giá vàng khi các quỹ giao dịch hối đoái (ETF) lưu trữ vàng thỏi cho các nhà đầu tư đang trở thành bên bán.
Trên thực tế, việc các quỹ ETF bán bớt vàng đã trong khi các ngân hàng trung ương mua vào đã làm giá vàng giảm 8% trong quý 3.
Vàng là tài sản không chịu lãi suất và các nhà đầu tư có xu hướng chuyển t.iền sang các công cụ có lợi suất cao hơn trong thời điểm lãi suất tăng.
Đồng đô la Mỹ quá mạnh cũng không giúp tăng giá vàng và hàng hóa. Giá vàng giảm 9,3% so với đầu năm và thấp hơn gần 20% so với mức đỉnh tháng 3 là 2.050 USD/ounce.
Trong khi đó, Ngân hàng Dự trữ Trung ương Mỹ (FED) vừa tăng lãi suất lên 75 điểm cơ bản lần thứ tư liên tiếp. Sau đó, FED có thể giảm quy mô của các đợt tăng lãi suất bắt đầu từ tháng 12.
Khi lạm phát ở Mỹ vẫn ở mức cao, ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy lãi suất cao đang bắt đầu làm chậm nền kinh tế. Thị trường nhà đất lao dốc và một số lãi suất thế chấp ở Mỹ tăng gần gấp đôi. Điều này khiến FED phải chịu áp lực từ những lời kêu gọi giảm bớt các động thái tăng lãi suất mạnh.
Trong bối cảnh đó, các nhà giao dịch vàng dường như nhất trí rằng quỹ đạo dài hạn của vàng đang đi lên.
Theo một cuộc khảo sát của ngành vàng, giá vàng sẽ tăng trở lại trong năm tới, mặc dù lãi suất cao hơn. Các nhà giao dịch dự báo giá vàng sẽ tăng lên 1.830,50 USD/ounce vào thời điểm này trong năm 2023, cao hơn gần 11% so với mức hiện tại.
Tính toán của các ngân hàng trung ương
Mặc dù số vàng mà các ngân hàng trung ương mua vào chỉ chiếm 16% tổng nhu cầu vàng, nhưng động thái này cho thấy tính toán của các ngân hàng trung ương.
Chỉ bảy năm trước, một cuộc khảo sát của các nhà kinh tế đã cho thấy có bất đồng đáng kể về những lợi ích tiềm năng của chế độ bản vị vàng. Liệu ngân hàng trung ương không đồng ý với các nhà kinh tế học hàng đầu hay họ có một động cơ khác?
Theo trang fee.org, viết trên Tạp chí Cato, tác giả Lawrence White đã tìm hiểm xem thế giới có thể chuyển đổi sang bản vị vàng mới hay không. Ông lưu ý hai con đường có thể xảy ra.
Đầu tiên, một bản vị vàng song song có thể được phép phát triển cùng với t.iền giấy hiện tại. Ngoài ra, có thể có một ngày chuyển đổi mà trong đó một loại t.iền tệ được xác định bằng một số lượng vàng.
Để việc chuyển đổi có hiệu quả (tức là không gây ra lạm phát hoặc giảm phát), tỷ giá tương đương mới sẽ cần phải dựa trên giá vàng hiện tại.
Tuy nhiên, có chuyên gia lại cho rằng thay vì thực hiện chế độ bản vị vàng, các quốc gia cũng có thể đang tìm cách tách mình khỏi nền kinh tế Mỹ.
Khi đồng USD tham gia vào hầu hết các giao dịch thương mại và được sử dụng làm cơ sở trong phần lớn các sàn giao dịch t.iền tệ, hầu như không có mấy hoạt động không liên quan tới kinh tế Mỹ.
Vì lý do này, Trung Quốc đã kêu gọi để một loại t.iền tệ khác thay thế đồng đô la Mỹ làm loại t.iền tệ dự trữ toàn cầu. Ngoài ra, Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi tăng mua vàng để thực hiện chính sách "pháo đài tài khóa" với dự trữ cao và nợ nước ngoài thấp.
Một cân nhắc cuối cùng nằm ở tình trạng thương mại quốc tế hiện đại. Cho dù vàng đang được tích lũy dưới dạng t.iền tệ hay tài sản, các diễn biến vẫn được chú ý. Khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung ngày càng leo thang, có thể các vụ mua bán vàng có mục đích để làm đòn bẩy.
Trong trường hợp xảy ra chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, Trung Quốc có thể sử dụng lượng vàng nắm giữ để phá giá đồng USD. Nếu vậy, Mỹ sẽ phải chịu chi phí cao hơn nhiều so với doanh thu từ thuế quan đ.ánh vào các doanh nghiệp Trung Quốc và công dân Mỹ. Bằng cách tích lũy vàng, Trung Quốc cho thấy phối hợp là một chính sách dài hạn tốt hơn.
Nga tịch thu tài sản trị giá 870 triệu USD từ ba ngân hàng châu Âu Một tòa án Nga đã ra phán quyết cho phép thu giữ tài sản trị giá 870 triệu USD từ ba ngân hàng quốc tế là UniCredit, Deutsche Bank (DB) và Commerzbank. Nga đã phản ứng với việc EU sử dụng tài sản tịch thu từ ngân hàng trung ương Nga để hỗ trợ Ukraine. Ảnh: TASS Theo hãng thông tấn Interfax-Ukraine ngày...
