Đan Mạch viết cổ tích với hệ thống 3 trung vệ

Đội bóng Bắc Âu là đại diện cuối cùng của một xu thế chiến thuật thịnh hành ở Euro 2020, đó là sơ đồ 3 trung vệ.

Euro 2020 chứng kiến sự lên ngôi của sơ đồ 3 trung vệ. Hơn 1/3 các đội bóng dự giải lần này thường xuất phát với hệ thống 3 cầu thủ phòng ngự và hai cầu thủ chạy cánh (wing-back).

Đó chưa tính đến Anh hay Pháp, những đội bóng chuyển sang hệ thống này ở các trận đấu quan trọng tại Euro 2020. Tại tứ kết, các đội bóng chơi sơ đồ 3 trung vệ chiếm một nửa. Sau khi Bỉ, Thụy Sĩ và Ukraine bị loại, Đan Mạch trở thành đội bóng duy nhất tiêu biểu cho trường phái chiến thuật này ở Euro 2020.

Hệ thống đặc biệt

Tuy nhiên, hệ thống 3 trung vệ mà Đan Mạch đem tới giải đấu lần này bắt nguồn từ sự cố không ai mong muốn. Khi Christian Eriksen đổ gục xuống sân trong trận đấu với Phần Lan, Đan Mạch mất đi “số 10″ tốt nhất đội cả giải.

HLV Kasper Hjulmand buộc phải thay đổi. Ông không thể tiếp tục chơi 4-2-3-1 hay 4-3-3 khi đã mất tiền vệ tấn công hay nhất.

Sơ đồ 3-4-3 của Đan Mạch trong trận gặp Nga ở vòng bảng.

Năng lực của những cầu thủ thay thế Eriksen như Mathias Jensen hay Mikkel Damsgaard khiến Hjulmand phải xoay sang sơ đồ mới 3-4-3 (hoặc 3-4-2-1 tùy thời điểm).

Không có nhãn quan và khả năng chuyền bóng của Eriksen, các pha tấn công trung lộ hay bật nhả của Đan Mạch kém hiệu quả hơn. Đội bóng Bắc Âu bù đắp sự thiếu sót đó bằng việc tăng khả năng pressing và tranh chấp ở cường độ cao.

Đội hình xuất phát của Đan Mạch trong trận gặp CH Czech ở tứ kết.

Đan Mạch mất một nghệ sĩ trong đội hình, nhưng được bù lại bằng Mikkel Damsgaard hay Mathias Jensen, những cái tên trẻ khỏe. Đan Mạch sở hữu bộ ba trung vệ Simon Kjr, Andreas Christensen và Jannik Vestergaard có tốc độ cũng như khả năng tranh chấp tay đôi tốt.

Điều này cho phép họ tạo ra hệ thống pressing đồng bộ, sẵn sàng gây áp lực cho đối phương từ sớm.

Yussuf Poulsen (RB Leizpig) và Martin Braithwaite (Barcelona) rất giỏi trong khả năng pressing và hỗ trợ phòng ngự. Họ có tốc độ, thể lực tốt và sự chăm chỉ, cũng như đã quen với vai trò này ở cấp CLB.

Kasper Dolberg ban đầu không phải là lựa chọn ưu tiên trên hàng công Đan Mạch ở giải này. Nhưng chân sút 23 tuổi càng chơi càng hay. Và khi Đan Mạch đổi cách chơi, HLV Hjulmand cần một cái tên thi đấu kỹ thuật trên hàng công để tạo sự cân bằng.

Cựu tiền đạo Ajax không giỏi trong phòng ngự bằng Poulsen hay Braithwaite, nhưng có sự tinh tế và biết cách bùng nổ khi cần thiết. Dolberg ghi 3 bàn ở vòng knock-out và trở thành mũi nhọn khó lường trên tuyến đầu của Đan Mạch.

Bên cạnh đó, Đan Mạch còn sở hữu khả năng tấn công biên ấn tượng, với hai wing-back đang thể hiện phong độ chói sáng ở giải.

Joakim Maehle là một trong những cầu thủ chạy cánh hay nhất Euro 2020. Ảnh: Reuters.

Đôi cánh ấn tượng

Với hệ thống 3 trung vệ hay sơ đồ 3-4-3, khả năng khai khác các khoảng trống ở hai biên cực kỳ quan trọng. Người ta thấy Đức hạ Bồ Đào Nha bằng cặp wing-back trong sơ đồ 3 trung vệ.

Anh đổi sang sơ đồ 3-4-3 chỉ để phong tỏa chính hệ thống đó của người Đức. “Tam sư” thắng Đức lẫn Ukraine (một đội khác cũng chơi 3-4-3) nhờ cú đấm quyết định từ một hậu vệ cánh trái (Luke Shaw).

Tuy nhiên, cách chơi của Đan Mạch khác với Anh hay Đức. Họ pressing và gây sức ép nhiều hơn, sử dụng nhiều các quả tạt sớm ở 1/3 đầu sân lẫn đáy biên. Bên cạnh đó, Đan Mạch cũng chơi phản công rất hay.

Trong số các đội chơi 3 trung vệ ở giải này, Chỉ Đan Mạch và Bỉ là hai đội sử dụng cặp wing-back đều thuận chân phải. Jens Stryger Larsen (Udinese) và Joakim Maehle (Atalanta) trở thành cặp cánh chơi ấn tượng hàng đầu giải đấu.

Dù vậy, HLV Roberto Martinez của Bỉ buộc phải sử dụng Thorgan Hazard ở cánh trái vì không còn nhiều lựa chọn. Trong khi đó, HLV Kasper Hjulmand lại cố tình dùng Maehle ở cánh trái. Bởi Larsen thực tế có thể đá tốt ở cả hai cánh.

Trong màu áo Udinese mùa 2020/21, Larsen thường thi đấu ở cả hai cánh trong vai trò từ… tiền đạo đến hậu vệ. Còn Maehle chỉ chạy cánh phải ở Atalanta.

Cách bố trí có phần trái khoáy của HLV Hjulmand lại đang tạo ra một Đan Mạch chơi ấn tượng bậc nhất. Larsen chơi ổn định trong khi Maehle vừa tạo ra đường kiến tạo bằng má ngoài đẹp mắt ở tứ kết. Đó là đường chuyền chỉ có thể đến từ một cầu thủ chạy cánh chơi nghịch chân.

Việc sử dụng những wing-back chơi nghịch chân không phải điều thường xảy ra với sơ đồ 3 trung vệ. Trước đó, ngôi sao của Atalanta cũng kịp ghi hai bàn. Khả năng lên tham gia tấn công tốt của hai wing-back giúp Đan Mạch đa dạng trong các phương án lên bóng. Họ có thể tạt sớm hay xuống đáy biên.

Đan Mạch cũng có thể phối hợp chồng biên hoặc nhồi bóng cho các tiền đạo xử lý. Khả năng pressing của tiền đạo và tiền vệ giúp Đan Mạch có thể lấy lại chủ động trong các tình huống bóng bật ra.

Kể từ đầu giải, Đan Mạch sút tới 86 lần (nhiều nhất giải đấu). Ở hai trận đấu đầu tiên, Đan Mạch cũng sút 43 quả nhưng chỉ ghi được một bàn. 3 trận sau, họ cũng có số cú sút tương tự nhưng đã ghi tới 10 bàn cùng tỷ lệ xG (bàn thắng kỳ vọng – Expected Goals) lên tới 6,3.

Biểu đồ các vị trí sút của Đan Mạch trong 2 trận đầu tại Euro. Họ sút 43 quả nhưng chỉ ghi được một bàn, với xG là 3,5. Đồ họa: The Analyst.

Biểu đồ các vị trí sút của Đan Mạch trong 3 trận sau. Các vị trí sút trở nên rõ ràng hơn, cho thấy khả năng tấn công tốt của đội bóng này. Họ sút 43 quả, ghi được 10 bàn, với xG là 6,3. Đồ họa: The Analyst.

Việc Đan Mạch ghi được số bàn thắng vượt trội số xG cho thấy khả năng dứt điểm tốt, cũng như việc ghi bàn ở nhiều vị trí khác nhau trên sân. Các cầu thủ Đan Mạch chịu khó sút xa.

Thậm chí Maehle đang là cầu thủ sút nhiều nhất của Đan Mạch ở giải này với 7 cú sút. Đan Mạch sút trung bình 7,9 cú sút/trận. Không đội nào ở Euro có số cú sút trung bình trong một trận nhiều hơn Đan Mạch.

Màn trình diễn của Maehle cũng nói lên phần nào bộ mặt của Đan Mạch ở giải lần này. Họ chơi bền bỉ, pressing nhiệt huyết nhưng cũng đầy toan tính và không thiếu những khoảnh khắc ngẫu hứng giải quyết trận đấu.

Lối chơi khoa học giúp Đan Mạch vào bán kết Euro 2020. Ảnh: Reuters.

Không chỉ là cổ tích

Sự táo bạo trong cách tiếp cận trận đấu của tuyển Đan Mạch khiến họ được đánh giá cao. Trong số 4 đội vào bán kết, Đan Mạch và Italy là hai đội có lối chơi tập thể ấn tượng nhất.

10 trên tổng số 11 bàn thắng của Đan Mạch tại Euro 2020 này đến từ các tình huống bóng sống. Bàn thắng vào lưới CH Czech là lần đầu tiên Đan Mạch ghi bàn từ tình huống cố định ở giải lần này.

Trong lịch sử giải đấu, chỉ có Hà Lan (11 bàn) của năm 2000 và Tây Ban Nha (11 bàn) của năm 2008 là ghi bàn từ các tình huống bóng sống nhiều hơn Đan Mạch.

Đó là những con số cho thấy thành công của Đan Mạch không phải đến nhờ may mắn. Thậm chí yếu tố tinh thần thi đấu, điều người ta nói nhiều về các “ngựa ô” trong mỗi giải đấu lớn cũng không chiếm vai trò tiên quyết.

Từ vị thế một đội bóng chiếu dưới nếu so với các ông lớn châu Âu, Đan Mạch thành công bằng một sơ đồ và cách chơi hiện đại, khoa học.

Bóng đá hiện đại đang chứng kiến sự thắng thế của tốc độ, sức mạnh và khả năng luân chuyển vị trí liên tục của cầu thủ. Đó là những điểm Đan Mạch mạnh nhất, thay vì phẩm chất xuất chúng của những cá nhân.

Đội bóng Bắc Âu nhắc cho người ta nhớ rằng bóng đá luôn là môn thể thao tập thể. Và không phải lúc nào đội sở hữu nhiều ngôi sao lớn hơn cũng dễ dàng chiến thắng.

Tất nhiên, việc Đan Mạch rơi vào một nhánh đấu dễ cũng khiến người ta có quyền nghi ngờ khả năng thật sự của họ. Tuyển Anh ở bán kết mới chỉ là đội bóng lớn thứ hai Đan Mạch gặp ở giải này, sau Bỉ.

Hệ thống 3 trung vệ của Đan Mạch cũng có những nhược điểm như dễ bị đánh vỗ mặt ở trung lộ, khi ba trung vệ và tiền vệ phòng ngự thường xuyên phải căng đội hình.

Khi liên tục pressing, Đan Mạch cũng để lộ khoảng trống ở các tuyến. Nó cũng đòi hỏi vai trò quan trọng của hai wing-back.

Gặp tuyển Anh tại Wembley sẽ là một thử thách hoàn toàn khác với Đan Mạch. Đội chủ nhà chơi thực dụng, toan tính bậc nhất giải đấu. Họ thậm chí có thể chuyển sang sơ đồ 3 trung vệ để đối phó chính Đan Mạch, như đã từng làm với Đức.

Đó sẽ là một cuộc đối đầu thú vị. Bóng đá luôn khó đoán. Nhưng các CĐV trung lập có thể yên tâm rằng với thứ bóng đá giàu năng lượng của mình, Đan Mạch sẽ không dễ dàng để cho bóng đá trở về quê hương của nó.