“Đám mây” làm đòn bẩy cho chuyển đổi số giáo dục như thế nào?
Khi đại dịch qua đi, chất lượng dạy và học trực tuyến có thể sẽ được nâng lên một tầm cao mới với các công nghệ dựa trên nền tảng đám mây.
Hơn 1,5 tỷ học sinh, sinh viên toàn cầu buộc phải rời xa lớp học, chứng kiến quá trình học tập bị gián đoạn vì Covid-19. Nhưng giãn cách không có nghĩa là ngừng học, các giải pháp công nghệ dựa trên đám mây đã giúp quá trình học tập không bị ngắt quãng hoàn toàn.
“Đại dịch đã nâng cao nhận thức đối với các lựa chọn kỹ thuật số hỗ trợ cho giáo dục, từ đó đem tới những công cụ sáng tạo cụ thể mới”, theo Jonathan Seaton, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập Twinkl Educational Publishing, công ty xuất bản học thuật trực tuyến.
Khó khăn ban đầu
Khảo sát của Công đoàn học sinh quốc gia tại Vương quốc Anh đã cho thấy những mặt hạn chế của công tác dạy và học online, khi có 38% số học sinh bày tỏ không hài lòng với chất lượng học trực tuyến, và 27% gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn tài liệu học thuật từ xa.
Amy Catterall, sinh viên tâm lý học năm nhất tại ĐH Liverpool, cho biết việc học trực tuyến tại đại học đem tới những khó khăn cả về mặt xã hội và học thuật.
“Tôi không có cơ hội gặp gỡ với phần lớn những người chung khóa học như trước kia nữa”, cô nói. “Việc này cản trở quá trình làm quen kết bạn. Hơn nữa, học từ xa qua Zoom cũng khó mà giữ được sự tập trung, rất dễ bị xao nhãng khi bạn ngồi ngay trong phòng ngủ”.
Anne Swanberg, Phó trưởng khoa học tập từng phần và các khoá học kỹ thuật số, Đại học kinh doanh BI (Nauy) cũng cho biết, việc chuyển sang dạy và học từ xa đã đem tới những cú sốc đối với cả người dạy và người học.
“Khi đại dịch tác động lớn hơn vào giáo dục, chúng tôi mới chỉ chuẩn bị được một phần. Hầu hết giáo viên và sinh viên đã sử dụng ứng dụng đám mây trong các công việc hàng ngày. Tuy nhiên, học tập trực tuyến vẫn là một điều mới mẻ với phần lớn mọi người trên toàn cầu”.
Bà thừa nhận rằng đó không phải tình huống mà ban giám hiệu đã lên kế hoạch từ trước. “Nhiều giáo viên không có kỹ năng chuyển đổi từ giảng dạy trực tiếp sang dạy học qua Zoom, và các tổ chức giáo dục cũng buộc phải xem xét lại năng lực hỗ trợ của bộ phận IT trong thực hiện các công việc dạy học cũng như kiểm tra trực tuyến”.
Video đang HOT
Giải pháp của hiện tại và tương lai
Dù vậy, Swanberg vẫn tin rằng đào tạo từ xa, với nền tảng điện toán đám mây sẽ tiếp tục chuyển đổi ngành giáo dục thời gian tới.
“Công nghệ điện toán đám mây đã cho chúng tôi thấy tiềm năng to lớn trong chia sẻ kiến thức, phối hợp cũng như đán.h giá trong lĩnh vực giáo dục”, bà cho biết. “Giáo dục đại học sẽ trải qua những thay đổi căn bản trong xây dựng chương trình và truyền tải kiến thức, với sự kết hợp hai hình thức đào tạo trực tuyến và trực tiếp tại trường”.
Aldenham Foundation, trường trung học và dự bị độc lập với hơn 950 học sinh tại Hertfordshire, là một trong những cơ sở đào tạo ứng dụng chiến lược điện toán đám mây vào việc dạy học tại nhà.
“Vấn đề cốt lõi phải đảm bảo được bảo mật trên đám mây… cho phép giáo viên và học sinh có thể dạy và học một cách an toàn cùng với công cụ và tài nguyên trên đó”, Charlie Cochrane, trưởng bộ phận công nghệ của Aldenham Foundation chia sẻ.
“Bạn cần các chiến lược rõ ràng về điện toán đám mây trong giáo dục để tránh gây nhầm lẫn cho giáo viên, phụ huynh và học sinh. Điều này có nghĩa là chúng ta nên lựa chọn các nền tảng công nghệ đơn để sử dụng”, Charlie giải thích về mô hình tổ chức lớp học trên nền tảng họp trực tuyến của Microsoft Teams.
Các công nghệ như VMware Horizon, cho phép sinh viên và người dạy có thể tiếp cận từ xa tài liệu học thuật cũng như các phần mềm hỗ trợ thông qua các máy tính ảo, một “cứu cánh” cho các nhà giáo dục trong thời kỳ đại dịch.
“Nếu bất chợt có sự truy cập ồ ạt của sinh viên vào máy chủ của trường, đội ngũ IT có thể sử dụng đám mây để mở rộng khả năng đáp ứng”, Iain Russell, trưởng bộ phận cơ sở hạ tầng tại Đại học Edinburgh Napier, cho biết.
Niamh Muldoon, nhân viên bảo vệ dữ liệu toàn cầu tại công ty an ninh mạng OneLogin, tin rằng công nghệ đám mây sẽ giúp nhiều người được tiếp cận với giáo dục đào tạo chất lượng hơn.
“Đưa tài nguyên lên đám mây là cơ sở để những tổ chức đào tạo mở các lớp học trực tuyến. Điều này giúp giáo dục trở nên dễ tiếp cận với nhiều sinh viên hơn”, đại diện công ty cho biết.
Dù vậy, Muldoon cũng cảnh báo việc công nghệ đám mây phát triển sẽ kéo theo nguy cơ trở thành mục tiêu của tội phạm mạng. “Nhiều người vốn đã là mục tiêu của các cuộc tấ.n côn.g giả mạo qua thư điện tử. Tr.ẻ e.m, hay những người mới bắt đầu học trực tuyến, sẽ là các đối tượng gặp rủi ro nhiều nhất”.
Matt Davis, Giám đốc công nghệ và đồng sáng lập thư viện trực tuyến Perlego, khẳng định, về lâu dài các tổ chức giáo dục sẽ cần củng cố công nghệ đám mây để duy trì khả năng cạnh tranh.
“Đại dịch đã thúc đẩy việc học từ xa sớm hơn dự định, nhưng ngay cả khi Covid-19 qua đi, các công nghệ điện toán đám mây mới vẫn sẽ ra đời”, ông nói. “Khi người học đã làm quen với cách học mới, các tổ chức giáo dục sẽ muốn duy trì hiện trạng, đặc biệt là khi họ nhận thấy được những cải thiện có ích và tốt hơn với trải nghiệm của sinh viên”.
Chính phủ phải làm gì để có thể ‘lên mây’?
Việc chuyển dịch lên điện toán đám mây là một thách thức không nhỏ với các chính phủ, xét tới hệ thống công nghệ thông tin đồ sộ và hạn chế về bảo mật, ngân sách, tổ chức.
Điện toán đám mây là mô hình trong đó người dùng mua nguồn lực công nghệ thông tin (CNTT) dưới dạng dịch vụ, dùng đến đâu trả tiề.n tới đó. Những năm gần đây, xu hướng này nhận được sự quan tâm của cả khu vực công và tư nhân. Giống như các tiện ích như điện, nước, đám mây cho phép người dùng tiếp cận nguồn lực từ bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào, theo dõi lượng sử dụng và mở rộng công suất mà không cần đầu tư số tiề.n lớn vào phần cứng hay phần mềm. Nhờ vậy, đám mây nâng cao hiệu quả CNTT, tiết kiệm được khoảng 20-30% ngân sách.
Chính phủ khắp thế giới đã nhận ra lợi ích tiềm tàng của đám mây trong chuyển đổi cách đầu tư, triển khai và tiếp cận nguồn lực CNTT. Chính sách "Cloud First" của Mỹ yêu cầu tất cả các cơ quan liên bang tích hợp ít nhất 3 dịch vụ lên đám mây. Chiến lược điện toán đám mây liên bang do Nhà Trắng ban hành năm 2011 ước tính 20 tỷ USD, tương đương 1/4 chi tiêu CNTT cả nước - có thể phân bổ lại cho các giải pháp điện toán đám mây. Tại châu Âu, cựu Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu tuyên bố khu vực này phải chủ động với đám mây, không dừng lại ở mức độ "thân thiện". Khu vực công châu Á cũng ngày càng đón nhận điện toán đám mây. Chẳng hạn, Ấn Độ tìm cách dùng công nghệ này để cung cấp các dịch vụ công trực tuyến.
Với các chiến lược đã vạch ra, cơ quan chính phủ phải lựa chọn đưa thành phần nào lên đám mây và trong mỗi trường hợp, lại phải xác định dịch vụ đám mây và mô hình triển khai phù hợp. Họ cũng phải tạo ra quy trình ngân sách linh hoạt hơn, hỗ trợ các danh mục đầu tư liên quan đến đám mây, đồng thời phải có tư duy mới để nhận ra đầy đủ lợi ích của điện toán đám mây.
Lựa chọn mô hình dịch vụ
Đối mặt với hệ thống CNTT hiện tại và cân nhắc nên chuyển công việc nào lên đám mây, lựa chọn mô hình nào, nhiều Giám đốc CNTT (CIO) tự hỏi nên bắt đầu từ đâu. Không có câu trả lời chính xác cho tất cả mọi người. Mô hình dịch vụ phù hợp dựa vào từng yêu cầu cụ thể của mỗi công việc (workload) bên trong tổ chức, chẳng hạn quản trị tài chính hay quản trị nhân lực.
Thay vì xem xét chi tiết hàng ngàn đầu việc trong danh mục, một tổ chức nên gom chúng thành 30 đến 50 nhóm khác nhau. Chẳng hạn, cộng tác và nhắn tin là một workload bao gồm toàn bộ chức năng liên quan tới email, lịch, nhắn tin, không gian làm việc chung. Bước tiếp theo là đán.h giá hiệu suất của giải pháp hiện tại của mỗi workload, nó có đáp ứng nhu cầu hiện tại và tương lai hay không. Ví dụ, giải pháp có hoạt động ổn định hàng ngày không, có dễ thay đổi trước các yêu cầu mới không, có thể mở rộng nhah chóng để giải quyết nhu cầu tăng bất thường không, người dùng cuối có thỏa mãn không? Những workload đạt điểm số thấp là những ứng viên phù hợp nhất để chuyển dịch lên mây.
Sau đó, tổ chức phải xác định mô hình dịch vụ phù hợp cho mỗi workload: IaaS, PaaS hay SaaS. Nếu tổ chức ưu tiên tốc độ triển khai và sự linh hoạt hơn khả năng tùy biến, họ nên chọn SaaS (thuê dịch vụ phần mềm). Với những việc không thể chuyển sang SaaS, tổ chức có thể nhìn sang PaaS (thuê nền tảng) hoặc IaaS (thuê hạ tầng hoàn chỉnh).
Lựa chọn cách thức triển khai
Một khi chọn được mô hình phù hợp, tổ chức phải xác định cách triển khai đúng đắn cho mỗi workload (đám mây công cộng, riêng tư, kết hợp). việc triển khai về cơ bản dựa trên các yêu cầu liên quan tới bảo mật CNTT và khả năng quản lý. Các nhà phân tích cho rằng những lo ngại liên quan đến hai yếu tố này là tác nhân chính dẫn đến chần chừ ứng dụng đám mây, ngay cả khi có chỉ thị phải chuyển sang đám mây.
Đám mây riêng tư (private) do một tổ chức duy nhất vận hành. Chúng có thể được bản thân tổ chức hay do bên thứ ba quản lý. Đám mây công cộng (public) mở cho toàn bộ công chúng hay một tổ chức công nghiệp lớn, được sở hữu và quản lý bởi một nhà cung cấp dịch vụ đám mây. Đám mây kết hợp (hybrid) lai giữa hai mô hình triển khai phía trước. Một loại nữa là đám mây cộng đồng (community), bao gồm hạ tầng được chia sẻ giữa vài tổ chức và hỗ trợ một nhóm người dùng cụ thể. Chúng có thể do tổ chức hay bên thứ ba quản lý.
Thực tế, trong nhiều trường hợp, một đám mây riêng tư sẽ an toàn hơn và dễ quản lý hơn hệ thống CNTT khu vực công hiện tại vì các tổ chức có thể phát triển các tính năng quản lý và bảo mật ngay từ đầu, thay vì bổ sung chúng vào hệ thống có sẵn.
Linh hoạt trong ngân sách và tài trợ
Các cơ quan nhà nước phải đưa ra lựa chọn về chiến lược điện toán đám mây dù phải đối mặt với các chu kỳ rót vốn và ngân sách cứng nhắc. Những người ra quyết định phải bảo toàn các khoản tài trợ trước nhiều năm, hạn chế khả năng bị chuyển hướng sang các kế hoạch khác. Trong trường hợp ngân sách chỉ định cho các dự án cá nhân hơn là tổ chức hay phòng ban, rất khó để đầu tư vào các nền tảng hay kiến trúc CNTT mới để giảm chi phí hoạt động cho các dự án tương lai.
Trong mỗi kế hoạch ứng dụng đám mây, mỗi tổ chức phải tìm ra những cách sáng tạo để xử lý những hạn chế về ngân sách hiện tại. Chẳng hạn, yêu cầu xin vốn để triển khai CNTT quy mô lớn có thể bao gồm chi phí thi hành một đám mây riêng tư cũng như chi phí của các dự án nhỏ hơn sẽ tận dụng được lợi thế của đám mây. Các tổ chức có thể cân nhắc làm việc với các nhà sản xuất, nhà cung ứng dịch vụ CNTT về vấn đề tài trợ, giúp giảm chi phí cần thiết để chuyển dịch vụ công lên đám mây.
Việc chuyển lên đám mây cần sự đồng thuận cao bên trong chính phủ và hợp tác chặt chẽ giữa các CIO, lãnh đạo tài chính và nhà sản xuất CNTT. CIO khu vực công nên tận dụng cơ hội để làm mới quan hệ với đối tác sản xuất, theo đuổi các thỏa thuận với những nhà cung ứng mới để hỗ trợ mô hình đám mây. Trong khi đó, các cơ quan phụ trách ngân sách nên phối hợp và điều phối việc chuyển đổi sang đám mây, thu thập những yêu cầu, nhu cầu từ các cơ quan chức năng và làm việc với nhà sản xuất CNTT để dẫn dắt việc phát triển các giải pháp.
Tư duy mới để đón nhận đám mây
Xét về khía cạnh kỹ thuật khi chuyển dịch từ CNTT truyền thống sang đám mây, nhân viên CNTT không cần phải mua sắm phần cứng, phần mềm hay lắp đặt, cấu hình, thử nghiệm hệ điều hành, ứng dụng nữa. Thay vào đó, họ chỉ cần lựa chọn cấu hình phù hợp nhát từ danh sách dịch vụ. Vì vậy, những kỹ năng như cấu hình phần mềm, quản trị hệ thống CNTT không còn được ưu tiên bằng các kỹ năng quản trị hợp động, quản trị hiệu suất...
Chuyển dịch lên đám mây không chỉ cần đến những kỹ năng mới mà còn mở ra một cách thức quản trị, triển khai nhân viên CNTT mới và quy trình mới khi vận hành. Điện toán đám mây tập trung vào tận dụng dịch vụ CNTT. Thay đổi tư duy và hành vi từ nhấn mạnh sở hữu tài sản sang nhấn mạnh tối ưu hóa dịch vụ không phải chuyện nhỏ và cần đến cách tiếp cận có tính hệ thống, bao gồm đào tạo, khuyến khích và mô hình mẫu.
Nói tóm lại, khi chuyển lên đám mây, các tổ chức của khu vực công sẽ có thể giải phóng chi phí CNTT để tái đầu tư vào các hoạt động hay mục tiêu quốc gia khác. Với các hệ thống nhanh hơn và thời gian triển khai ngắn hơn, họ sẽ cung cấp dịch vụ công tốt hơn cho công dân, cũng như phục vụ các hoạt động của chính phủ tốt hơn. Tuy nhiên, để đạt được những lợi ích to lớn này, cần phải giải quyết nhiều thách thức như đã đặt ra ở trên.
Ứng dụng điện toán đám mây trong doanh nghiệp mới ở thời kỳ đầu Thị trường điện toán đám mây Việt Nam tăng trưởng kép, dự kiến đạt mức 18,8% và doanh thu 553 triệu USD vào năm 2026. Nghiên cứu của Q&me cho thấy dịch vụ dám mây ở Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ trong bối cảnh tăng trưởng trên toàn thế giới. Theo số liệu, thị trường dịch vụ đám mây công cộng...