Đại bàng vàng đã được con người thuần hóa để thành ‘trợ thủ’ khi đi săn như thế nào?
Đại bàng vàng, biểu tượng của sức mạnh và quyền uy trên bầu trời, từ lâu đã được người dân du mục chinh phục bằng một kỹ thuật thuần hóa cổ xưa mang tên “Ngao Ưng Thuật”.
Đại bàng vàng, được mệnh danh là “ chúa tể bầu trời”, là một trong những loài chim săn mồi hùng mạnh nhất trên thế giới. Với đôi cánh rộng, khả năng bay nhanh và móng vuốt sắc nhọn, đại bàng vàng không chỉ thống trị bầu trời mà còn là biểu tượng của sức mạnh và sự quyền uy. Tuy nhiên, dù là loài chim dũng mãnh, đại bàng vàng đã từng bị con người chinh phục bằng một kỹ thuật cổ xưa và bí ẩn được gọi là “Ngao Ưng Thuật” – một phương pháp thuần hóa mang đầy thách thức và cả sự khắc nghiệt.
Việc thuần hóa đại bàng vàng để trở thành “trợ thủ” săn mồi là một truyền thống lâu đời, đặc biệt phổ biến ở các vùng Trung Á như Kazakhstan và Mông Cổ. Quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn, kỹ năng và sự hiểu biết sâu sắc về loài chim săn mồi này.
Ngao Ưng Thuật : Kỹ thuật thuần hóa và truyền thống nghìn năm
Trên các thảo nguyên mênh mông, người dân du mục từ lâu đã phát triển một nghệ thuật bí truyền mang tên ” Ngao Ưng Thuật ” – phương pháp giúp họ thuần hóa loài đại bàng vàng hùng mạnh. Nghệ thuật này không chỉ là một kỹ năng săn bắn mà còn chứa đựng sự tôn kính đối với thiên nhiên và loài chim này. Được lưu truyền qua nhiều thế hệ, ” Ngao Ưng Thuật ” đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa và cách sống của người dân du mục, đặc biệt là các dân tộc sinh sống ở vùng thảo nguyên của phương Đông.
Nguồn gốc của kỹ thuật này xuất phát từ nhu cầu sử dụng đại bàng vàng trong việc săn bắt và bảo vệ cộng đồng. Không chỉ là phương pháp săn mồi, ” Ngao Ưng Thuật ” còn thể hiện mối liên kết sâu sắc giữa con người và thiên nhiên, giữa thợ săn và động vật. Trong quá trình thuần hóa, đại bàng vàng không chỉ trở thành trợ thủ đắc lực mà còn là biểu tượng của sự dũng mãnh và đoàn kết dân tộc.
Thông thường, người ta chọn những con đại bàng vàng non khoảng 2-3 tháng tuổi để thuần hóa. Đại bàng cái thường được ưu tiên hơn vì chúng lớn hơn, khỏe mạnh hơn và có khả năng săn mồi hiệu quả hơn.
Quá trình khắc nghiệt của Ngao Ưng Thuật
Việc thuần hóa đại bàng vàng không hề dễ dàng. Đây là một quá trình dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn, sức chịu đựng cũng như kỹ năng đặc biệt của người nuôi chim. Đầu tiên, người du mục sẽ bắt một con đại bàng vàng non và đưa về nhà để bắt đầu quá trình thuần hóa. Con đại bàng sẽ bị trói chặt và che mắt bằng miếng da bò, không để nó nhìn thấy xung quanh. Suốt bảy ngày bảy đêm, đại bàng phải đối mặt với sự mất cân bằng liên tục do con người gây ra. Việc này tạo ra một trạng thái bất ổn, khiến đại bàng không còn khả năng kiểm soát, từ đó buộc nó phải thích nghi và bắt đầu phục tùng.
Đại bàng trải qua những giờ phút căng thẳng về thể chất và tinh thần khi bị buộc phải học cách nhận biết người chủ của mình. Những người thuần hóa đại bàng bằng cách chăm sóc và cho ăn, dần dần khiến đại bàng hình thành một mối liên kết và chấp nhận sự hiện diện của chủ nhân. Sau khi trải qua quá trình gian khổ này, đại bàng sẽ sẵn sàng để bước vào giai đoạn huấn luyện săn mồi.
Ngay từ khi còn nhỏ, đại bàng sẽ được bịt mắt để làm giảm sự sợ hãi và tăng sự phụ thuộc vào con người. Người huấn luyện sẽ trực tiếp cho đại bàng ăn để tạo ra một mối liên kết mạnh mẽ giữa con người và chim. Quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và nhẹ nhàng. Người huấn luyện sẽ dành nhiều thời gian để tương tác với đại bàng, xoa dịu chúng và tạo ra một môi trường an toàn.
Từ đối thủ tự nhiên trở thành cánh tay phải đắc lực
Khi đã thuần phục, đại bàng vàng được mang ra thảo nguyên để tiếp tục huấn luyện trong môi trường tự nhiên. Tại đây, người nuôi chim sẽ thực hiện các bài tập săn mồi với sự hỗ trợ của găng tay da bò, tạo ra những tình huống săn giả lập để đại bàng luyện tập. Qua thời gian, con đại bàng sẽ phát triển kỹ năng săn mồi của mình, từ việc tìm con mồi cho đến cú nhào xuống tóm gọn chúng trong tích tắc.
Sự kết hợp giữa sự kiên nhẫn và tinh thần kiên cường của người nuôi chim với bản năng hoang dã của đại bàng đã tạo nên một mối quan hệ độc đáo. Đại bàng vàng trở thành người bạn đồng hành trung thành trong các chuyến săn mồi, góp phần quan trọng vào cuộc sống của người dân du mục trên thảo nguyên rộng lớn.
Video đang HOT
Khi đã được huấn luyện thành thạo, đại bàng sẽ cùng người huấn luyện đi săn. Đại bàng sẽ phát hiện và bắt con mồi, trong khi người huấn luyện sẽ hỗ trợ và thu thập con mồi.
Chúa tể bầu trời – Biểu tượng sức mạnh tự nhiên
Với vóc dáng hùng vĩ, bộ lông vàng óng và đôi cánh mạnh mẽ, đại bàng vàng là một kiệt tác của thiên nhiên. Không chỉ đẹp mắt về ngoại hình, đại bàng vàng còn có khả năng thích nghi với nhiều môi trường sống khắc nghiệt, từ những khu rừng rậm rạp, đồng cỏ rộng lớn cho đến các vùng sa mạc hoang vu. Khả năng săn mồi điêu luyện đã biến chúng trở thành những thợ săn hàng đầu, giúp duy trì sự cân bằng sinh thái trên thảo nguyên.
Mỗi lần đại bàng lướt nhẹ trên không trung và nhắm tới con mồi, đó là biểu tượng của sự kết hợp hoàn hảo giữa bản năng tự nhiên và sự huấn luyện. Những cú vồ chính xác của chúng không chỉ thể hiện kỹ năng vượt trội mà còn chứng minh sự vĩ đại của loài chim này trong chuỗi thức ăn tự nhiên.
Người huấn luyện thường cố tình để đại bàng đói để tăng cường động cơ săn mồi của chúng. Tuy nhiên, việc kiểm soát cơn đói phải được thực hiện cẩn thận để đảm bảo sức khỏe của đại bàng.
Ngao Ưng Thuật không chỉ là một phương pháp thuần hóa động vật hoang dã mà còn là sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên. Qua quá trình này, những người dân du mục không chỉ sử dụng đại bàng vàng như một công cụ săn bắt mà còn duy trì và bảo tồn một phần quan trọng của văn hóa dân tộc mình.
Đại bàng vàng, từ chúa tể bầu trời trở thành người bạn đồng hành của con người, mang theo tinh thần kiên cường và sự tôn kính đối với thiên nhiên. Nghệ thuật này là minh chứng sống động cho sự tương tác kỳ diệu giữa con người và thế giới tự nhiên, một hành trình kết nối hàng nghìn năm giữa nền văn minh và thiên nhiên hoang dã.
Tôi đi roadtrip khám phá Con đường Tơ lụa ở Trung Á
Hành trình 21 ngày khám phá Trung Á cho tôi cơ hội ngắm nhìn vẻ đẹp nguyên sơ của thiên nhiên, tìm hiểu về nền văn hóa đặc sắc cùng những vết tích còn sót lại của Con đường Tơ lụa.
Ẩn mình sâu trong lục địa, Trung Á là vùng đất gồm nhiều quốc gia nằm dọc theo Con đường Tơ lụa huyền thoại. Các quốc gia Trung Á sở hữu những nét văn hóa đặc sắc, phảng phất sự ảnh hưởng của Liên bang Xô viết. Hoạt động du lịch tại đây còn khá hạn chế vì vậy người dân bản địa vẫn còn giữ nguyên những giá trị cũng như nét chất phác của cuộc sống du mục.
Vốn là người yêu thích những trải nghiệm về văn hóa và thiên nhiên, vì vậy Trung Á là điểm đến mà tôi luôn muốn được đặt chân đến từ cách đây hơn 4 năm. Đến mùa hè năm nay tôi mới có dịp thực hiện chuyến đi 21 ngày khám phá 3 nước Trung Á gồm Kazakhstan, Uzbekistan và Kyrgyzstan. Tôi là Bùi Minh Đức, một chàng trai đam mê xê dịch đang trên hành trình khám phá thế giới.
Từ Hà Nội, tôi bay sang Delhi (Ấn Độ) rồi tiếp tục bay đến Almaty (Kazakhstan). Từ trên máy bay, khung cảnh những dãy núi tuyết hùng vĩ, trắng xóa giữa mùa hè khiến tôi đầy phấn khích. Đặt chân đến Almaty cùng những thành phố khác, điều khiến tôi ấn tượng đó là nơi đây đường phố rất sạch, mật độ cây xanh cao cùng hệ thống giao thông hiện đại.
Trái ngược với những định kiến của mọi người khi cho rằng Trung Á "nghèo nàn", "lạc hậu", "chẳng có gì thú vị", vùng đất này khiến tôi thật sự ấn tượng bởi sự phong phú, đa dạng. Với tôi, du lịch không chỉ dừng lại ở việc đặt chân đến một nơi xa lạ, khám phá những điều mới mẻ mà nó còn giúp tôi học thêm những cái mới, thay đổi nhận thức cũ.
Kazakhstan sở hữu nhiều dạng địa hình, địa chất mang đến những trải nghiệm ấn tượng, từ hồ Kaindy với rừng cây vân sam mọc ngược đến hẻm núi Charyn hùng vĩ được hình thành từ các loại đá trầm tích có tuổi đời hơn 12 triệu năm, kéo dài hơn 150 km dọc theo sông Charyn.
Để khám phá Kazakhstan và Kyrgyzstan, tôi cùng nhóm bạn đặt mua landtour trong 8 ngày, không bao gồm ăn uống và chỗ ở. Địa điểm tham quan và lịch trình chuyến đi được cả nhóm cùng đơn vị thảo luận rồi quyết định.
Leo lên chiếc xe chuyên dụng, tôi vượt những đoạn đường dốc đầy sỏi đá để đến được thung lũng Altyn Arashan nằm ở lõi của vườn quốc gia Karakol, Kyrgyzstan. Đường đi rất xấu, đôi lúc tôi có cảm giác như có thể rơi xuống vực hoặc xuống suối.
Mất hơn một tiếng di chuyển, khung cảnh thơ mộng của Arashan cuối cùng cũng đã hiện ra trước mắt. Xung quanh thung lũng là những đồng cỏ xanh mướt trải dài, các dãy núi hùng vĩ với những khu rừng lá kim đẹp như tranh, xen giữa dòng suối nhẹ nhàng uốn lượn. Tại đây, người dân vẫn duy trì lối sống du mục, những đoàn ngựa, cừu,... vẫn được chăn thả trong tự nhiên.
Trong chuyến đi này tôi có dịp qua đêm tại lều Yurt của những người dân du mục Kyrgyzstan bên cạnh hồ Song Kul, tìm hiểu về văn hóa, ẩm thực và cuộc sống thường nhật.
Vào mùa hè, những đồng cỏ nơi đây khoác lên mình lớp áo xanh mướt, trải dài đến tận chân trời. Nhiệt độ buổi đêm ở đây có thể xuống đến 9-10 độ C.
Dạo quanh hồ, tôi ngắm nhìn những đàn ngựa thong dong gặm cỏ trên thảo nguyên mênh mông, tận hưởng làn gió mát lướt qua mặt hồ trong xanh.
Mùa hè ở Trung Á rất dài, những ngày rong ruổi tại đây, tôi được đắm chìm trong những buổi bình minh, hoàng hôn rực rỡ, chiêm ngưỡng dải Ngân Hà huyền bí giữa đêm đen tĩnh mịch. Đồng hành cùng nhóm bạn "chân đi không mỏi", ngày mới của tôi thường bắt đầu từ 5h-6h sáng đến tận 20h-21h mới trở về khách sạn.
Trong khi Kazakhstan và Kyrgyzstan mang đến những trải nghiệm giữa thiên nhiên tươi đẹp thì Uzbekistan với vẻ đẹp kiến trúc và văn hóa Hồi giáo giúp chuyến đi của tôi trở nên cân bằng. Đi giữa những thành cổ với các công trình kiến trúc mái vòm đầy màu sắc khiến tôi có cảm giác như lạc vào khung cảnh trong phim Nghìn lẻ một đêm.
Uzbekistan là một trong những quốc gia có nền văn hóa lâu đời và rực rỡ nhất của văn hóa phương Đông. Đến đây, tôi vẫn cảm nhận được không khí bình yên và nhịp sống của Con đường Tơ lụa phảng phất trên những di tích, thành cổ được giữ gìn khá nguyên vẹn.
Đặc biệt, người dân Uzbekistan thân thiện và biết nhiều về Việt Nam. Vào những buổi tối ngồi chơi ở quảng trường, những bạn trẻ và sinh viên thường đến trò chuyện với chúng tôi để luyện tập tiếng Anh, họ xem đây là cách để học hỏi, cải thiện cuộc sống. Đây cũng là cơ hội cho tôi tìm hiểu về văn hóa và cuộc sống của người dân bản địa.
Những công trình kiến trúc đồ sộ, các tòa madrasas uy nghiêm, lấp lánh đến các ngọn tháp cao vút,... đã làm nên nét đặc trưng của quốc gia này. Ngoài ra, Uzbekistan còn nổi tiếng với những nghệ thuật thủ công truyền thống như chạm khắc gỗ, đồng dệt thảm, làm gốm,...
Ghé thăm thủ đô Tashkent, tôi đặc biệt ấn tượng bởi nét đặc trưng của hệ thống tàu điện ngầm. Mỗi nhà ga đều mang một nét kiến trúc riêng trông rất đặc sắc và thú vị, giúp lần đợi tàu không còn buồn chán.
Đối với tôi, đồ ăn ở Trung Á không quá khó ăn. Tại đây người dân chủ yếu ăn các loại thịt bò, thịt gà và các loại khoai tây, cà rốt. Chuyến đi mang đến cho tôi thật nhiều trải nghiệm, từ cảnh quan, văn hóa đến ẩm thực đặc sắc tại đây.
'Thỏi nam châm' Trung Á Trung Á là vùng lãnh thổ rộng lớn, đóng vai trò then chốt trong việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông và thương mại quốc tế trên lục địa Á - Âu, đồng thời có trữ lượng tài nguyên thiên nhiên khổng lồ, bởi vậy, Trung Á đang nổi lên như một khu vực có ý nghĩa địa chính trị quan...