Cuộc trưng cầu ý dân cho nhiệm kỳ mới

Với tiến trình gồm 7 giai đoạn từ ngày 19/4 đến ngày 1/6 và có trên 970 triệu cử tri trong nước, cuộc tổng tuyển cử tại Ấn Độ được đánh giá là một trong những sự kiện chính trị quy mô nhất và kéo dài nhất thế giới.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi phát biểu tại trụ sở của đảng Bharatiya Janata (BJP) ở New Delhi ngày 14/4/2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Các cử tri sẽ bầu chọn 543 nghị sĩ Lok Sabha (Hạ viện) khóa XVIII, một chính đảng hoặc một liên minh cần ít nhất 272 ghế để chiếm đa số nắm quyền. Ở giai đoạn một của tiến trình bầu cử bắt đầu ngày 19/4, cử tri Ấn Độ đi bỏ phiếu bầu ra 102 nghị sĩ.

Ấn Độ hiện cũng là quốc gia đông dân nhất thế giới, với trên 1,4 tỷ dân. Ngoài 970 triệu người trên 18 tuổi ở trong nước, 13,4 triệu công dân Ấn Độ sống ở nước ngoài cũng có thể bỏ phiếu nhưng phải đăng ký và quay trở về Ấn Độ để thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. Toàn bộ phiếu bầu từ 28 bang và 8 vùng lãnh thổ liên bang của đất nước sẽ được kiểm và được công bố vào ngày 4/6.

Với diện tích rộng 3,3 triệu km2 cộng thêm địa hình hiểm trở, công tác thu nhận phiếu bầu gặp không ít khó khăn. Ấn Độ mở hơn 1,15 triệu điểm bỏ phiếu với 5,5 triệu máy bỏ phiếu điện tử, triển khai khoảng 15 triệu nhân viên bầu cử di chuyển bằng đường bộ, thuyền, lạc đà, tàu hỏa và trực thăng để tiếp cận các điểm bỏ phiếu. Hàng chục nghìn nhân viên an ninh liên bang được triển khai cùng với cảnh sát các bang để ngăn chặn bạo lực và hỗ trợ công tác bầu cử. Người cao tuổi từ 85 tuổi trở lên và người khuyết tật có thể chọn bỏ phiếu qua đường bưu điện và bỏ phiếu từ nhà. Tính tới ngày 10/3, ở Ấn Độ có gần 8,2 triệu cử tri trên 85 tuổi và 218.442 cử tri trên 100 tuổi.

Cuộc tổng tuyển cử năm nay diễn ra trong bối cảnh Ấn Độ thời gian qua đã có những bước chuyển mình đầy ngoạn mục trên mọi phương diện, từ công nghệ khoa học, quân sự, kinh tế đến đối ngoại…Theo công ty dịch vụ tài chính Jefferies, kể từ khi Thủ tướng Narendra Modi lên nắm quyền năm 2014, Ấn Độ đã đạt được tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm trên 7% tính theo đồng USD, vươn từ vị trí thứ 8 lên thứ 5 thế giới, với quy mô tổng sản phẩm quốc nội (GDP) khoảng 3.600 tỷ USD.

Trong 4 năm tới, GDP của Ấn Độ có thể cán mốc 5.000 tỷ USD. Đến năm 2075, kinh tế Ấn Độ được dự đoán sẽ vượt qua Mỹ và trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc. Sáng kiến “Ấn Độ tự cường” của Thủ tướng Modi và chương trình hành động của Bộ Quốc phòng đã đưa Ấn Độ trở thành cường quốc quân sự và trong tài khóa vừa qua, xuất khẩu quốc phòng của nước này đã lần đầu cán mốc 2,5 tỷ USD. Các mặt hàng quốc phòng của Ấn Độ hiện có mặt trên 84 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Ấn Độ đã chuyển đổi cơ sở hạ tầng, xây dựng đường sá, cầu cống, bến cảng, sân bay và mạng lưới kỹ thuật số với tốc độ đáng kinh ngạc. Ấn Độ trở thành quốc gia thứ tư đưa tàu vũ trụ hạ cánh thành công xuống bề mặt Mặt Trăng, song là quốc gia đầu tiên viết nên lịch sử ngành vũ trụ thế giới khi tàu hạ cánh xuống cực Nam của Mặt Trăng – nơi vẫn chưa được khám phá. Sau thành công vang dội này, quốc gia Nam Á đang tiếp tục chuẩn bị cho những kế hoạch khám phá Sao Hỏa, Mặt Trời…

Cùng với những tiến bộ vượt bậc này, Ấn Độ đang ngày càng khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Thủ tướng Modi đã nâng cao vị thế của New Delhi với tư cách là cường quốc có tiếng nói của khu vực Nam Bán cầu. Ấn Độ cũng không ngừng mở rộng quan hệ với các cường quốc như Mỹ, Nhật Bản, Australia…, tăng cường quan hệ với các quốc đảo Thái Bình Dương, gia tăng vai trò tại Trung Đông, thúc đẩy chính sách “Hành động Hướng Đông”…

Có thể nói những thành tích ấn tượng nêu trên là tiền đề thuận lợi để Thủ tướng Modi cùng chính đảng của ông và liên minh có được một chiến thắng tại Hạ viện. Tham gia cuộc tổng tuyển cử năm nay có hơn 2.700 đảng phái, bao gồm 6 đảng cấp quốc gia và hơn 70 đảng cấp bang. Mỗi đảng có một biểu tượng do Ủy ban Bầu cử quốc gia phân bổ và được in trên các lá phiếu, giúp cử tri dễ dàng lựa chọn hơn trong bối cảnh nước này có khoảng 25% dân số mù chữ.

Mặc dù con số đảng phái là rất lớn, nhưng cuộc tổng tuyển cử sẽ chủ yếu chứng kiến sự cạnh tranh giữa Liên minh Dân chủ quốc gia (NDA) do đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) của Thủ tướng Modi lãnh đạo và Liên minh Toàn diện phát triển quốc gia Ấn Độ (INDIA) do đảng Quốc đại dẫn đầu. Lần này, NDA đặt mục tiêu giành được 400 ghế, trong đó riêng BJP kiểm soát 370 ghế. Với số ghế chiếm đa số tuyệt đối này tại Hạ viện, BJP và NDA có quyền sửa đổi Hiến pháp Ấn Độ. BJP có một hệ tư tưởng, cương lĩnh tranh cử rõ ràng và được công bố rộng rãi, theo đó giữ cho các thành viên có động lực và thu hút những người ủng hộ mới. Nguồn lực tài chính mạnh kèm theo bộ máy tranh cử hiệu quả cộng với “yếu tố Modi” thông qua hai chiến dịch vận động chính là phát triển kinh tế và khôi phục Đại Hindu giúp BJP tạo được ảnh hưởng rộng rãi. Bên cạnh đó, trước thềm bầu cử, các đồng minh cũ đã quay trở lại NDA trong khi BJP tiếp tục tìm cách bảo vệ các “thành trì” ở miền Bắc đồng thời không ngừng mở rộng sang miền Đông và tiến sâu xuống miền Nam đất nước.

Thách thức của BJP là phải đưa ra được lời giải cho những vấn đề đang thu hút sự quan tâm của đông đảo cử tri Ấn Độ, đó là giảm tỷ lệ nghèo đói, tình trạng thất nghiệp và bất bình đẳng, phát triển cơ sở hạ tầng, mở rộng chương trình phúc lợi xã hội.

Trong khi đó, đối thủ chính của BJP là đảng Quốc đại, đảng đã lãnh đạo đất nước trong suốt 77 năm kể từ khi độc lập nhưng hiện đang khá khó khăn. Nhằm giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử, đảng Quốc đại đã cùng với 27 đảng khác thành lập INDIA. Chính trị gia Rahul Gandhi là gương mặt đại diện của đảng Quốc đại bên cạnh những nhân vật chủ chốt khác. INDIA đang chứng kiến những mâu thuẫn nội bộ và các cuộc đàm phán phân chia ghế vẫn bế tắc ở các bang quan trọng, đồng thời vẫn chưa đề cử được ứng cử viên cho chức thủ tướng.

Đảng Quốc đại không đặt mục tiêu số ghế giành được trong Hạ viện lần này song các cuộc thăm dò dư luận do India TV-CNX tiến hành mới đây cho thấy đảng có khả năng chỉ giành được 38 ghế so với 52 ghế của năm 2019 và 44 ghế của năm 2014.

Dự đoán về kết quả cuộc tổng tuyển cử, ông Milan Vaishnav, Giám đốc Chương trình Nam Á tại Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế, cho rằng “đây thực sự là một cuộc trưng cầu dân ý về sự lãnh đạo của Thủ tướng Modi trong thập niên qua và tất cả các dấu hiệu đều cho thấy một bộ phận đáng kể người dân Ấn Độ tin rằng ông ấy đã làm tốt và xứng đáng có được nhiệm kỳ thứ ba”. Theo ông Rick Rossow, chuyên gia về Ấn Độ tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (Mỹ), ông Modi “ở vị thế vững chắc” để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới.

Trong cuộc khảo sát hồi tháng 2, công ty Morning Consult cho biết tỷ lệ người dân Ấn Độ ủng hộ Thủ tướng đương nhiệm Modi lên tới gần 78%, khiến ông trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu được yêu thích nhất trong cuộc khảo sát của công ty này. Nếu những dự đoán trên trở thành sự thật, ông Modi sẽ là người thứ hai ở Ấn Độ độc lập, sau ông Jawaharlal Nehru, có được nhiệm kỳ thủ tướng thứ ba. Tuy nhiên, cuộc tổng tuyển cử sẽ kéo dài trong hơn 1 tháng, nêu câu trả lời chỉ có thể có sau 45 ngày nữa.