Cuộc sống ‘không ngày mai’ của trẻ tị nạn

Không có giấy phép cư trú, không có cơ hội đến trường và phải đi làm để phụ giúp gia đình khi mới vài tuổi là những gì mà trẻ em tị nạn người Syria đang đối mặt ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Người tị nạn đợi xe buýt để đến biên giới với Hy Lạp sau khi giới chức Thổ Nhĩ Kỳ ngừng cấp vé xe đến các thị trấn biên giới. Ảnh: AFP

“Vedat… Serkan… Sefa… Emre,” cậu bé 8 tuổi người Syria đếm tên những người bạn Thổ Nhĩ Kỳ bằng các ngón tay với giọng điệu tự hào khi cùng cha hòa mình trong không khí lễ hội ở quận Esenyurt, Istanbul.

Theo AFP, ở Thổ Nhĩ Kỳ, Mohammed làm phiên dịch cho cha mẹ và cậu em trai 6 tuổi. Sau hai năm sang đất nước này để thoát khỏi chiến tranh, người thân của cậu vẫn dùng tiếng Arab và chưa thành thạo ngôn ngữ địa phương. Tuy nhiên, tương tự hơn một triệu trẻ em Syria đang sống tại đây, quá trình hòa nhập của Mohammed vẫn còn nhiều gian nan.

“Cháu thích Thổ Nhĩ Kỳ vì ở Syria có chiến tranh. Ở đây, cháu cảm thấy an toàn. Nhưng cháu chưa bao giờ được đến trường. Cháu muốn đến trường đi học”, Mohammed bẽn lẽn nói.

Trong khi các nước châu Âu vẫn đang tìm cách đối phó với làn sóng người tị nạn ùn ùn kéo sang thiên đường mơ ước này, người Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang tính toán con đường đi cho tương lai của họ.

“Khi chiến tranh kết thúc, chúng tôi sẽ trở về Syria. Sang châu Âu không hề dễ dàng”, Hussein, cha của Mohammed nói.

Cuộc chiến ở Thổ Nhĩ Kỳ

Như bao bạn bè cùng trang lứa ở Esenyurt, nơi cung cấp thị trường lao động cho các nhà máy sản xuất quần áo, giày dép và đồ trang sức, Hali, 15 tuổi, phải đi làm để phụ giúp gia đình. Nhưng sau hai tháng làm công nhân may giày, cậu phải bỏ vì ông chủ không chịu trả 1.250 lira (hơn 400 USD) tiền lương.

“Cháu không thể báo cảnh sát vì cháu không có giấy phép cư trú”, Hali tâm sự trong lúc ngồi chờ súp và bánh mì.

“Nơi này cũng giống như ở nhà vậy. Nó cũng là một cuộc chiến. Người Thổ Nhĩ Kỳ không muốn chúng tôi ở đây”, một người đàn ông lớn tuổi nói theo. Sau vài tháng hay thậm chí vài năm làm khách ở Thổ Nhĩ Kỳ nhưng không có quyền đi làm hay hạn chế tiếp cận các dịch vụ cơ bản, ngày càng nhiều người Syria có cảm giác đó.

Sự thờ ơ trước tình cảnh của người tị nạn có thể thấy ngay trên con đường Istiklal Caddesi đông đúc ở Istanbul, khi những người mua hàng không mảy may đoái hoài một đứa bé Syria đang cuộn mình trước cửa hàng quần áo bên cạnh khay đựng tiền xu.

Một đứa trẻ nằm trong nhóm người tị nạn cập đảo Lesbos của Hy Lạp, sau hành trình vượt biển Aegean, Thổ Nhĩ Kỳ, hôm 30/9. Ảnh: AFP

Cách đó vài trăm mét, một cậu bé 8 tuổi khác đang cùng anh trai rao bán khăn giấy. Công việc này của hai anh em có thể phụ giúp khoảng 600 lira (200 USD) cho gia đình, trong khi nghề bán phế liệu kim loại của người cha chỉ đủ chi trả 400 lira (130 USD) tiền thuê nhà mỗi tháng.

Bàn tay Mokhtar nắm chặt tờ tiền vừa được khách hàng trả trong tay. “Số tiền này sẽ an toàn hơn khi em trai cháu cầm”, người anh vừa nói vừa kéo chiếc áo phông để lộ những vết thương trên ngực vì bị cướp tấn công.

Thất vọng vì bị đối xử như công dân hạng hai, nhiều người phải tị nạn trong khi chờ chiến tranh kết thúc đang dành dụm tiền để những tay buôn lậu giúp họ qua Địa Trung Hải sang châu Âu.

‘Thế hệ mất mát’

“Mong muốn của các gia đình người Syria cũng như mọi gia đình khác trên thế giới . Họ muốn sống an toàn, có công việc ổn định để nuôi con, cho chúng đi học, được chăm sóc y tế và có một tương lai tốt đẹp”, Philippe Duamelle, đại diện UNICEF tại Thổ Nhĩ Kỳ, nói.

Giúp trẻ tị nạn được tiếp cận giáo dục là ưu tiên hàng đầu của chính quyền Ankara và các nước châu Âu. Trong 600.000 trẻ em Syria ở độ tuổi đến trường tại Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay, chỉ khoảng một phần ba đi học. Các bậc phụ huynh cho biết có rất nhiều trở ngại khi đăng ký cho con đến trường, trong đó có giấy phép cư trú.

Với khoản tài trợ 12,5 triệu euro (14 triệu USD) của Liên minh châu Âu (EU), UNICEF dự định xây thêm nhiều trường học cho trẻ em tị nạn cũng như mở rộng các cơ sở giáo dục hiện có.

Một trẻ tị nạn nhìn qua cửa kính xe buýt khi cùng gia đình đến Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: AP

Mohammed hy vọng sớm được bắt đầu đi học. Lớn lên, cậu mơ ước nối nghiệp thợ may giống cha mình.

“Không phải thợ may, ta muốn con trở thành bác sĩ hoặc luật sư”, ông Hussein nói với con.

“Nguy cơ hiện nay với cộng đồng quốc tế là phải chứng kiến một thế hệ mất mát của Syria. Điều đó sẽ rất đáng sợ và để lại hậu quả tai hại không chỉ cho chính những đứa trẻ, mà còn với Syria, Trung Đông và xa hơn thế nữa.” Duamelle cảnh báo.

Thùy Linh

Theo VNE