Cuộc đào thoát gây chấn động của tử tù

Theo dõi VGT trên

David McMillan là người phương Tây duy nhất trốn thoát khỏi nhà tù Klong Prem Central, được ví Bangkok Hilton, vào năm 1996.

Ở tuổi 65, cựu tù người Anh – Australia kể lại cuộc đào thoát sống còn trên The Sun Online, ngày 27/9. David McMillan ước có thời tuổi trẻ ý nghĩa hơn và thấy “xấu hổ” vì đã không làm điều gì tốt đẹp, trái lại, suýt phải trả giá bằng tính mạng vì buôn bán ma túy.

Năm 1993, David bị bắt, đưa vào nhà tù Klong Prem Central với cáo buộc buôn bán heroin, đối mặt án tử hình.

Klong Prem Central là nhà tù có an ninh tối đa với 20.000 tù nhân, tường bê tông điện và một con hào rộng 16 m bao quanh. Nơi đây còn được gọi “Bangkok Hilton”, gợi nhớ đến bộ phim cùng tên do Nicole Kidman và Denholm Elliott đóng chính năm 1989, kể về một phụ nữ trẻ bị bắt vào nhà tù Thái Lan vì mang heroin của bạn trai.

Cuộc đào thoát gây chấn động của tử tù - Hình 1

Nhà tù Klong Prem Central – nơi David McMillan bị giam giữ. Ảnh: The Sun

David trả 200 USD để chuyển đến một phòng giam rộng rãi hơn, có cai ngục và những người trợ giúp riêng khi được biết lệnh hoãn hành quyết tù nhân nước ngoài đã được dỡ bỏ.

David nghĩ cách vượt ngục, bắt gặp bất kỳ thứ gì cũng cố gắng suy nghĩ về cách sử dụng chúng để chạy trốn. David yêu cầu một đồng phạm tuồn dụng cụ vào tù, ngụy trang bằng gói hàng chăm sóc sức khỏe chứa đầy các loại mứt. Giấu kỹ trong đó là những sợi dây cáp được dán băng keo, các lưỡi cưa sắt quấn giấy bạc nhét trong thanh gỗ. Gói hàng được gửi vào tù kèm những cuốn tạp chí khiêu dâm để đánh lạc hướng các cai ngục.

Video đang HOT

“Tôi thức trắng đêm khi biết rằng mọi chuyện khó có thể thay đổi. Tôi bắt đầu cắt các chấn song trên cùng của phòng giam. Mọi đường cưa đều phát ra âm thanh nên mãi mà chỉ cắt được một thanh rưỡi”, David nhớ lại.

Tháng 8/1996, David lách qua song sắt cửa sổ nhà tù đã cắt rời, dùng thang tre tự chế để trèo qua tường cao gần 5 m. Anh ta chuẩn bị quần áo để ngụy trang giống một cai ngục và dùng ô màu đen che mặt.

Cuộc đào thoát gây chấn động của tử tù - Hình 2

Hướng trốn chạy của David McMillan. Ảnh: The Sun

Khi thoát khỏi nhà tù, David lên chuyến bay rời Thái Lan nhờ hộ chiếu giả từ một bạn tù với giá 1.200 USD. Anh ta lẩn trốn ở Singapore, Pakistan vì nằm trong danh sách đỏ về tội phạm bị truy nã của Interpol. Đến 1999, David mới được trở về Anh. Năm 2016, nhà chức trách Thái Lan rút yêu cầu dẫn độ, xóa án tử hình cho David.

Câu chuyện của gây sự chú ý lớn với truyền thông. David kể lại cuộc vượt ngục trong hồi ký Escape (2008) và xuất hiện trên các chương trình truyền hình của Anh và Australia như Deadliest Men 2: Living Dangerously (2009), Underbelly Files: The Man Who Got Away (2011).

Năm 2017, David ra mắt cuốn hồi ký thứ hai có tên Unforgiving Destiny , kể về gần 40 năm vào tù ra tội, bị truy đuổi không ngừng nghỉ vì buôn bán ma túy. David thừa nhận mọi chuyện sẽ tốt đẹp hơn nếu ông ta biết nắm lấy “cơ hội để làm những điều có ích cho thế giới”, thay vì lãng phí 20 năm trong tù và sống cuộc đời trốn chui trốn lủi. “Tôi từng trải qua những điều hiếm ai gặp phải, vì thế tôi thấu hiểu và trân trọng”, David nói.

Hiện David sống giản đơn ở London bên người bạn đời đã gắn bó 15 năm, kiếm sống bằng việc lắp đặt camera an ninh.

Taliban tuyên bố khôi phục biện pháp hành hình, chặt tay chân tội phạm

Một trong số thủ lĩnh của Taliban tuyên bố lực lượng này sẽ áp dụng trở lại biện pháp hành quyết và cắt cụt tay chân để trừng phạt tội phạm.

Taliban tuyên bố khôi phục biện pháp hành hình, chặt tay chân tội phạm - Hình 1

Thủ lĩnh Taliban Mullah Nooruddin Turabi (Ảnh: AP).

Trong cuộc phỏng vấn với AP , Mullah Nooruddin Turabi, một trong những người sáng lập lực lượng Taliban và là người thực thi việc diễn giải luật Hồi giáo hà khắc khi Taliban nắm quyền tại Afghanistan trước đây, cho biết Taliban sẽ tiếp tục thực hiện các vụ tử hình và chặt tay chân, nhưng có thể sẽ không thực hiện công khai.

Ông Turabi bác bỏ những chỉ trích về các vụ hành quyết của Taliban trong quá khứ. Những vụ tử hình này từng diễn ra trước đám đông tại một sân vận động. Ông cũng cảnh báo thế giới không nên can thiệp vào công việc của những nhà cầm quyền mới tại Afghanistan.

"Mọi người đều chỉ trích chúng tôi về các hình phạt tại sân vận động, nhưng chúng tôi chưa bao giờ bình luận bất kỳ điều gì về luật pháp và các hình phạt của họ. Không ai được quyền nói cho chúng tôi biết luật của chúng tôi sẽ phải như thế nào. Chúng tôi sẽ theo đạo Hồi và chúng tôi sẽ đưa ra luật của mình trên kinh Quran", ông Turabi nói tại thủ đô Kabul.

Kể từ khi Taliban chiếm thủ đô Kabul vào ngày 15/8 và giành quyền kiểm soát đất nước, người dân Afghanistan và thế giới vẫn theo dõi xem liệu Taliban có tái lập chế độ cai trị khắc nghiệt như họ từng làm vào cuối thập niên 1990 hay không.

Bình luận của ông Turabi cho thấy các nhà lãnh đạo của Taliban dường như vẫn cứng rắn và bảo thủ, ngay cả khi họ đang đón nhận những thay đổi mới về công nghệ.

Ông Turabi, ngoài 60 tuổi, từng là bộ trưởng tư pháp và là người đứng đầu của "Bộ Tuyên truyền đức hạnh và Phòng chống tệ nạn" (hay còn gọi là "cảnh sát đạo đức" của Taliban) trong thời kỳ Taliban cầm quyền tại Afghanistan, trước khi Mỹ đưa quân vào can thiệp quân sự. Ông Turabi bị mất một chân và một mắt trong trận chiến với quân đội Liên Xô vào những năm 1980.

Thế giới từng lên án các biện pháp trừng phạt của Taliban, thường diễn ra ở sân vận động thể thao của Kabul hoặc trong khuôn viên của nhà thờ Hồi giáo Eid Gah trước sự chứng kiến của hàng trăm người đàn ông Afghanistan.

Những tội phạm giết người thường bị bắn vào đầu. Đối với những tên trộm, hình phạt là chặt tay. Đối với những người bị kết tội cướp bóc trên đường cao tốc, họ sẽ bị cắt cụt một tay và một chân.

Ông Turabi nói rằng lần này, các thẩm phán, bao gồm cả phụ nữ, sẽ xét xử các vụ án, nhưng nền tảng của luật pháp Afghanistan sẽ là kinh Quran.

"Việc chặt tay là rất cần thiết cho an ninh", ông Turabi nói, đồng thời cho biết hình phạt này có tác dụng răn đe.

Theo ông Turabi, nội các Taliban đang nghiên cứu xem có nên trừng phạt nơi công cộng hay không và sẽ "xây dựng một chính sách".

Trong chính phủ mới của Taliban, ông Turabi phụ trách các nhà tù. Ông nằm trong số các thủ lĩnh của Taliban bị đưa vào danh sách trừng phạt của Liên Hợp Quốc.

Trong những ngày gần đây ở Kabul, các chiến binh Taliban đã áp dụng lại một hình phạt mà họ thường sử dụng trong quá khứ - bêu gương công khai đối với những người bị buộc tội trộm cắp.

Tuần trước, những người đàn ông ở Kabul đã bị dồn vào thùng sau của một xe bán tải, tay bị trói và bị diễu hành trên đường để làm nhục họ. Trong một trường hợp, khuôn mặt của họ được tô vẽ để xác định họ là kẻ trộm. Họ cũng bị treo bánh mì vào cổ hoặc nhét vào miệng.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Tổng thống Trump tuyên bố không tiếp tục muốn tăng thuế với Trung QuốcTổng thống Trump tuyên bố không tiếp tục muốn tăng thuế với Trung Quốc
10:05:29 18/04/2025
Bộ trưởng Mỹ cảnh báo không cho trường Harvard tuyển sinh viên quốc tếBộ trưởng Mỹ cảnh báo không cho trường Harvard tuyển sinh viên quốc tế
16:55:18 17/04/2025
Cổ phiếu Mỹ diễn biến trái chiều sau khi ông Trump chỉ trích Chủ tịch FedCổ phiếu Mỹ diễn biến trái chiều sau khi ông Trump chỉ trích Chủ tịch Fed
10:00:16 18/04/2025
Nghị sĩ Mỹ cảnh báo hậu quả nếu Tổng thống Trump có quyền sa thải Chủ tịch FedNghị sĩ Mỹ cảnh báo hậu quả nếu Tổng thống Trump có quyền sa thải Chủ tịch Fed
16:40:22 18/04/2025
Mắc kẹt trên ban công gần 2 ngày, một phụ nữ treo quần áo cầu cứuMắc kẹt trên ban công gần 2 ngày, một phụ nữ treo quần áo cầu cứu
21:19:09 18/04/2025
Trộm cửa hàng trang sức 20 triệu USD như phim ở Los AngelesTrộm cửa hàng trang sức 20 triệu USD như phim ở Los Angeles
22:21:45 18/04/2025
Nhà Trắng tuyên bố Mỹ sở hữu công nghệ có thể 'bẻ cong thời gian và không gian'Nhà Trắng tuyên bố Mỹ sở hữu công nghệ có thể 'bẻ cong thời gian và không gian'
19:14:58 17/04/2025
Trung Quốc: Tạm ngưng nhận giao máy bay BoeingTrung Quốc: Tạm ngưng nhận giao máy bay Boeing
05:59:21 19/04/2025

Tin đang nóng

Diễn biến nóng nhất drama Chị Đẹp: Người bị tố nhận vơ hết 500 bộ đồ xin lỗi, nói rõ 1 điều về chuyện bịa đặtDiễn biến nóng nhất drama Chị Đẹp: Người bị tố nhận vơ hết 500 bộ đồ xin lỗi, nói rõ 1 điều về chuyện bịa đặt
05:59:22 19/04/2025
Hành trình chốt chặn, vây bắt nghi phạm Bùi Đình KhánhHành trình chốt chặn, vây bắt nghi phạm Bùi Đình Khánh
06:57:07 19/04/2025
Cưới xong mới về ra mắt, cô gái chia sẻ 3 bài học 'xương máu' cho các cô gái chuẩn bị kết hônCưới xong mới về ra mắt, cô gái chia sẻ 3 bài học 'xương máu' cho các cô gái chuẩn bị kết hôn
05:20:24 19/04/2025
Sao nữ Vbiz ở nhà 300 tỷ lên tiếng về thông tin bị công an bắt giữSao nữ Vbiz ở nhà 300 tỷ lên tiếng về thông tin bị công an bắt giữ
06:09:21 19/04/2025
Chu Thanh Huyền lên tiếng về việc đóng thuế, gây sốc khi dùng từ "cún", "táp" để đối đáp anti-fanChu Thanh Huyền lên tiếng về việc đóng thuế, gây sốc khi dùng từ "cún", "táp" để đối đáp anti-fan
08:05:20 19/04/2025
Nam sinh mừng cưới cô giáo 2 chỉ vàng sau 2 lần bị gọi lên trả bài, ngỡ ngàng mối quan hệ phía sauNam sinh mừng cưới cô giáo 2 chỉ vàng sau 2 lần bị gọi lên trả bài, ngỡ ngàng mối quan hệ phía sau
07:55:10 19/04/2025
Yêu thầm sếp hơn 20 tuổi, một lần anh gọi tôi vào phòng đưa món quà khiến tôi bừng tỉnhYêu thầm sếp hơn 20 tuổi, một lần anh gọi tôi vào phòng đưa món quà khiến tôi bừng tỉnh
05:16:39 19/04/2025
Căn biệt thự "nuốt chửng" vợ chồng "nàng thơ màn bạc": Hai cái chết cách nhau 5 tháng với nguyên nhân bất thườngCăn biệt thự "nuốt chửng" vợ chồng "nàng thơ màn bạc": Hai cái chết cách nhau 5 tháng với nguyên nhân bất thường
06:05:29 19/04/2025

Tin mới nhất

Liên hợp quốc sẵn sàng tham gia Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen

Liên hợp quốc sẵn sàng tham gia Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen

09:15:27 19/04/2025
Người đứng đầu ngành ngoại giao Nga cho biết thêm rằng vấn đề này đã được ưu tiên thảo luận tại các cuộc đàm phán ở thủ đô Riyadh của Saudi Arabia nhằm tìm kiếm thỏa thuận ngừng bắn với Ukraine.
Xuất khẩu thép của Hàn Quốc sang Mỹ giảm 19% do thuế

Xuất khẩu thép của Hàn Quốc sang Mỹ giảm 19% do thuế

08:57:04 19/04/2025
Công ty thép Hyundai có kế hoạch đầu tư 5,8 tỷ USD để xây dựng một nhà máy thép sử dụng lò hồ quang điện tại tiểu bang Louisiana của Mỹ vào năm 2029. Đây là cơ sở sản xuất đầu tiên ở nước ngoài của công ty.
Google bị cáo buộc độc quyền bất hợp pháp quảng cáo

Google bị cáo buộc độc quyền bất hợp pháp quảng cáo

08:45:42 19/04/2025
Một thẩm phán liên bang Hoa Kỳ đã ra phán quyết Google nắm giữ độc quyền bất hợp pháp hai thị trường công nghệ quảng cáo trực tuyến quan trọng.
Khoảng 50.000 công nhân Indonesia có thể mất việc do thuế quan Mỹ

Khoảng 50.000 công nhân Indonesia có thể mất việc do thuế quan Mỹ

08:32:58 19/04/2025
Tuy nhiên, một tuần sau, ông đã tuyên bố hoãn lại đối với hầu hết các quốc gia, bao gồm cả Indonesia, mở ra cơ hội cho các cuộc đàm phán.
Trí tuệ nhân tạo: OpenAI siết chặt kiểm soát để ngăn các đối thủ sao chép mô hình AI

Trí tuệ nhân tạo: OpenAI siết chặt kiểm soát để ngăn các đối thủ sao chép mô hình AI

08:05:09 19/04/2025
Trong khi đó, một số nhà phê bình chỉ ra rằng chính OpenAI đã xây dựng các mô hình ban đầu của họ bằng cách thu thập dữ liệu từ web, bao gồm nội dung từ các nhà xuất bản tin tức, tác giả và người sáng tạo - thường không có sự đồng ý.
Hungary ghi nhận đợt bùng phát lở mồm long móng thứ năm

Hungary ghi nhận đợt bùng phát lở mồm long móng thứ năm

08:02:25 19/04/2025
Bộ trưởng Nông nghiệp Hungary Istvan Nagy cho biết trang trại có khoảng 600 con bò sữa đã được cách ly, đồng thời các đội thú y đã bắt đầu triển khai kế hoạch tiêu hủy toàn bộ đàn gia súc theo quy trình ứng phó khẩn cấp.
Tín hiệu tích cực trong đàm phán thương mại Mỹ - Nhật Bản

Tín hiệu tích cực trong đàm phán thương mại Mỹ - Nhật Bản

07:44:54 19/04/2025
Phát biểu tại một cuộc họp báo, ông Nakatani cho biết không có kế hoạch đến Mỹ để tham dự đàm phán thuế quan, sau khi vòng đàm phán đầu tiên vừa diễn ra.
Điện Kremlin: Có tiến triển trong đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine

Điện Kremlin: Có tiến triển trong đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine

07:41:56 19/04/2025
Về phần mình, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Tổng thống Donald Trump sẽ từ bỏ nỗ lực làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine, trừ khi có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy có thể đạt được thỏa thuận.
Nga tìm cách dỡ bỏ trừng phạt hàng không, EU phản đối vì lo ngại an toàn

Nga tìm cách dỡ bỏ trừng phạt hàng không, EU phản đối vì lo ngại an toàn

06:23:16 19/04/2025
Tuy nhiên, kế hoạch này đang vấp phải sự phản đối quyết liệt từ Liên minh châu Âu (EU) do lo ngại về an toàn hàng không và các rủi ro kỹ thuật liên quan đến đội bay của Nga.
Liệu Tổng thống Trump có thể tái định hình Trung Đông?

Liệu Tổng thống Trump có thể tái định hình Trung Đông?

06:20:37 19/04/2025
Về mặt chính trị, chuyến thăm phục vụ hai mục tiêu đồng thời. Thứ nhất, nó nhằm chứng minh với cộng đồng quốc tế rằng Mỹ vẫn có khả năng dẫn dắt chương trình nghị sự tại một trong những khu vực bất ổn và chiến lược nhất thế giới.
Những rủi ro nếu Tổng thống Trump phá vỡ tính độc lập của Fed

Những rủi ro nếu Tổng thống Trump phá vỡ tính độc lập của Fed

06:07:39 19/04/2025
Tình trạng hỗn loạn tiềm tàng trên thị trường sau những đợt lao dốc và biến động mạnh của giá cổ phiếu kể từ khi ông Trump phát động cuộc chiến thuế quan trong tháng này có thể là một yếu tố khiến ông cân nhắc giữ ông Powell tại vị.
Tổng thống Mỹ muốn chuyển các cơ quan liên bang ra khỏi Washington

Tổng thống Mỹ muốn chuyển các cơ quan liên bang ra khỏi Washington

06:05:34 19/04/2025
Đây là một phần trong nỗ lực của chính phủ nhằm tái cơ cấu bộ máy hành chính, giảm chi tiêu công và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Có thể bạn quan tâm

Khánh Hòa đón chuyến bay đầu tiên từ Khabarovsk

Khánh Hòa đón chuyến bay đầu tiên từ Khabarovsk

Du lịch

09:35:40 19/04/2025
Chuyến bay mang số hiệu EO3661 của Hãng hàng không IKAR khởi hành từ sân bay quốc tế Novy, Liên bang Nga lúc 04h30 giờ địa phương ngày 18/4/2025
Rối loạn tâm thần gây nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội

Rối loạn tâm thần gây nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội

Sức khỏe

09:33:50 19/04/2025
Bên cạnh đó, các sự kiện toàn cầu như đại dịch Covid-19 cũng làm gia tăng tình trạng lo âu, stress và rối loạn tâm thần. Ngoài ra, một số rối loạn tâm thần có yếu tố di truyền và thường xảy ra trong các gia đình.
Điều trị nám da bao lâu thì hết?

Điều trị nám da bao lâu thì hết?

Làm đẹp

09:27:29 19/04/2025
Điều trị nám da phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Mức độ nghiêm trọng của nám, loại nám (nám mảng, nám sâu, nám hỗn hợp), cơ địa của từng người và nguyên nhân gây nám đều ảnh hưởng đến kết quả điều trị.
Chuyện lạ có thật: Sao nam hot hàng đầu lên tiếng tin mang thai giữa họp báo!

Chuyện lạ có thật: Sao nam hot hàng đầu lên tiếng tin mang thai giữa họp báo!

Sao châu á

09:03:17 19/04/2025
Chuyện không tưởng này đã gây bão khắp các trang mạng xã hội. Trong sự kiện họp báo gần đây, PP Krit cho biết anh không mang thai mà chỉ đang gặp vấn đề về tiêu hóa.
Concert của trưởng nhóm nhạc nữ quốc dân bị huỷ phút chót, fan Việt phẫn nộ vì lý do khó chấp nhận

Concert của trưởng nhóm nhạc nữ quốc dân bị huỷ phút chót, fan Việt phẫn nộ vì lý do khó chấp nhận

Nhạc quốc tế

08:59:59 19/04/2025
Thông báo huỷ concert phút chót khiến người hâm mộ phẫn nộ, trong đó nhiều fan Việt cũng mua vé đi concert ở Tokyo đã bị mất tiền oan uổng
Giám đốc Công an Quảng Ninh nói về việc bắt nhanh Bùi Đình Khánh sau 24h gây án

Giám đốc Công an Quảng Ninh nói về việc bắt nhanh Bùi Đình Khánh sau 24h gây án

Pháp luật

08:41:07 19/04/2025
Bùi Đình Khánh thuộc nhóm đối tượng buôn ma túy đã nổ súng chống trả, khiến 1 cán bộ công an tỉnh Quang Ninh hy sinh, đã bị bắt giữ sau 24h bỏ trốn.
Thời điểm lý tưởng cho game thủ, sở hữu siêu bom tấn hay nhất năm 2023 với loạt ưu đãi

Thời điểm lý tưởng cho game thủ, sở hữu siêu bom tấn hay nhất năm 2023 với loạt ưu đãi

Mọt game

08:12:42 19/04/2025
Sau gần hai năm chinh phục cộng đồng game thủ với lượng người chơi khổng lồ, hàng loạt giải thưởng với đỉnh cao là Game of the Year của năm 2023 cùng hơn 650.000 đánh giá tích cực trên Steam
"Quốc bảo nhan sắc" từng khiến cả Hàn Quốc mê mệt bỗng dưng biến mất: Giờ tuổi 43 gây ngỡ ngàng vì đẹp như tượng tạc

"Quốc bảo nhan sắc" từng khiến cả Hàn Quốc mê mệt bỗng dưng biến mất: Giờ tuổi 43 gây ngỡ ngàng vì đẹp như tượng tạc

Hậu trường phim

08:02:03 19/04/2025
Mỹ nhân Hàn này từng chạm đến đỉnh cao, từng im lặng rút lui, và giờ đây, cô đang viết tiếp một chương mới, thận trọng nhưng đầy hứa hẹn.
"Số thị phi" của Chu Thanh Huyền: Quang Hải phản ứng thế nào?

"Số thị phi" của Chu Thanh Huyền: Quang Hải phản ứng thế nào?

Sao thể thao

07:56:57 19/04/2025
Chu Thanh Huyền (sinh năm 2000) không chỉ được biết đến với vai trò là vợ của cầu thủ Quang Hải mà còn từng nhiều lần vướng vào những lùm xùm liên quan đến hoạt động kinh doanh online.
Phim ngôn tình ngược tâm quá hay xứng đáng nổi tiếng hơn, nữ chính đẹp đến mức Lee Min Ho cũng phải u mê

Phim ngôn tình ngược tâm quá hay xứng đáng nổi tiếng hơn, nữ chính đẹp đến mức Lee Min Ho cũng phải u mê

Phim châu á

07:47:26 19/04/2025
Hiện tại, sau những tuần đầu tiên ra mắt, Way Back Love đang được khán giả đánh giá cực kỳ cao bởi câu chuyện ngược tâm quá xuất sắc mà nó đem lại.
Sao Việt 19/4: Trấn Thành 'sốc' vì bị gọi bằng chú, Tùng Dương tâm sự về nghề

Sao Việt 19/4: Trấn Thành 'sốc' vì bị gọi bằng chú, Tùng Dương tâm sự về nghề

Sao việt

07:38:51 19/04/2025
MC Trấn Thành sốc vì liên tục bị khán giả gọi bằng chú, Tùng Dương nói anh cảm thấy đủ chín chắn sau 20 năm làm nghề.