Cuộc chiến tuyển dụng nhân tài bán dẫn Đài Loan
Mỹ và Trung Quốc có thể sớm đối đầu trong cuộc chiến tuyển dụng nhân tài bán dẫn Đài Loan, khi hai bên đẩy nhanh kế hoạch tăng công suất chip trong nước.
Đối với Trung Quốc, tình trạng thiếu hụt nhân tài có kinh nghiệm trong ngành chip là trở ngại lớn đối với mục tiêu về khả năng tự cung tự cấp chất bán dẫn. Theo dự đoán từ báo cáo được công bố vào tháng 11.2021, Trung Quốc sẽ thiếu 200.000 chuyên gia bán dẫn vào năm 2023, tương đương khoảng một phần tư vị trí trong ngành không được lấp đầy. Điều này đã thúc đẩy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới mạnh tay thu hút đội ngũ kỹ sư từ Đài Loan. Tuy nhiên, chính quyền Đài Bắc đã đáp trả bằng cách đe dọa truy tố bất kỳ ai giúp chuyển giao chuyên môn về chip cho đại lục.
Trong khi đó, sáng kiến của chính quyền Washington nhằm thúc đẩy sản xuất chất bán dẫn trên đất Mỹ đã tạo ra nhu cầu mới về nguồn kỹ sư có kinh nghiệm làm việc trong các xưởng gia công chip. Theo ông William Hunt, chuyên gia phân tích tại Trung tâm Bảo mật và Công nghệ mới nổi (CSET), Đạo luật CHIPS sẽ tạo ra nhu cầu về lao động sản xuất chip tay nghề cao có khả năng sẽ khó tìm thấy ở Mỹ. Kết quả là Mỹ sẽ phải mở rộng tìm kiếm nhân lực sang Đài Loan và Hàn Quốc.
Cả Mỹ và Trung Quốc đều có kế hoạch mở rộng tìm kiếm nhân lực ngành chip ở Đài Loan và Hàn Quốc
“Mỹ nên xem xét tạo thị thực chuyên biệt cho người lao động tay nghề cao, có kinh nghiệm đáng kể trong lĩnh vực sản xuất và kỹ thuật chất bán dẫn. Ưu tiên chính là giảm rào cản hiện có đối với nhập cư dành cho người lao động có kỹ năng liên quan đến an ninh quốc gia của Mỹ”, ông Hunt nói.
Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), hãng gia công chất bán dẫn lớn nhất thế giới, đang xây dựng nhà máy chip 5 nanomet (nm) tiên tiến ở Arizona (Mỹ). Tháng 11.2021, Samsung Electronics của Hàn Quốc cũng công bố kế hoạch xây dựng nhà máy chip tiên tiến trị giá 17 tỉ USD ở Texas (Mỹ). Giám đốc điều hành tập đoàn chip khổng lồ Intel Pat Gelsinger, đã hứa sẽ xây dựng nhiều nhà máy chip ngay tại quê nhà Mỹ, nếu nhận được trợ cấp theo đạo luật CHIPS trị giá 52 tỉ USD.
Video đang HOT
Theo ước tính của CSET, khoảng 27.000 vị trí tuyển dụng cho các nhà máy gia công chip có thể được tạo ra ở Mỹ trong thập niên tới, trong đó sẽ cần khoảng 3.500 lao động nước ngoài. Trong báo cáo công bố tháng trước, CSET khuyến nghị “các nhà hoạch định chính sách của Mỹ nên xem xét thiết lập con đường nhập cư nhanh chóng cho người lao động có kinh nghiệm, đặc biệt là người lao động Đài Loan hoặc Hàn Quốc, đang tìm cách đến làm việc trong những nhà máy chip mới được xây dựng ở Mỹ”.
Tin xấu với Trung Quốc
Nếu Mỹ thực hiện bước đi trên, thì đó có thể là tin xấu với Trung Quốc, nhất là khi nỗ lực thu hút kỹ sư Đài Loan đang vấp phải sự phản kháng mạnh mẽ từ chính quyền Đài Bắc. Tháng trước, Đài Loan đã thắt chặt kiểm soát đối với bí quyết công nghệ cao. Theo quy định mới, “gián điệp kinh tế” bị bắt quả tang ăn cắp hoặc làm rò rỉ tài sản trí tuệ sang Trung Quốc, Hồng Kông có thể phải đối mặt với án tù 12 năm và khoản t.iền phạt lên tới 100 triệu Đài tệ (khoảng 3,59 triệu USD).
Kỹ sư Đài Loan, đặc biệt là những người học ở Mỹ nhưng được đào tạo tại các công ty địa phương như TSMC, là nguồn lực chính, bí quyết chính cho sự phát triển ngành sản xuất chip của Trung Quốc. Tuy nhiên, có không ít bằng chứng cho thấy dòng nhân tài từ Đài Loan sang đại lục đang chậm lại. Số lượng kỹ sư Đài Loan sang Trung Quốc, Hồng Kông và Ma Cao, trong tất cả các lĩnh vực, đã giảm năm thứ bảy liên tiếp vào năm 2020.
Theo báo cáo của phương tiện truyền thông Đài Loan cuối tháng trước, ông Sun Shih-Wei, cựu Phó chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành hãng sản xuất chip lớn thứ hai Đài Loan United Microelectronics Corp (UMC), là nhân vật nổi tiếng gần đây đã rời bỏ ngành công nghiệp chip Trung Quốc. Sự kiện này diễn ra không lâu sau khi ông Chiang Shang-yi, một người kỳ cựu trong ngành bán dẫn Đài Loan, từ chức Phó chủ tịch nhà sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC) hồi cuối năm ngoái.
Hiện Đài Bắc ngày càng gây khó khăn nhiều hơn cho những tài năng công nghệ muốn tìm việc làm ở Trung Quốc. Đài Loan đang tham gia hợp tác chuỗi giá trị với Mỹ, cả hai bên thiết lập khuôn khổ Hợp tác đầu tư và thương mại công nghệ vào cuối năm 2021 để “khám phá hoạt động giúp tăng cường chuỗi cung ứng quan trọng”.
Theo bà Arisa Liu, nghiên cứu viên cao cấp về chất bán dẫn tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, trái ngược với nỗ lực trừng phạt người góp phần gây c.hảy m.áu chất xám sang những nước khác, chính quyền Đài Bắc khó có thể ngăn cản tài năng hàng đầu của hòn đảo đến Mỹ làm việc. Theo dữ liệu từ Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn, dù tỷ trọng công suất sản xuất chip toàn cầu của Mỹ đã giảm từ 37% năm 1990 xuống 12% hiện nay, nhưng ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ vẫn sử dụng hơn 270.000 lao động và hỗ trợ gián tiếp cho 1,6 triệu người.
Còn về Trung Quốc, nước này có 541.000 người làm việc trực tiếp trong ngành bán dẫn vào năm 2020, bao gồm một phần ba trong lĩnh vực sản xuất chip. Tổng số việc làm trong lĩnh vực chip có thể đạt 766.500 vào năm 2023.
Thiếu hụt nhân tài sẽ không sớm biến mất
Để giảm bớt tình trạng thiếu hụt, chính quyền Bắc Kinh đã thành lập các trường kỹ thuật bán dẫn trên khắp nước. Các chính quyền địa phương cũng đang đưa ra nhiều ưu đãi hào phóng để thu hút nhân tài bán dẫn đến làm việc. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt nhân tài sẽ không sớm biến mất. Người sáng lập SMIC Richard Chang Rugin năm ngoái nói rằng, thách thức lớn nhất của Trung Quốc trong lĩnh vực bán dẫn không phải là thiếu t.iền hoặc thiếu hỗ trợ chính sách, mà là thiếu người có kinh nghiệm.
Dù gặp không ít cản trở, nhưng với nền tảng ngôn ngữ và văn hóa chung, cũng như sự gần gũi về địa lý, đại lục có thể vẫn sẽ là điểm đến ưa thích của các kỹ sư chip Đài Loan. Ông Hunt từ CSET tin rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục nỗ lực thu hút đội ngũ kỹ sư rất cần thiết từ Đài Loan cho các nhà máy sản xuất chip trong nước.
Trở ngại lớn nhất cho tham vọng chip của Trung Quốc
Nỗ lực vươn tới khả năng tự cung tự cấp chất bán dẫn của Trung Quốc sẽ không hề dễ dàng khi nước này luôn thiếu hụt nhân tài trong nhiều năm nay.
Richard Chang Rugin, người sáng lập kiêm cựu giám đốc điều hành hãng sản xuất chip Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC), nhận thấy trở ngại lớn nhất của Trung Quốc trong việc đạt được khả năng tự cung tự cấp về chất bán dẫn là tình trạng thiếu hụt nhân tài kinh niên trong ngành, chứ không phải thiếu kinh phí.
Trong một hội nghị ở Thượng Hải hôm 18.11, ông Chang nói, "hỗ trợ vốn và chính sách không phải là vấn đề" ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, cũng là thị trường lớn nhất đối với thiết bị sản xuất chip. Theo ông, việc trau dồi tài năng ngành bán dẫn của Trung Quốc "không nên chỉ là về giáo dục học thuật, mà còn về thực hành", chẳng hạn như kinh nghiệm trong các nhà máy.
Tình trạng thiếu hụt nhân tài trong ngành bán dẫn của Trung Quốc đã kéo dài nhiều năm
Đ.ánh giá của ông về sự mất cân bằng cung cầu nhân lực trong ngành đã được hỗ trợ bởi dữ liệu thị trường gần đây. Nhu cầu về công nhân trong ngành công nghiệp bán dẫn tăng cao hơn bao giờ hết. Theo 51job.com, ngành này đã mang lại thêm 65% nhân lực mới trong quý đầu năm nay, cao hơn so với cùng kỳ năm 2020. Điều đó xảy ra khi số lượng đăng ký công ty bán dẫn mới ngày càng tăng.
Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt nhân tài trong ngành bán dẫn của Trung Quốc luôn nghiêm trọng. Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Tài chính Giáo dục Trung Quốc, con số thiếu hụt này đã tăng lên khoảng 300.000 người vào năm 2019, cao gấp đôi so với 150.000 vào năm 2015. Có gần 512.000 người làm việc trong ngành công nghiệp bán dẫn ở đại lục vào cuối năm 2019, nhưng vẫn khó đáp ứng nhu cầu của ngành về lực lượng lao động vốn cần 745.000 người cho năm 2022, theo ước tính từ Trung tâm Phát triển Công nghiệp Thông tin Trung Quốc.
Trong kế hoạch 5 năm lần thứ 14, Bắc Kinh đặt mục tiêu tăng chi tiêu cho nghiên cứu khoa học cơ bản, bao gồm cả chất bán dẫn, lên 8% tổng chi phí nghiên cứu và phát triển. Dù vậy, việc thiếu nhân tài bán dẫn đã khiến các công ty Trung Quốc chiêu mộ nhiều nhân tài hơn từ Đài Loan, đặc biệt là các giám đốc điều hành kỳ cựu.
Ông Chang trước đó bày tỏ thái độ lạc quan về khả năng Trung Quốc sẽ bắt kịp Mỹ trong lĩnh vực bán dẫn, nhưng lúc này ông cho rằng tình hình đang trở nên khó khăn hơn vì tình trạng thiếu chip toàn cầu và căng thẳng Bắc Kinh - Washington. "Cả thế giới đang phải đối mặt với tình trạng thiếu chip, từ công nghiệp xe hơi đến thiết bị gia dụng. Nhưng Trung Quốc phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn vì lệnh trừng phạt kinh tế và chính trị mà các nước khác áp đặt".
Hiện ông Chang vẫn tiếp tục tham gia vào nỗ lực phát triển chuỗi cung ứng chất bán dẫn của Trung Quốc. Ông đang là chủ tịch của công ty gia công chip mới SiEn (Qingdao) Integrated Circuits Co nằm ở thành phố Thanh Đảo, phía đông tỉnh Sơn Đông. South China Morning Post trích dẫn các nguồn tin cho biết, công ty này đã bắt đầu sản xuất các tấm silicon 8 inch và đang thử nghiệm dây chuyền sản xuất 12 inch mới.
TSMC xây dựng nhà máy chip tiên tiến ở miền nam Đài Loan Hoạt động này diễn ra song song với kế hoạch mở rộng sản xuất ra toàn cầu của TSMC để giải quyết vấn đề nguồn cung chất bán dẫn. Hoạt động xây dựng cơ sở sản xuất mới của TSMC sẽ bắt đầu trong năm 2022 Theo Nikkei, Taiwan Semiconductor Manufacturing Co (TSMC) đang tiến tới xây dựng một nhà máy tiên tiến...