Cuộc chiến ở Dải Gaza làm kho vũ khí đồ sộ của Mỹ ở Israel rơi vào tầm ngắm
Vị trí chính xác của vũ khí Mỹ tại Israel được giữ bí mật, chỉ biết rằng ở Israel, có nhiều nhà kho được bảo vệ chặt chẽ và chứa vũ khí trị giá hàng tỷ USD thuộc sở hữu của chính phủ Mỹ.
Binh sĩ Israel tiến hành chiến dịch quân sự tại Dải Gaza ngày 25/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ The Guardian, từ lâu các nhà kho vũ khí này luôn là một bí mật và là một phần trong số lượng vũ khí dự trữ của Mỹ ở Israel nhưng ít được biết đến. Tuy nhiên, kho vũ khí này đang phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ khi chính quyền Mỹ ngày càng chịu nhiều áp lực vì hỗ trợ Israel bắ.n phá Gaza.
Kho dự trữ này lần đầu tiên được thành lập vào những năm 1980 để nhanh chóng cung cấp vũ khí cho lực lượng Mỹ nếu xảy ra bất kỳ cuộc xung đột nào ở Trung Đông. Tuy nhiên, dần dần, trong một số trường hợp nhất định, Israel đã được phép sử dụng vũ khí Mỹ trong các kho đó.
Hiện nay, Israel dường như đang nhận được đạn dược từ kho dự trữ của Mỹ với số lượng đáng kể để sử dụng trong cuộc chiến ở Gaza. Vấn đề là hầu như không có sự minh bạch khi rút vũ khí.
Các cựu quan chức Mỹ nắm rõ thông tin về những hỗ trợ an ninh mà Mỹ dành cho Israel đã nói về cách chuyển vũ khí trong các kho này cho Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF). Theo họ, cách này khiến vũ khí Mỹ không bị công chúng và quốc hội giám sát.
Cụ thể, một cựu quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc nói: “Về mặt chính thức, đó là thiết bị của Mỹ để Mỹ sử dụng, nhưng mặt khác, trong trường hợp khẩn cấp, ai có thể nói rằng chúng ta sẽ không đưa cho họ chìa khóa nhà kho?”
Từ khi xảy ra vụ tấn công của Hamas vào ngày 7/10, Israel đã thả hàng chục nghìn quả bom xuống Gaza và đã công khai nói rằng cần số lượng lớn đạn dược do Mỹ cung cấp.
Có nhiều lo ngại rằng Israel né.m bo.m Gaza một cách bừa bãi. Khi số người thiệ.t mạn.g vượt 20.000 ở Gaza, Mỹ đang phải đối mặt với những câu hỏi về số lượng và chủng loại bom mà nước này đang cung cấp cho Israel cũng như tỷ lệ được cung cấp thông qua kho dự trữ bí mật.
Tại Mỹ, các nghị sĩ đã nêu quan ngại về các đề xuất của Nhà Trắng nhằm nới lỏng các quy định về các loại vũ khí trong kho dự trữ, như bỏ mức trần chi tiêu cho việc bổ sung vũ khí và giúp Lầu Năm Góc linh hoạt hơn trong việc lấy vũ khí ra khỏi kho.
Theo ông Josh Paul, người gần đây đã từ chức tại Bộ Ngoại giao Mỹ để phản đối Mỹ tiếp tục hỗ trợ vũ khí sát thương cho Israel, những thay đổi được đề xuất đối với kho dự trữ là một phần trong nỗ lực của chính quyền Tổng thống Joe Biden nhằm tìm ra những cách mới để cung cấp vũ khí cho Israel.
Nói về các cuộc thảo luận nội bộ của Mỹ vào tháng 10, ông nói: “Nhà Trắng đã cấp bách tìm kiếm mọi thẩm quyền hợp pháp có thể để đưa vũ khí cho Israel càng nhanh càng tốt”.
Lượng bom đạn dược dồi dào
Video đang HOT
Toàn bộ những gì có trong Kho dự trữ Chiến tranh cho Đồng minh – Israel (WRSA-I) không được tiết lộ công khai, mặc dù các cựu quan chức cho biết Lầu Năm Góc cung cấp cho Quốc hội Mỹ bản phân tích hàng năm về những gì có trong kho này.
Báo cáo có thể mang tính mật, nhưng đầu năm nay, xuất hiện một mô tả chi tiết khác thường về nội dung trong kho dự trữ ở Israel khi một cựu chỉ huy quân đội Mỹ nói về nhà kho WRSA-I trong một bài báo.
Ông cho biết kho dự trữ hiện tại chứa đầy đạn dược không thông minh, tức là những loại không có hệ thống dẫn đường phức tạp, trong đó có hàng nghìn quả bom sắt chỉ cần thả đơn giản từ máy bay.
Vào năm 2020, lượng bom đạn không thông minh nhưng dồi dào trong kho dự trữ ở Israel đã được Viện An ninh Quốc gia Do Thái của Mỹ nhắc tới, phàn nàn rằng WRSA-I đã trở nên lỗi thời vì có nhiều bom đạn không dẫn đường và thiếu đạn dược dẫn đường chính xác (PGM).
Tuy nhiên, trong cuộc oanh tạc trên không mới nhất vào Gaza, Israel đã phụ thuộc rất nhiều vào các loại bom đạn không điều khiển và có độ chính xác thấp kiểu này, khiến các chuyên gia vũ khí không tin rằng Israel đang cố gắng giảm thiểu thương vong cho dân thường.
Không quân Israel chia sẻ hình ảnh quả bom M117. Ảnh: Không quân Israel
Israel không phủ nhận mình đã sử dụng vũ khí không điều khiển – loại vũ khí có thể gây rủi ro đáng kể cho dân thường khi sử dụng ở các khu vực đông dân cư. Lực lượng không quân Israel liên tục chia sẻ hình ảnh trên mạng xã hội khi bắt đầu cuộc tấn công bằng bom không dẫn đường, ví dụ như M117 trên máy bay chiến đấu.
Theo đán.h giá của tình báo Mỹ, dù không thể xác định tần suất sử dụng bom M117 ở Gaza hay cách thức triển khai các bom này, nhưng khoảng 40% đến 45% số đạn dược mà Israel sử dụng là loại không dẫn đường.
Theo một cựu quan chức cấp cao của Mỹ, xét loại vũ khí không đối đất, Mỹ sẽ cung cấp cho Israel bất cứ thứ gì họ cần, mặc dù Israel có vũ khí không dẫn đường được sản xuất trong nước.
Bộ dụng cụ do Mỹ cung cấp để giúp Israel chuyển bom không dẫn đường thành bom dẫn đường chính xác dường như đã được sử dụng trong các cuộc không kích vào trại tị nạn Jabalia ở phía Bắc Gaza.
Các nhà phân tích quốc phòng cho rằng có rất ít minh bạch về chủng loại và số lượng vũ khí mà Mỹ đang cung cấp cho Israel. Tuy nhiên, có một đợt rút vũ khí từ WRSA-I vào tháng 10 khi tờ Axios đưa tin rằng Mỹ sẽ cung cấp cho Israel đạn pháo 155 mm. Có rất nhiều các loại đạn không dẫn đường trong WRSA-I.
Theo ông Marc Garlasco, cựu điều tra viên tội ác chiến tranh của Liên hợp quốc, đạn pháo 155mm đặc biệt nguy hiểm vì mỗi quả đạn bắ.n ra 2.000 mảnh đạn gây sát thương và độ chính xác giảm theo khoảng cách, làm tăng khả năng dân thường và cơ sở hạ tầng dân sự bị trúng đạn.
Những hình ảnh do đội xử lý bom mìn ở Gaza công bố vào tháng trước cho thấy các mảnh đạn của đạn pháo 155mm được đưa ra khỏi các tòa nhà ở Gaza. Người ta không biết liệu chúng có nguồn gốc từ Mỹ hay từ kho dự trữ của Israel.
Bà Sarah Harrison, nhà phân tích của tổ chức Crisis Group, cho biết, mặc dù Israel duy trì WRSA-I và trả tiề.n để Mỹ đặt vũ khí ở đây, nhưng khả năng tiếp cận kho dự trữ này không phải là vô hạn.
Bà nói: “Chỉ có một kho dự trữ nữa như thế này là ở Hàn Quốc. Có rất ít kho kiểu này và có thể lấy vũ khí ra nhanh chóng. Nhưng kho dự trữ không cho phép Israel chỉ lấy vũ khí và lấy vũ khí miễn phí vì mỗi lần đưa thiết bị ra ngoài đều phải có thẩm quyền pháp lý”.
Hiện trường đổ nát sau vụ oanh tạc của Israel xuống trại tị nạn al-Maghazi ở Dải Gaza ngày 25/12/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Việc lấy vũ khí từ trong WRSA-I có thể khác với việc bán vũ khí thông thường giữa Mỹ và một quốc gia khác ở chỗ: thiết bị có thể được rút từ kho dự trữ trước rồi mới hoàn thành thủ tục sau.
Ông Josh Paul cho biết: “Chúng ta có một trường hợp bán hàng quân sự cho nước ngoài, có thể cần hoặc không cần thông báo cho Quốc hội, tùy thuộc vào những gì họ đã lấy và số lượng”.
Ông Paul lo ngại rằng quy trình này có thể vượt mặt các biện pháp kiểm soát của Bộ Ngoại giao Mỹ. Ông nói: “Không có đán.h giá nào về nhân quyền, không có đán.h giá về tính cân bằng khu vực, không có đán.h giá chính sách chuyển giao vũ khí mà thông thường phải có. Về cơ bản, quy trình là hãy lấy những gì có thể và chúng ta sẽ giải quyết sau”.
Người phát ngôn của Lầu Năm Góc thừa nhận Mỹ đang tận dụng một số cách thức và nguồn lực để hỗ trợ an ninh cho Israel, trong đó có cả các kho dự trữ ở Israel và Mỹ.
Các chuyên gia kiểm soát vũ khí cho rằng tốc độ rút vũ khí nhanh và thiếu minh bạch khiến khó mà biết vũ khí nào được đưa ra khỏi WRSA-I, không rõ các cơ chế pháp lý nào được sử dụng để rút vũ khí và Quốc hội Mỹ biết được tới đâu về những hỗ trợ mà Mỹ đang cung cấp cho Israel thông qua kho dự trữ này.
Phản ứng lạnh nhạt của các bên về kế hoạch hòa bình Gaza của Ai Cập
Phong trào Hồi giáo Hamas và Thánh chiến Hồi giáo Palestine (PIJ) đã bác bỏ đề xuất của Ai Cập mà theo đó, Hamas sẽ từ bỏ quyền kiểm soát Dải Gaza để đổi lấy lệnh ngừng bắ.n vĩnh viễn.
Binh sĩ Israel tiến hành chiến dịch quân sự tại Dải Gaza ngày 25/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ The Times of Israel ngày 25/12, thông tin trên do hai nguồn tin Ai Cập xác nhận.
Cụ thể, Hamas và PIJ cho biết họ không sẵn lòng thảo luận bất cứ nhượng bộ nào đối với Israel ngoài việc thả khoảng 130 con tin vẫn đang bị giam giữ ở Gaza.
Một quan chức Hamas phát biểu với Reuters ngày 25/12: "Hamas tìm cách chấm dứt hành vi gây hấn của Israel nhằm vào người dân của chúng tôi, chấm dứt các vụ thả.m sá.t và diệt chủng. Chúng tôi đã thảo luận với Ai Cập về biện pháp để làm điều đó".
Quan chức này cho biết thêm: "Chúng tôi cũng nói rằng viện trợ cho người dân phải tiếp tục và phải tăng lên, phải đến được với toàn bộ người dân ở miền Bắc và miền Nam. Sau khi hành động gây hấn chấm dứt và viện trợ tăng lên, chúng tôi sẵn sàng thảo luận về việc trao đổi tù nhân".
Về phần mình, báo chí Israel cũng đưa tin rằng nước này đã không từ chối thẳng thừng đề xuất của Ai Cập và các quan chức cho rằng đề xuất có thể làm cơ sở cho các cuộc đàm phán.
Ngày 25/12, Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã công khai nhắc lại lập trường của Israel rằng quân đội nước này sẽ không ngừng chiến đấu ở Dải Gaza cho đến khi lật đổ Hamas. Ông nói với các binh sĩ đang hoạt động ở Gaza: "Chúng ta không dừng lại... Cuộc chiến này sẽ đi đến tận cùng. Cho đến khi chúng ta kế.t liễ.u họ".
Theo ông Netanyahu, Israel đang thực hiện mọi nỗ lực để đưa các con tin đang bị Hamas bắt giữ ở Dải Gaza về nước, đồng thời nói rằng làm như vậy đòi hỏi phải có áp lực quân sự để thành công. Ông nhấn mạnh: "Chúng ta không dừng lại và sẽ không dừng lại cho đến khi chiến thắng bởi vì chúng ta không còn mảnh đất nào và con đường nào khác".
Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Israel, ông Bezalel Smotrich đã kiên quyết bác bỏ đề xuất của Ai Cập. Ông nói rằng Nội các Chiến tranh Israel không có thẩm quyền phê chuẩn kế hoạch như vậy, đồng thời nhấn mạnh rằng đảng của ông sẽ không là đối tác trong một chính phủ đồng ý chấm dứt chiến tranh hoặc cho phép các quan chức Chính quyền Palestine tham gia quản lý Gaza. Ông Smotrich nói: "Nội các Chiến tranh không có nhiệm vụ ngừng chiến tranh trước khi đạt được tất cả các mục tiêu chiến tranh... Cả Qatar và Ai Cập đều sẽ không can thiệp vào tương lai ở dải đất này. Chúng ta sẽ không lặp lại sai lầm. Bất cứ ai nghĩ rằng Nhà nước Israel sẽ đồng ý với một số kế hoạch thành lập một chính phủ gồm những chuyên gia mà có sự tham gia của Hamas và Chính quyền Palestine, dưới vỏ bọc của các quan chức kỹ trị, đều đang sống trong ảo tưởng".
Kế hoạch hòa bình của Ai Cập
Lực lượng cứu hộ tìm kiếm các nạ.n nhâ.n sau vụ oanh tạc của Israel xuống thành phố Rafah, phía Nam Dải Gaza ngày 19/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Kế hoạch mà Ai Cập đề xuất có ba giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là tạm dừng giao tranh trong hai tuần, có thể kéo dài đến ba hoặc bốn tuần, để đổi lấy việc thả 40 con tin bị bắ.t có.c từ Israel. Đổi lại, Israel sẽ thả 120 tù nhân Palestine. Trong thời gian này, giao tranh sẽ dừng lại và viện trợ nhân đạo sẽ vào Gaza.
Giai đoạn thứ hai sẽ là cuộc đàm phán quốc gia Palestine do Ai Cập bảo trợ nhằm chấm dứt tình trạng chia rẽ giữa các phe phái Palestine, chủ yếu là giữa Chính quyền Palestine do đảng Fatah lãnh đạo và Hamas, sau đó tiến tới thành lập một chính phủ kỹ trị ở Bờ Tây và Gaza. Chính phủ này sẽ giám sát tái thiết Dải Gaza và mở đường cho các cuộc bầu cử Quốc hội và Tổng thống của người Palestine.
Giai đoạn thứ ba sẽ gồm một lệnh ngừng bắ.n toàn diện, thả các con tin Israel còn lại để đổi lấy một số lượng tù nhân an ninh Palestine có liên quan đến Hamas và PIJ đang bị Israel giam giữ. Israel sẽ rút lực lượng khỏi các thành phố ở Dải Gaza và cho phép người dân Gaza trở về nhà.
Ngày 25/12, Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shoukry đã điện đàm với người đồng cấp Iran Hossein Amir-Abdollahian về những diễn biến mới nhất ở Dải Gaza, cũng như những nỗ lực nhằm đạt được lệnh ngừng bắ.n hoàn toàn tại vùng đất của Palestine.
Theo Bộ Ngoại giao Ai Cập, trong cuộc điện đàm, ông Shoukry nhấn mạnh sự cần thiết phải thực hiện đầy đủ Nghị quyết 2720 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ). Ông khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo khả năng tiếp cận đầy đủ và bền vững nguồn viện trợ nhân đạo ở Gaza, đồng thời kêu gọi thành lập một cơ chế của LHQ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận và giám sát hàng viện trợ nhân đạo.
Trong những ngày qua, các cuộc đàm phán nhằm thiết lập một thỏa thuận ngừng bắ.n mới đi kèm với việc trả tự do cho các con tin vẫn diễn ra tại Cairo, Ai Cập. Các cuộc đàm phán này được tiến hành thông qua các đối tác trung gian nước ngoài như Mỹ, Ai Cập và Qatar.
Hồi tháng 11, Hamas và Israel đã ngừng bắ.n trong khoảng 1 tuần, tạo điều kiện cho 80 con tin phía Israel và 240 tù nhân người Palestine được trả tự do. Thỏa thuận do Qatar làm trung gian, với sự trợ giúp của Mỹ và Ai Cập.
Tình hình tại Dải Gaza đang ngày càng bất ổn và mất an ninh, trong bối cảnh tình trạng thiếu lương thực trầm trọng đang xảy ra tại dải đất ven biển. Ngày 24/12, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus đã bày tỏ lo ngại về hệ thống y tế bị tàn phá ở Dải Gaza và nhắc lại lời kêu gọi ngừng bắ.n. Hiện chỉ có 9 trong số 36 bệnh viện trên toàn Gaza hoạt động.
Bộ Tài chính Israel đề xuất giải thể 10 bộ không cần thiết để tiết kiệm ngân sách thời chiến Bộ Tài chính Israel đã khuyến nghị đóng cửa 10 bộ không cần thiết để bù đắp khoản thiếu hụt ngân sách thời chiến lên tới 20 tỷ USD, cùng với một danh sách các biện pháp khác. Binh sĩ Israel tiến hành chiến dịch trên bộ chống phong trào Hamas tại phía Bắc Dải Gaza ngày 12/11/2023. Ảnh: THX/TTXVN Theo tờ The...