Cuộc chiến đề cử phơi bày thách thức với Biden

Nhiều vị trí nội các do Biden đề cử gần đây bị chặn ở Thượng viện, bộc lộ những thách thức ông sẽ gặp phải trong nhiệm kỳ.

Hai ủy ban Thượng viện Mỹ giám sát quá trình đề cử giám đốc ngân sách Nhà Trắng Neera Tanden đã hoãn các cuộc bỏ phiếu vào ngày 24/2 về việc đưa quyết định phê chuẩn chức vụ đối với bà ra biểu quyết toàn Thượng viện.

Nhà Trắng cho biết họ không quá sốt sắng trong việc thúc đẩy việc phê chuẩn Tanden, khi nhiều tranh cãi xảy ra tại Thượng viện về những bình luận chỉ trích các đảng viên Cộng hòa của bà trước đây, tuy nhiên, triển vọng được làm giám đốc ngân sách Nhà Trắng của Tanden đang ngày càng trở nên khó khăn hơn.

Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng hôm 28/1. Ảnh: AFP .

Chuyên gia đánh giá trắc trở trong “cuộc chiến đề cử” Tanden đã làm bật lên những thách thức sẽ định hình nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden trong tương lai cũng như kết quả cuộc bầu cử giữa kỳ hay số phận đảng Cộng hòa. Các trợ lý của Biden hiểu rõ rằng cuộc đấu tranh đầu tiên này, nhằm giành chiến thắng cho một đề cử quan trọng, sẽ giúp thiết lập những tiêu chuẩn và tiền lệ về mối quan hệ giữa tân Tổng thống và quốc hội.

Nhiều phiên điều trần phê chuẩn vị trí nội các khác tại Thượng viện cũng đang bị biến thành những cuộc chiến liên quan đến các vấn đề lớn của chính quyền Biden, như biến đổi khí hậu hay mở rộng khả năng tiếp cận chăm sóc y tế.

Đảng Cộng hòa trong khi đó bắt đầu vận động để chống lại gói giải cứu kinh tế trị giá 1.900 tỷ USD do chính quyền Biden đề xuất. Tuy nhiên, khi làm vậy, họ đang tham gia vào một canh bạc. Nếu Biden có thể đưa đất nước thoát khỏi đại dịch nhờ gói cứu trợ này thì phe Cộng hòa sẽ hiện lên như một đảng phái vô trách nhiệm và ích kỷ.

Kế hoạch cứu trợ Covid-19, từng là đòn bẩy giúp Biden đánh bại cựu tổng thống Trump trên đường đua vào Nhà Trắng, giờ đây thậm chí còn gây chia rẽ nội bộ đảng Dân chủ, đặc biệt trước đề xuất tăng lương tối thiểu lên mức 15 USD mỗi giờ.

Tanden, cựu chủ tịch Trung tâm Tiến bộ Mỹ, đã khiến không ít đảng viên Cộng hòa khó chịu vì những bài đăng trong quá khứ có nội dung chỉ trích các thượng nghị sĩ Cộng hòa như Mitch McConnell, Joni Ernst và Susan Collins, những người sẽ tham gia bỏ phiếu về việc phê chuẩn chức vụ đối với bà.

Trong một tweet đã bị xóa, Tanden gọi McConnell, lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện, là “Moskva Mitch”, biệt danh mà nghị sĩ này được cho là rất ghét.

Các đồng nghiệp cũ của Tanden tại Trung tâm Tiến bộ Mỹ, một nhóm nghiên cứu ủng hộ cánh tả, và vài thành viên đảng Dân chủ cũng không hài lòng với phong cách của bà. Ali Gharib, nhà báo từng làm việc cho Tanden, nhận xét bà “thiếu khả năng lãnh đạo và dũng khí”.

Tanden, cố vấn lâu năm cho cựu ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton và đóng vai trò quan trọng trong hai chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2008 và 2016 của bà, thậm chí được cho là từng “nói xấu” Biden. Trong một email bị rò rỉ vào tháng 10/2015 gửi đến John Podesta, cựu chánh văn phòng Nhà Trắng, Tanden bị cáo buộc viết rằng bà Clinton sẽ “trông nổi bật hơn” khi Biden tranh cử.

Sau khi thượng nghị sĩ Dân chủ bang Tây Virginia Joe Manchin nói ông không thể ủng hộ Tanden, triển vọng được Thượng viện phê chuẩn của bà trở nên ảm đạm hơn bao giờ hết. Dù vậy, Nhà Trắng dường như chưa sẵn sàng rút lại đề cử này.

“Neera Tanden là một chuyên gia chính sách hàng đầu, người mang đến những năng lực, phẩm chất quan trọng trong thời điểm khủng hoảng chưa từng có như hiện nay”, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói với CNN. “Bà ấy nhận được sự ủng hộ rộng rãi, từ Phòng Thương mại Mỹ đến các liên đoàn lao động, đồng thời có kinh nghiệm làm việc với cả hai đảng”.

Một ứng viên khác được Tổng thống Biden đề cử vào nội các cũng đang chịu áp lực là hạ nghị sĩ bang New Mexico Deb Haaland, người sẽ trở thành thành viên nội các người Mỹ bản địa đầu tiên nếu bà được phê chuẩn làm Bộ trưởng Nội vụ. Trong phiên điều trần phê chuẩn chức vụ hôm 23/2, Haaland đã đối mặt hàng loạt công kích dữ dội từ các đảng viên Cộng hòa.

Phe Cộng hòa, hiểu rõ rằng cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ thường rất khó khăn đối với các tổng thống nhiệm kỳ đầu, đang tập trung công kích các chính sách chống biến đổi khí hậu của Biden, bao gồm cả việc dừng những hợp đồng cho thuê đất mới đối với các công ty khai thác dầu khí trên những vùng đất thuộc quản lý liên bang. Theo họ, những chính sách khí hậu của Biden sẽ hủy hoại việc làm trong ngành năng lượng.

“Tại sao không để người lao động giữ công việc của họ”, thượng nghị sĩ Cộng hòa bang Wyoming John Barrasso đặt câu hỏi với Haaland trong phiên điều trần.

Thượng nghị sĩ Dân chủ bang Washington Maria Cantwell trong khi đó cho rằng phiên điều trần phê chuẩn chức vụ đối với Haaland “không khác gì cuộc chiến cho tương lai của nhiên liệu hóa thạch”.

Một dấu hiệu khác về căng thẳng mới nảy sinh bên trong đảng Dân chủ là việc hạ nghị sĩ New York Alexandria Ocasio-Cortez, người đại diện cho nhóm có tư tưởng tiến bộ của đảng, đã quở trách thượng nghị sĩ Manchin sau khi nhà lập pháp này nói rằng ông “vẫn còn những câu hỏi” dành cho Haaland. Ocasio-Cortez lưu ý đến việc ông này từng bỏ phiếu phê chuẩn chức vụ cho Jeff Sessions, bộ trưởng tư pháp đầu tiên dưới thời Trump, người mà bà mô tả là “công khai phân biệt chủng tộc”.

“Vậy mà người phụ nữ bản địa đầu tiên được bầu vào nội các lại khiến Manchin cảm thấy bất an”, Ocasio-Cortez tweet.

Trong một phiên điều trần khác, thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitt Romney lại dồn ép Xavier Becerra, ứng viên của Tổng thống Biden cho chức bộ trưởng y tế và an sinh xã hội, về vấn đề nạo phá thai.

Những tranh cãi về chính sách là đặc điểm cần thiết của tiến trình dân chủ. Tuy nhiên, theo giới quan sát, một số đảng viên Cộng hòa, những người từng ủng hộ cáo buộc gian lận bầu cử của cựu tổng thống Trump, đang vượt quá giới hạn.

Thượng nghị sĩ Missouri Josh Hawley, người dẫn đầu các cáo buộc tại Thượng viện nhằm ngăn chặn chiến thắng bầu cử hợp pháp của Biden, đã cố gắng làm hồi sinh những tuyên bố sai lệch từ Trump rằng Biden muốn “ngừng cấp ngân sách cho cảnh sát” trong một phiên điều trần phê chuẩn chức vụ bộ trưởng tư pháp cho thẩm phán Merrick Garland hôm 22/2.

Cũng trong phiên điều trần của Garland, thượng nghị sĩ Cộng hòa Ted Cruz, một người trung thành ủng hộ Trump, đã phàn nàn về việc Bộ Tư pháp bị chính trị hóa quá mức dưới chính quyền Barack Obama, phớt lờ thực tế là cựu bộ trưởng tư pháp William Barr đóng vai trò không khác gì luật sư riêng cho Trump trong chính quyền trước.

Khi đề cử Tanden ra Thượng viện, chính quyền Biden dường như muốn áp dụng chiến lược tương tự những ghế nội các ít gây tranh cãi hơn và thúc đẩy Thượng viện phê chuẩn nhờ ưu thế chiếm đa số. Họ sẽ giới thiệu ứng viên với các thượng nghị sĩ, đưa ra những nhận xét tích cực về người đó từ các tổ chức, cá nhân, và với lá phiếu của 50 thượng nghị sĩ Dân chủ cùng quyền bỏ lá phiếu quyết định của Phó tổng thống Kamala Harris, đề cử sẽ được phê chuẩn bất chấp sự phản đối của đảng Cộng hòa.

Nhưng khi một thượng nghị sĩ Dân chủ lên tiếng phản đối Tanden, tính toán này đứng bên bờ vực sụp đổ. “Đó là một tính toán sai lầm về mặt chiến lược”, một trợ lý phe Cộng hòa tại Thượng viện nói. “Nhà Trắng tin chắc đã nắm trong tay 50 phiếu, trong khi những thiện chí vốn không nhiều với Tanden trở nên cạn kiệt khi tình hình bắt đầu xấu đi”.