Cuộc cách mạng Italy nhìn từ tuyệt phẩm của Insigne

Bàn nâng tỷ số lên 2-0 của Lorenzo Insigne trong trận tứ kết Euro 2021 hôm 2/7 là hình ảnh trái ngược với chính cầu thủ này và bóng đá Italy trong quá khứ chưa xa.

Insigne trong pha dốc bóng trước khi cứa lòng tuyệt đẹp tung lưới Bỉ ở phút 44 trận tứ kết Euro 2021 trên sân Allianz, Munich, Đức hôm 2/7. Ảnh: EPA

Pha lập công tự tin, đầy niềm vui của một cầu thủ tấn công từng chịu nhiều thất vọng cùng Azzurri như biểu tượng cho cuộc chuyển hóa tư duy bóng đá mà bóng đá Italy đang trải qua từ năm 2017.

Phút 44 trận đấu trên sân Allianz, Insigne cứa lòng chân phải vào góc xa khung thành tuyển Bỉ, không cho thủ môn Thibaut Courtois cơ hội cản phá nào. Tiền đạo này đã bắt đầu pha bóng từ bên phần sân nhà. Tự Insigne dốc bóng, đi qua tiền vệ đánh chặn Youri Tielemans và khi nhận thấy đối phương dành cho khoảng trống lớn trước mặt, anh quyết định sút ngay lập tức.

Kiểu dứt điểm này được Insigne thực hiện vô số lần trong cả sự nghiệp, và anh đã ghi không biết bao nhiêu bàn từ những pha tương tự. Bạn có thể nói chúng dễ đoán, vì có cùng một kịch bản, nhưng Arjen Robben cũng nổi danh với chỉ một kiểu sút duy nhất. Mấu chốt nằm ở chỗ: Insigne hiểu rằng việc hậu vệ đối phương phán đoán được ý đồ của mình hay không không quan trọng. Quan trọng là hãy thực hiện một cú đá hoàn hảo để họ không nắm bắt được dù đã đoán trước được quỹ đạo bay.

Đây cũng chính là tư tưởng của Italy xuyên suốt Euro 2021, và là thành quả của cuộc cách mạng mà Roberto Mancini khởi xướng suốt những năm qua. Sau khi Italy thắng liền 12 trận thời ông và bất bại 31 trận trên mọi đấu trường, người ta nói các đối thủ của Italy quá yếu. Mạnh nhất chỉ là Hà Lan ở Nations League, và cùng lắm là Thụy Sỹ ở vòng bảng Euro 2021, đội đã thắng Pháp ở vòng 1/8 rồi đá kiên cường trước Tây Ban Nha tại tứ kết. Mancini được cho là sẽ phải thay đổi khi gặp Bỉ – đội bóng số một thế giới với dàn ngôi sao sáng giá bậc nhất hiện tại.

Nhưng rốt cuộc, Italy vẫn không thay đổi. Mancini khẳng định “Italy sẽ vẫn đá bằng phong cách của mình”, và ông giữ lời khi cho học trò giữ nguyên lối chơi tấn công. Ông giữ nguyên cách tiếp cận cũ với ưu tiên giúp cầu thủ thoải mái với chiến thuật thay vì gò họ vào một chiếc khung đúc sẵn. Khi nhậm chức, ông nói rằng việc ông muốn làm trước hết là tìm lại niềm vui chơi bóng cho cầu thủ. Trước trận, Mancini lặp lại tuyên ngôn đó trong cuộc họp báo hôm thứ Năm: “Tận hưởng bản thân là điều cơ bản trong bất cứ ngành nghề nào, không chỉ bóng đá”.

Mancini luôn muốn các học trò thoải mái biểu đạt hết năng lực chơi bóng của họ, thay vì gò ép họ vào những hệ thống, chiến thuật khuôn sáo, cứng nhắc. Ảnh: Lapresse

Italy từng đánh bại Bỉ 2-0 ở vòng bảng Euro 2016, nhưng lựa chọn khi đó của họ là tiếp cận bằng phòng ngự phản công – một đặc sản dưới thời HLV Conte, và trái ngược với thứ bóng đá tấn công ào ạt hiện giờ. Nicolo Barella mở tỷ số ở phút 31, Insigne nhân đôi cách biệt ở phút 44, nhưng Italy tiếp tục tấn công. Thậm chí họ vẫn tràn sang phần sân Bỉ ở hiệp hai, và áp đảo, dù trước đó Gianluigi Donnarumma phải nỗ lực cản các cú dứt điểm của Kevin De Bruyne và Romelu Lukaku, còn hậu vệ trái Leonardo Spinazzola đứng chắn cú đá của Lukaku để ngăn một bàn thua mười mươi. Cách họ chơi tạo cảm giác dưới đôi chân các tuyển thủ Italy không tồn tại bất cứ nỗi sợ nào.

Không có ai làm dấu gạch nối giữa Italy trước và sau khi Mancini nắm “Azzurri” phù hợp hơn Insigne . Anh là người thất vọng nhất khi Italy thua Thụy Điển ở trận play-off cuối vòng loại World Cup 2018. Ở lượt về cuộc đấu ấy, Insigne ngồi dự bị suốt 90 phút với câu chuyện nổi tiếng liên quan đến Daniele De Rossi. Khi Italy cần ghi bàn để thắng, HLV Gian Piero Ventura bất ngờ cho gọi De Rossi định đưa anh vào sân, thay vì thêm một phương án tấn công nữa. “Tôi vào để làm gì?”, tiền vệ này vặc lại trợ lý của Ventura khi được yêu cầu khởi động. “Chúng ta đang cần bàn thắng, các ông để người khác vào thì tốt hơn”. Rút cuộc, De Rossi vẫn phải vào sân, Insigne vẫn ngồi dự bị trong nỗi thất vọng cùng cực, không chỉ của riêng anh mà của cả nước Italy.

Gian Piero Ventura – HLV Italy khi đó – bị các hệ thống chiến thuật trói chặt. Ông không dùng Insigne chỉ đơn giản vì anh không thể phòng ngự trong hệ thống ba trung vệ cần cầu thủ đá cánh đa năng. Ventura không dám mạo hiểm, và quá sợ hãi để vứt bỏ mớ lý thuyết chiến thuật nằm lòng, để như Mancini, chấp nhận mạo hiểm chỉ vì tin rằng cầu thủ của ông sẽ giỏi nhất khi tìm lại được bản năng chơi bóng.

Italy hiện giờ là tập hợp của những người mờ nhạt, thậm chí từng bị vứt bỏ trong nhiều chiến dịch lớn trước đó. Số này, ngoài Insigne, còn có Leonardo Spinazzola, Ciro Immobile, Andrea Belotti, Giovani Di Lorenzo, Domenico Berardi… Cách tiếp cận của Mancini đã giúp họ tập trung vào bản thân và dũng cảm thể hiện, như Insigne khi dốc bóng một mạch rồi tung cú sút sở trường.

Chiến thắng trước Bỉ giống một tuyên ngôn của Italy và Mancini về con đường mà họ đã chọn để phục hưng đội tuyển. Ảnh: EPA

Bỉ đã phải đối đầu một đối thủ như thế – một tập thể của những cầu thủ đang hưng phấn vì được là chính mình. Sau trận, Thibaut Courtois thừa nhận cú đá của Insigne quá hiểm, De Bruyne nói Bỉ đã gặp phải đối thủ mạnh hơn. Họ không biết rằng chiến thắng này chính là tuyên ngôn của Mancini và tập thể Italy cho những cố gắng trong suốt nhiều năm. 90 phút ở Allianz là bản báo cáo công việc hoàn hảo của “Azzurri”, sau những đau đớn 4 năm trước mà họ phải gánh chịu, khi mất vé dự World Cup chỉ vì không dám tận hưởng bản thân.