Cuộc bầu cử nhiều ẩn số ở Hàn Quốc

Ngày 15/4, cử tri Hàn Quốc đi bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử bầu ra 300 nghị sĩ Quốc hội khóa XXI trong bối cảnh dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 vẫn còn nguy cơ tái bùng phát ở nước này, mặc dù số ca mới nhiễm bệnh đã giảm nhiều.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và phu nhân Kim Jung-sook bỏ phiếu tại một địa điểm bầu cử ở Seoul, ngày 10/4/2020. Ảnh: YONHAP/TTXVN

Đây là sự kiện chính trị lớn, có ý nghĩa quan trọng ở Hàn Quốc, thể hiện những đánh giá sơ bộ của cử tri đối với nửa đầu nhiệm kỳ cầm quyền của Tổng thống Moon Jae-in. Do đó, cuộc bầu cử này cũng được coi là “vòng thử lửa đầu tiên” cho cuộc bầu cử tổng thống sắp tới ở “xứ sở kim chi”.

Đây là lần đầu tiên Hàn Quốc áp dụng phiên bản điều chỉnh cơ chế bầu cử hỗn hợp: Nghị sĩ trúng cử trong từng khu vực bầu cử và nghị sĩ trúng cử theo tỷ lệ ủng hộ của cử tri đối với các đảng. Thay đổi trên nhằm tạo cơ hội cho các đảng nhỏ có thể lọt vào quốc hội để đa dạng hóa nền chính trị Hàn Quốc và phản ánh đầy đủ hơn ý nguyện của cử tri, bởi lâu nay vẫn có tình trạng một số lá phiếu bầu cho ứng cử viên của đảng nào đó, song nhân vật này lại không có đủ số phiếu để trúng cử.

Tổng số nghị sĩ Quốc hội Hàn Quốc khóa mới vẫn là 300, gồm 253 nghị sĩ đại diện khu vực và 47 nghị sĩ đắc cử theo tỷ lệ ủng hộ của cử tri với đảng. Cách tính cụ thể số ghế nghị sĩ theo tỷ lệ ủng hộ của cử tri với đảng là lấy 300 ghế nhân tỷ lệ phiếu bầu dành cho đảng đó, sau đó trừ đi số ghế đảng đó đã đắc cử tại các khu vực bầu cử, rồi chia cho 2. Ví dụ, một đảng đắc cử tại 10 khu vực bầu cử, tỷ lệ phiếu bầu đạt 20%, thì lấy 300×20% trừ 10 ghế đã đắc cử, sau đó chia cho 2, nghĩa là đảng này được 25 ghế nghị sĩ nữa.

Các kết quả thăm dò ý kiến gần đây phần lớn cho thấy đảng cầm quyền “Dân chủ Đồng hành” đang chiếm ưu thế hơn. Theo kết quả cuộc thăm dò ý kiến cuối cùng trước bầu cử đối với 509 cử tri, 42,6% trong số này cho biết họ ủng hộ đảng cầm quyền, trong khi tỷ lệ ủng hộ đảng “Tương lai Hợp nhất” đối lập chính là 30,2%. Tuy nhiên, kết quả bầu cử vẫn khó dự đoán bởi nhiều ý kiến hoài nghi độ tin cậy của các cuộc thăm dò trước bầu cử như vậy, tỷ lệ ủng hộ các đảng không có nghĩa là cử tri sẽ bỏ phiếu cho các ứng cử viên trong khu vực bầu cử bởi việc đó còn phụ thuộc vào khả năng của các ứng cử viên và cách tính toán phức tạp trên.

Để giành lợi thế trong cuộc đua giành ghế nghị sĩ theo tỷ lệ ủng hộ đảng, hai đảng lớn trên đã tạo ra các đảng vệ tinh. Cuộc thăm dò ý kiến cử tri do tổ chức Realmeter tiến hành cho thấy 27,9% ủng hộ đảng “Tương lai” vệ tinh của đảng “Tương lai Hợp nhất”, trong khi đảng vệ tinh của “Dân chủ Đồng hành” là “Dân sự Đồng hành” giành được 24,2%. Các đảng mới này được dư luận tại Hàn Quốc nhận định sẽ có những ảnh hưởng mạnh tới cục diện bâu cử. Ngoài ra, lá phiếu của các cử tri trẻ 18 tuổi, lớp cử tri được bỏ phiếu lần đầu từ cuôc bâu cử quốc hội lần này, sẽ là một “ẩn số” lớn.

Bên cạnh đó, sự thay đổi trong tỷ lệ ủng hộ của người dân đối với chính quyền Tổng thống Moon Jae-in cũng là một “ẩn số’ không nhỏ. Trong giai đoạn đầu tiên bùng phát dịch COVID-19 tại Hàn Quốc, chính quyền đương nhiệm bị chỉ trích là đã không ngăn chặn được dịch bệnh. Bên cạnh đó, tình trạng kinh tế đóng băng cũng có thể là yếu tố bất lợi cho phe cầm quyền trong cuộc tổng tuyển cử này.

Tuy nhiên, tình hình dường như đã đảo ngược sau khi chính quyền của Tổng thống Moon Jae-in một mặt đã đưa ra các đối sách quyết liệt để đối phó với cú sốc kinh tế do đại dịch, mặt khác đã có những biện pháp kịp thời và tương đối hiệu quả ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh trong nước cũng như từ dònng người ở nước ngoài về.

Ngay trước thềm cuộc bầu cử, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Moon Jae-in đã tăng so đầu tháng 4, một phần nhờ những diễn biến tích cực trong công tác phòng chống dịch COVID-19 ở Hàn Quốc. Do đó, hiện vẫn còn sớm để phán đoán phe cầm quyền sẽ gặp bất lợi hay không.

Cuôc tổng tuyển cử càng tới gần thì cuộc chạy đua giữa đảng cầm quyền và đảng đối lập càng trở nên quyết liệt hơn, khó phân “cao thấp” giữa một bên kêu gọi cử tri ủng hộ và một bên kêu gọi chỉ trích chính quyền. Tuy nhiên, cũng không loại trừ khả năng đảng cầm quyền sẽ mất đi vị trí đảng có số ghế lớn nhất trong quốc hội.

Cử tri bỏ phiếu tại một điểm bầu cử ở Seoul, Hàn Quốc ngày 10/4/2020. Ảnh: THX/TTXVN

Cuộc tổng tuyển cử chính thức bắt đầu vào ngày 15/4, song Ủy ban Bầu cử Hàn Quốc đã cho phép cử tri bỏ phiếu sớm từ ngày 10/4 để giảm tải số lượng cử tri trong ngày bỏ phiếu chính nhằm tránh lây lan dịch bệnh.

Ủy ban Bầu cử đã lập 8 trạm bỏ phiếu để phục vụ trên 3.000 bệnh nhân COVID-19 và 900 nhân viên y tế tại các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, bao gồm thủ đô Seoul và thành phố Daegu. Tất cả các cử tri được yêu cầu đeo khẩu trang, găng tay và sử dụng dung dịch sát khuẩn. Những cử tri đi bỏ phiếu sẽ được kiểm tra thân nhiệt ở lối vào. Tất cả những người có thân nhiệt cao hơn 37,5 độ đều sẽ được chuyển đến phòng bỏ phiếu riêng biệt.

Dịch bệnh COVID-19 cũng là yếu tố tác động tới việc cử tri đi bỏ phiếu, càng khiến kết quả thêm khó đoán.

Mạnh Hùng