Công ty Việt Á có thực sự sản xuất kit test?

“Công ty CP Công nghệ Việt Á (gọi tắt Công ty Việt Á) có thực sự sản xuất kit test?” là câu hỏi được rất nhiều người đặt ra.

Tháng 12.2021, Bộ Công an khởi tố vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á và các đơn vị có liên quan. Báo chí từng ghi nhận “bên trong xưởng sản xuất kit xét nghiệm” của công ty này.

Hình ảnh cho thấy cơ sở vật chất tỏ ra khá “khiêm tốn” với căn phòng rộng chừng 10 m ² dành cho kỹ thuật viên pha chế, phối trộn; phòng sản xuất có khoảng 10 người; hệ thống máy móc gồm một số tủ cấp đông và máy tách chiết đã cũ…

Khi ấy, và cả đến thời điểm hiện tại, nhiều người vẫn đặt ra câu hỏi: Công ty Việt Á có thực sự sản xuất kit test Covid-19?.

Hình ảnh “bên trong xưởng sản xuất kit xét nghiệm” của Công ty Việt Á, tháng 12.2021. Ảnh VTV

Sự thật về chất lượng kit test Việt Á

Vì sao Việt Á “chen chân” vào sản xuất kit test?

Theo kết luận điều tra, Công ty Việt Á có vốn điều lệ 1.000 tỉ đồng, do bị can Phan Quốc Việt giữ chức Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc. Vợ chồng ông Việt sở hữu hơn 71% vốn điều lệ.

Công ty có trụ sở chính đặt tại P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM; chi nhánh tại P.An Bình, TP.Dĩ An, tỉnh Bình Dương và 2 địa điểm kinh doanh tại xã Quế Phú, H.Quế Sơn và xã Tam Thăng, TP.Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam.

Tháng 2.2020, do nhu cầu phòng, chống dịch Covid-19, Bộ KH-CN phê duyệt đề tài KH-CN cấp quốc gia về nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và real-time RT-PCR phát hiện chủng virus Corona mới 2019 (gọi tắt là đề tài nghiên cứu kit test Covid-19 – PV).

Vốn quen thân từ trước, ông Trịnh Thanh Hùng (Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế, kỹ thuật Bộ KH-CN, một trong những quan chức tích cực “hậu thuẫn” cho Việt Á) đã đề nghị đưa công ty này tham gia phối hợp nghiên cứu đề tài.

Kết quả không nằm ngoài dự tính, qua một số bước, Bộ KH-CN đã tự ý đưa Công ty Việt Á tham gia phối hợp thực hiện đề tài, dưới sự chủ trì của Học viện Quân y.

Theo phân công, Học viện Quân y chịu trách nhiệm nghiên cứu, xây dựng quy trình test xét nghiệm; Công ty Việt Á sẽ tiếp nhận quy trình này để tối ưu, hoàn thiện và sản xuất thử nghiệm rồi bàn giao quy trình hoàn chỉnh cho Học viện Quân y, để nghiệm thu, bàn giao kết quả cho Bộ KH-CN.

Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á. Ảnh T.N

Giữa tháng 2.2020, sau khi đạt được những kết quả ban đầu, Công ty Việt Á đã nhập nguyên liệu và mua vật liệu để sản xuất thử nghiệm 200.000 kit test. Bộ KH-CN sau đó thành lập hội đồng đ.ánh giá, nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài nghiên cứu kit test Covid-19 (lẽ ra chỉ nghiệm thu khi đã hoàn thành đề tài). Từ cơ sở này, Công ty Việt Á sử dụng kết quả nghiên cứu (thuộc sở hữu nhà nước) để lập hồ sơ và được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành (không đúng đối tượng).

Kết quả điều tra xác định, từ năm 2020 – 2021, Công ty Việt Á sản xuất hơn 8,7 triệu kit test; bán, tặng, ứng trước hơn 8,3 triệu kit test cho các đơn vị, cơ sở y tế trên khắp cả nước.

Thực nghiệm quy trình sản xuất, giám định chất lượng kit test

Tháng 3.2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an kiểm tra hiện trường về máy móc, thiết bị, mặt bằng sản xuất, nhân công và tổ chức thực nghiệm tại Phòng Sản xuất test xét nghiệm của Công ty Việt Á (tại P.An Bình, TP.Dĩ An, tỉnh Bình Dương).

Cuộc kiểm tra có sự tham gia của luật sư bào chữa cho Phan Quốc Việt và đại diện Cục Khoa học hình sự Bộ Công an, chính quyền TP.Dĩ An, các cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Y tế (Viện kiểm định Quốc gia Vắc xin và sinh phẩm y tế, Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Thanh tra Bộ Y tế, Cục Khoa học công nghệ và đào tạo, Viện Pasteur TP.HCM).

Trong 2 năm 2020 và 2021, Công ty Việt Á đã sản xuất được hơn 8,7 triệu kit test Covid-19 (ảnh minh họa). Ảnh TUYẾN PHAN

Cơ quan điều tra cũng ra quyết định tổ chức thực nghiệm điều tra việc sản xuất test xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á.

Những người tham gia thực nghiệm điều tra gồm 13 nhân viên Công ty Việt Á, gồm Phó tổng giám đốc phụ trách sản xuất, 9 nhân viên Phòng Sản xuất và 2 nhân viên Phòng Kiểm tra chất lượng.

11 loại hóa chất và 16 loại phương tiện, máy móc được chuẩn bị để thực nghiệm sản xuất một lô gồm 2.500 test xét nghiệm Covid-19, theo đúng quy trình và điều kiện sản xuất bình thường của Công ty Việt Á.

Cơ quan chức năng sau đó tổ chức cho nhân viên Công ty Việt Á thực hành lại toàn bộ quá trình sản xuất ra một lô test xét nghiệm và kiểm tra chất lượng sản phẩm.

Kết quả thực nghiệm điều tra xác định, trong thời gian 2 giờ 5 phút, Công ty Việt Á sản xuất được 2.432 test xét nghiệm.

Để trả lời cho câu hỏi về chất lượng kit test Covid-19 của Công ty Việt Á, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an còn ra quyết định trưng cầu giám định thành phần hóa học, cấu trúc, trình tự các mồi, mẫu dò, tính năng, công dụng, hiệu quả (đối với mẫu test xét nghiệm khi thực nghiệm điều tra và test xét nghiệm thu giữ tại CDC Hải Dương).

Kết luận của hội đồng giám định tư pháp (do Bộ Y tế thành lập) cho thấy kit test đảm bảo 4 tiêu chí: giới hạn phát hiện, độ nhạy, độ đặc hiệu, độ chính xác, phù hợp với hồ sơ cấp số đăng ký lưu hành.

Bộ Công an kiến nghị 7 vấn đề từ vụ kit test Việt Á