Công nghệ thay đổi ngành công nghiệp ôtô

Trải qua chặng đường hơn 100 năm, xe hơi “tiến hóa” từ cỗ xe không ngựa kéo chỉ dành cho nhà giàu thành cỗ máy công nghệ cao gần như ai cũng cần đến.

Trong phần lớn tài liệu, kỹ sư người Thụy Điển Nils Bohlin (trong ảnh), người từng làm việc cho Volvo, đã sáng chế ra dây đai an toàn 3 điểm và là trang bị tiêu chuẩn trên xe Volvo từ năm 1959. Nhưng toàn bộ câu chuyện lại cho thấy ý tưởng xuất phát từ vị quý tộc người Anh Sir George Cayley (1773-1857), một nhà tiên phong thời kỳ đó về loại tàu bay có động cơ.

Ngày nay, lái xe trên đường mà không có định vị vệ tinh, khả năng lạc đường với nhiều người là rất lớn. Các thiết bị hiện đại trên táp-lô đều dựa vào GPS, một công nghệ vốn do quân đội Mỹ phát triển với mục đích quân sự nhưng hiện được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống. GPS mới chỉ trở nên hoàn toàn hữu dụng từ cuối những năm 1980 và sau đó khoảng một thập kỷ mới phổ biến trong các mục đích dân sự. Năm 1981, hãng công nghệ Alpine ra mắt một sản phẩm tương tự có tên Electro Gyrocator, cùng phát triển với Honda, sử dụng một gia tốc kế và một hệ thống định vị quán tính. Còn Oldsmobile trở thành hãng xe đầu tiên đưa ra hệ thống định vị vệ tinh tích hợp trên xe, GuideStar, trên một mẫu xe sản xuất hàng loạt vào năm 1995.

Bluetooth là từ chỉ mới được tạo ra vào năm 1998, nhưng nhanh chóng trở thành từ đồng nghĩa với kết nối không dây, và ở đây có nghĩa là sự kết nối giữa điện thoại di động và xe hơi, cho phép thực hiện và nhận các cuộc gọi rảnh tay. Bluetooth không phải là một hãng, mà là tiêu chuẩn công nghệ để truyền dữ liệu ở khoảng cách ngắn. Thiết bị không chính hãng đầu tiên có kết nối Bluetooth ra mắt năm 2001, chỉ 1 năm sau khi công nghệ này xuất hiện trên các thiết bị cầm tay. Kích hoạt bằng giọng nói cũng nhanh chóng được giới thiệu sau đó. Mẫu Acura TL dành cho thị trường Mỹ là xe đầu tiên trang bị Bluetooth làm tiêu chuẩn và đó là năm 2003.

Các tài xế thuộc một độ tuổi nhất định nào đó chắc sẽ nhớ khi ổ cắm 12 V xuất hiện với chiếc đầu mồi thuốc lá, và hiện thiết bị này vẫn còn trên nhiều mẫu xe đời cũ. Ngày nay, người đi xe sử dụng các đầu cắm khác để cắm thiết bị định vị hay sạc điện thoại. Ổ cắm 12 V đầu tiên xuất hiện khoảng giữa những năm 1920 khi Connecticut Automotive Specialty Company được cấp bằng sáng chế về chiếc bật lửa trên ôtô đầu tiên.

Khi nghĩ tới những mẫu xe mang tính tiên phong, Renault Fuego (1980-1995) có thể không nằm trong những vị trí đầu tiên. Nhưng khi điểm tên những công nghệ mang tính đổi mới, Fuego thực sự gây ấn tượng: chiếc coupe đầu tiên được sản xuất hàng loạt với ưu điểm từ thử nghiệm trong đường hầm gió, xe đầu tiên có các nút điều khiển audio trên vô-lăng, và từ năm 1983, là xe đầu tiên có khóa trung tâm điều khiển từ xa.

Hệ thống điều hòa trên xe đầu tiên do thương hiệu xe Mỹ Packard đưa ra vào năm 1939 và đặc biệt xuất hiện trên dòng limo cho khách hàng nhà giàu. Công nghệ này được biết đến như loại “điều hòa thời tiết” bởi có cả máy sưởi ấm cũng như làm mát. Các mẫu xe Packard được đưa từ nhà máy ở Detroit, bang Michigan, tới Cleveland, bang Ohio để lắp đặt thiết bị này. Mẫu Chrysler Imperial 1953 là xe đầu tiên xuất xưởng với máy điều hòa đã gắn sẵn và công nghệ này được gọi tên Airtemp.

Không thứ gì giúp thời gian trên đường trôi qua đỡ nhàm chán hơn việc nghe đài. Chiếc đài đầu tiên xuất hiện trên ôtô vào năm 1930 và do một hãng Mỹ có tên Galvin Manufacturing Corporation lắp đặt. Tên thương hiệu cho sản phẩm của họ là Motorola và vẫn duy trì đến ngày nay. Galvin từng cho biết radio, lắp trên một mẫu xe có tên 5T71, có thể lắp trên bất cứ mẫu xe nào. Thương hiệu Đức Blaupunkt tiên phong trong công nghệ này ở châu Âu không lâu sau đó và và phát triển đầu thu FM vào năm 1952.

Radio từ dạng đầu phát với âm thanh thỉnh thoảng bị tạp âm cho đến ngày nay đã có thể phát mọi loại nhạc mà người sử dụng muốn, thông qua máy iPod hay MP3. Nhưng trong đó có thời kỳ khi đầu CD và thậm chí là đầu ghi gắn ở hộc đựng găng tay xuất hiện. Đầu CD đầu tiên xuất hiện trên mẫu Lincoln Town Car 1987.

Hè 2014 ra mắt mẫu Peugeot 108 mới, Citroen C1 và Toyota Aygo, đánh dấu thời điểm màn hình cảm ứng đã “lọt” xuống đến các mẫu xe nhỏ giá rẻ. Công nghệ này từng khởi nghiệp trên mẫu Buick Riviera 1986 với tên gọi “Graphic Control Center”.

Phanh tay từ kiểu truyền thống đổi thành loại kéo và ấn một nút trên mẫu BMW serie 7 ra mắt 2001. Nút điều khiển này nằm giữa hai ghế trước. Phanh tay điện tử cũng từng bị cả giới truyền thông và các chủ xe chế nhạo, nhưng giờ đã được chấp nhận.

Sự xuất hiện của những chiếc hộc để cốc gần như xuất phát từ ngành kinh doanh đồ ăn nhanh của Mỹ, và có trên mẫu Dodge Caravan 1984. Kể từ đó, hộc để cốc là trang bị tiêu chuẩn trên hầu hết các mẫu xe, hoặc tùy chọn, và nằm từ chỗ kê tay, hộc đựng găng hoặc lưng hàng ghế trước.

Nhiều mẫu xe hiện nay trang bị ghế xe điều khiển điện, nhưng công nghệ khởi đầu vào những năm 1940 và lúc đầu chỉ ghế tài xế có thể dịch về trước hoặc ra sau. Chỉnh điện 6 hướng xuất hiện vào những năm 1950. Hãng Ford phát triển tiếp ghế ghi nhớ vị trí nhờ công nghệ vào năm 1957 có tên Dial-a-Matic và xuất hiện trên mẫu Mercury Turnpike Cruiser. Ghế xe sẽ dịch về sau khi tắt động cơ để tài xế xuống xe dễ hơn, và khi động cơ được khởi động lại, ghế sẽ dịch về vị trí được cài đặt. Nhưng khách hàng lại ghét tính năng này nên bị bỏ đi vào năm 1958.

Bên cạnh dây đai an toàn, túi khí đã cứu sống số người nhiều hơn bất cứ sáng chế nào của ngành công nghiệp ôtô. Thiết bị này xuất phát từ những chiếc túi bơm khí vào đầu những năm 1940, nhưng công nghệ từng được thiết kế lại bởi kỹ sư người Đức Walter Linderer hay kỹ sư người Mỹ John Hetrick. Cả hai đều được cấp bằng sáng chế vào cuối năm 1953. Ford và General Motors thử nghiệm túi khí vào những năm 1970 và vào năm 1974 GM đưa ra hệ thống Air Cushion Restraint như một tùy chọn trên xe Cadillac, Buick và Oldsmobile.

Những chiếc xe đầu tiên được điều khiển bằng bánh lái. Nhưng những năm cuối cùng của thế kỷ 19, bánh lái được thay bằng vô-lăng. Mẫu xe 4 mã lực từ Panhard, một hãng xe Pháp thành lập năm 1890, gần như là chiếc xe đầu tiên sử dụng công nghệ này. Charles Rolls – một phần của huyền thoại Rolls-Royce – đã nhập một chiếc Panhard vào Anh năm 1898 và được cho là lần đầu tiên vô-lăng được dùng để điều khiển xe trên đường phố nước Anh.

Không ít người cảm thấy các thiết bị trên xe được kích hoạt không đủ sớm, nhưng ngày càng có những công nghệ giúp xe hơi “tự biết” trợ giúp tài xế trước khi được “chỉ bảo”, ví dụ cần gạt nước cảm biến mưa. Công nghệ này sử dụng chùm tia hồng ngoại chĩa ra phía ngoài kính chắn gió. Nếu nước trên kính nảy vào cảm biến, cần gạt nước sẽ được kích hoạt. Thiết bị này xuất hiện đầu tiên trên xe Citroen SM ra mắt năm 1970 dù trước đó 20 năm Cadillac đã thử nghiệm công nghệ tự động đóng mui xe trên mẫu Eldorado mui trần khi trời mưa.

Gương chiếu hậu không phải một phần trong thiết kế xe hơi lúc đầu. Dù sao vào thời kỳ đó, quá ít xe trên đường khiến việc có một chiếc xe khác xuất hiện phía sau là điều khó xảy ra. Vì thế không mấy ngạc nhiên khi công nghệ này lại xuất phát từ đường đua, người các tay lái cần biết về các đối thủ. Tay đua Mỹ Ray Harroun sử dụng gương chiếu hậu lần đầu vào năm 1911 trong lần chiến thắng đầu tiên của anh ở giải Indianapolis 500, và thiết bị này có trên các mẫu xe dân dụng không lâu sau đó.

Công nghệ khác xuất hiện trên những mẫu xe cao cấp ngày nay, nhưng thực ra đã có tuổi đời hơn một thế kỷ, là điều khiển hành trình. Thương hiệu xe sang Mỹ Peerless quảng bá trên những mẫu xe đời 1910 của họ rằng chúng có thể duy trì cùng tốc độ “dù lên hay xuống dốc”. Hệ thống hiện đại ngày nay do nhà sáng chế người Mỹ Ralph Teetor nghĩ ra vào năm 1948. Ông gọi đó là “Controlmatic”, nhưng rồi đặt tên lại là “Autopilot” khi công nghệ này xuất hiện trên mẫu Chrysler Imperial 1958. Điều đặc biệt là Teetor bị mù từ năm 5 tuổi. Hệ thống kiểm soát hành trình chủ động xuất hiện trên mẫu Lexus LS 1997.

Cửa sổ điều khiển điện vốn là công nghệ được phát triển để đóng mở mui của xe mui trần. Thương hiệu Mỹ Plumouth là tiên phong trong lĩnh vực này trước Thế chiến II. Công nghệ được sử dụng cho cửa kính lần đầu tiên trên mẫu Packard 180 đời 1940. Các hệ thống trước đó sử dụng chân không, sau đó là thủy lực trước khi hoàn toàn dùng điện.

Công nghệ xuất phát từ không quân chính là tính năng hiển thị thông tin lên kính chắn gió (HUD). General Motors được coi như nhà tiên phong với hệ thống xuất hiện trên mẫu Pontiac Grand Prix và Oldsmobile Cutlass Supreme vào cuối những năm 1980. Toyota và Nissan đưa ra thị trường Nhật không lâu sau đó. Nhưng hiển thị đa màu sắc chỉ xuất hiện khoảng một thập kỷ sau, trên mẫu Corvette C5.

Mỹ Anh

Theo VNE