Con cái không được phép lì xì bố mẹ?

Một số nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng, nguyên tắc của lì xì là người trên ban phát cho dưới, không có ngược lại.

Người trên ban phát cho dưới

Tết Nguyên đán, t.rẻ e.m thường được người lớn trao tặng chiếc phong bì nhỏ có trang trí màu sắc rực rỡ, bên trong có t.iền. Đó là tục lệ lì xì hay mừng t.uổi trẻ em trong dịp Tết Nguyên đán. Không chỉ t.rẻ e.m mà ông bà, cha mẹ (t.uổi cao) cũng nhận được “phong bì đỏ” từ con cháu.

Trong một cuộc trò chuyện với PV về tục lệ trong ngày Tết Nguyên đán, các nhà nghiên cứu văn hóa tại Cục Văn hóa Cơ sở – Bộ VHTT-DL nói rằng, phong bao lì xì hay mừng t.uổi là vật trung gian để truyền tải mong muốn của người này đến người khác. Ví dụ, ông bà lì xì cho con cháu một “phong bao đỏ”, qua đó cầu chúc con cháu mạnh khỏe, gặp nhiều điều may mắn, tốt đẹp trong năm tới.

Giáo sư, tiến sĩ khoa học Trần Ngọc Thêm

Nguyên tắc của lì xì là người trên ban phát cho dưới, người lớn t.uổi đối ban phát cho người ít t.uổi, không có ngược lại. Do vậy, nếu con cái lì xì bố mẹ là không đúng với nguyên tắc ban đầu.

Con cái chỉ được có quà hoặc sản phẩm của mình để báo công, báo hiếu bố mẹ về thành quả sau một năm lao động. Qua vật đó, chúc bố mẹ sống lâu, khỏe mạnh… Nếu không có sản phẩm, có thể biếu chút t.iền để chúc ông bà, bố mẹ mạnh khỏe, sống lâu, không phải lao động vất vả, lấy t.iền mua thuốc bổ uống.

Theo giáo sư, tiến sĩ khoa học Trần Ngọc Thêm, Trưởng Bộ môn Văn hóa học, ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM, tục phát vốn, lì xì ngày Tết là một nét đẹp văn hóa truyền thống Việt Nam. Theo phong tục, người lớn phát vốn hay lì xì cho trẻ nhỏ, con cái mừng t.uổi cho bố mẹ, ông bà.

Lì xì là người trên giúp người dưới có cơ may, tạo cho người dưới có vốn ăn. GS Thêm nói rõ, “vốn” ở đây mang tính tượng trưng nên không quan trọng mệnh giá t.iền trong phong bao lì xì. Điểm đáng chú ý, t.iền lì xì thường là số lẻ để biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở.

GS Trần Ngọc Thêm cho biết thêm, không chỉ trẻ nhỏ mà người già cả cũng được nhận “phong bao đỏ” từ con cháu. Nhưng lưu ý, người già phải đạt đến “mức t.uổi thọ nhất định”. Bởi truyền thống xưa trọng người có t.uổi, thêm t.uổi tức là thọ. Mừng t.uổi chúc ông bà thọ lâu đồng thời cũng có ý nghĩa để ông bà có “đồng ra đồng vào”.

“T.iền lì xì cho t.rẻ e.m không cần để ý nhiều ít, nhưng mừng t.uổi ông bà thì càng nhiều càng tốt, tùy vào khả năng của con cháu”, GS nói.

“Không được tham t.iền”

Các nhà nghiên cứu văn hóa cảnh báo, tục lì xì đang dần bị “biến đổi” trong cuộc sống hiện đại. Đáng ngại nhất, nhiều người rất coi trọng mệnh giá t.iền trong phong bao lì xì. Đôi khi, lì xì nhiều – ít, dày – mỏng được mang ra làm thước đo tình cảm.

Theo GS Trần Ngọc Thêm, mừng t.uổi chúc ông bà thọ lâu đồng thời cũng có ý nghĩa để ông bà có “đồng ra đồng vào” (Ảnh minh họa)

Ông Vương Duy Bảo (Cục Văn hóa Cơ sở – Bộ VHTT-DL) cho rằng, t.iền lì xì chỉ là vật trung gian để truyền tải mong muốn của người này đến người khác. Ông khẳng định “ít nhiều không quan trọng”.

Ông nói: “Cơ chế thị trường làm cho người ta bắt đầu soi mói nhau đến số t.iền lì xì “ít nhiều” như thế là trái đạo lý”. Cũng theo ông, quan niệm lì xì nhiều tình cảm nhiều, may mắn nhiều là “hoàn toàn sai”.

GS Trần Ngọc Thêm cho rằng, t.iền lì xì có ý nghĩa tượng trưng nhiều hơn là giá trị vật chất. Do vậy, t.iền lì xì không quan trọng vấn đề mệnh giá. Nếu t.rẻ e.m xem trọng số lượng t.iền lì xì là lỗi tại sự giáo dục trong gia đình.

Do vậy, cha mẹ cần giáo dục con cháu hiểu đúng ý nghĩa tốt đẹp của tục lì xì, không được tham t.iền. Sau này, trẻ coi trọng đồng t.iền hơn tình cảm bố mẹ thì chính bố mẹ phải trả giá.

Nguồn gốc tục lì xì Sự tích kể rằng, phong tục lì xì ngày Tết Nguyên đán bắt nguồn từ Trung Quốc. Theo truyền thuyết, có một con yêu quái thường xuất hiện vào đêm giao thừa, thích xoa đầu trẻ con đang ngủ ngon giấc khiến chúng giật mình khóc thét lên. Hôm sau, trẻ đau đầu, sốt cao làm các bậc cha mẹ không dám ngủ để canh phòng. Có một cặp vợ chồng ngoài 50 t.uổi mới sinh được mụn con trai. Tết năm ấy, có 8 vị tiên dạo qua nhà, biết trước cậu bé này sẽ gặp tai họa với yêu quái liền hóa thành 8 đồng t.iền, ngày đêm túc trực bên bé. Sau khi chú bé ngủ say, hai vợ chồng lấy giấy đỏ gói những đồng t.iền này lại, đặt lên gối con rồi đi ngủ. Nửa đêm, con yêu quái xuất hiện, vừa giơ tay định xoa đầu đ.ứa t.rẻ thì từ bên chiếc gối lóe lên những tia vàng sáng rực khiến nó kinh hoàng bỏ chạy. Việc lấy giấy đỏ gói t.iền được kể lại cho bà con làng xóm. Mọi người vui mừng, bắt chước làm theo và dần dần trở thành phong tục t.iền mừng t.uổi đầu năm.

Theo Dương Tùng (Khampha.vn)