Cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên Web3

Tài sản số hóa sẽ được công nhận vào đầu năm 2026 theo Quy định ban hành, các doanh nghiệp Việt Nam nên tìm hiểu về cơ hội cũng như thách thức đặt ra trong thời đại mới này.

Kỷ nguyên web3 tại Việt Nam sắp bắt đầu. Ảnh: Webapper.

Bối cảnh pháp lý về công nghệ số tại Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng. Trong nửa đầu tháng 6/2025, đã có 3 văn bản quan trọng được ban hành, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp công nghệ, nhà đầu tư.

Việc tài sản mã hóa chính thức được luật định là cơ hội thúc đẩy sự phát triển thị trường công nghệ số. Đồng thời, số người sở hữu tài sản này gia tăng, đặt ra thách thức về nhận diện các mô hình lừa đảo ngày càng tinh vi.

Cơ hội bứt phá cho doanh nghiệp Việt

Ngày 14/6, Quốc hội chính thức thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số (CNCNS), có hiệu lực từ 1/1/2026. Đây là văn bản pháp lý đầu tiên tại Việt Nam định nghĩa tài sản mã hóa, tạo hành lang rõ ràng nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát và bảo vệ nhà đầu tư.

Trước đó 4 ngày, Blockchain được xác định là một trong số Công nghệ Chiến lược theo Quyết định 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, các ứng dụng cụ thể được xác định là sản phẩm công nghệ chiến lược bao gồm hạ tầng mạng Blockchain , Tài sản số, Tiền số, Tiền mã hóa và Hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Người Việt nói chung có mức độ quan tâm, tìm hiểu và sử dụng các ứng dụng Blockchain rất cao, đặc biệt là thế hệ trẻ. Theo Chainalysis, công ty phân tích Blockchain của Mỹ, Việt Nam đứng đầu bảng xếp hạng chỉ số chấp nhận tiền mã hóa toàn cầu (Global Crypto Adoption Index) trong hai năm liên tiếp 2021-2022, và luôn nằm trong top 3 những năm sau.

Ông Trung, chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam phát biểu.

Để ngành công nghệ Blockchain , tài sản mã hóa và các dịch vụ liên quan có thể phát triển mạnh mẽ, đưa Việt Nam ghi dấu trên bản đồ công nghệ toàn cầu, việc hoàn thiện hành lang pháp lý một cách nhanh chóng là tiền đề quan trọng, theo ông Phan Đức Trung, chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA).

Ngày 5/6, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố 21 bài toán lớn về đổi mới sáng tạo. Trong đó bao gồm 2 bài toán lớn dành cho Blockchain là xây dựng và triển khai mạng dịch vụ Blockchain Việt Nam và xây dựng nền tảng “Blockchain as a Service”.

TS. Đỗ Văn Thuật, Giám đốc Giải pháp và Kiến trúc Blockchain của 1Matrix cho rằng có một tam giác bất khả thi trong mạng Blockchain “ Made in Việt Nam ”. Có 3 yếu tố không thể cùng tăng đồng thời bao gồm bảo mật, tính phi tập trung và khả năng mở rộng.

Để giải quyết vấn đề này, 1Matrix ra đời nhằm mang đến giải pháp kết hợp nhiều nền tảng công nghệ tiên tiến trên thế giới để tối ưu thế mạnh hiện có và giảm thiểu nhược điểm khi các mạng hoạt động độc lập.

Ông Thuật chia sẻ về tam giác bất khả thi của mạng Blockchain “Made in Việt Nam”.

“Hiểu một cách đơn giản thì mạng Blockchain Việt Nam bao gồm nhiều layer blockchain, cầu nối các chuỗi và các cơ chế đồng thuận ưu tiên khác nhau”, ông Thuật chia sẻ.

Phát triển đi kèm thách thức mới

Sự phát triển mạnh mẽ của tài sản mã hóa và công nghệ blockchain đã tạo ra những thách thức mới trong công tác quản lý. Công nghệ phát triển quá nhanh cũng như thiếu hụt của khung pháp lý chung toàn cầu cũng đi kèm với các loại hình lừa đảo mới.

Theo Trung tâm Khiếu nại Tội phạm Internet (IC3 – FBI) của Cục Điều tra Liên bang Mỹ, chỉ riêng năm 2024 đã có tới 150.000 vụ việc lừa đảo liên quan đến tài sản mã hóa với tổng thiệt hại hơn 9,3 tỷ USD, tăng gần 70% so với năm trước. Việt Nam nằm trong nhóm 6 quốc gia có lưu lượng giao dịch gian lận cao nhất toàn cầu.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm chương trình Truy vết các dự án có dấu hiệu lừa đảo ChainTracer, VBA, cho biết “nhiều mô hình lừa đảo hiện nay được tổ chức rất chuyên nghiệp, có website giả lập, tài liệu được sao chép tinh vi, thậm chí đội ngũ sáng lập đều là những cá nhân giả mạo”.

Dù các hình thức lừa đảo liên quan đến tài sản mã hóa được nhắc đến nhiều nhưng cách thức cụ thể của từng vụ việc liên tục thay đổi khiến người dân không thể kịp thời phòng tránh. Đa phần các vụ như vậy chỉ được phát hiện sau khi kẻ xấu thực hiện hành vi của mình.

Theo ông Dinh, các công cụ được tin dùng như TokenSniffer, Dextools, Revoke.cash tuy có thể giúp nhận diện rủi ro sớm nhưng khó ứng dụng với đa số người dân. Ngay cả các cơ quan quản lý nhà nước cũng gặp nhiều khó khăn trong quá trình xử lý do độ trễ của quy định pháp luật .

Trong buổi tập huấn chuyên đề “Khung pháp lý và nhận diện lừa đảo tài sản mã hóa” do VBA và công ty 1Matrix tổ chức, ông Dinh đã chia sẻ chi tiết về các hình thức lừa đảo và kỹ năng phòng tránh. Ở cuối buổi, ông đã tóm tắt lại những dấu hiệu lừa đảo chung thường gặp.

Đầu tiên, ông cảnh báo về thông báo đầu tư có lãi suất trên 15%/năm cũng như các token có rất ít thông tin trên mạng xã hội hoặc truyền thông. Người dân cũng nên lưu ý token giới thiệu từ một nhóm người, cá nhân mới quen có liên quan đến đa cấp, hay KOL trên mạng xã hội.

Ngoài ra, bất cứ ai cũng có thể trở thành nạn nhân cho các vụ lừa đảo, kể cả người có kiến thức chuyên môn. Một hình thức khác nhắm đến chủ doanh nghiệp, có tài sản số sẽ giới thiệu những cơ hội họ chưa từng tiếp xúc hay có rất ít thông tin về nó như meme coin, DeFi, layer 1, 2.