CIA: Thủ lĩnh Hamas chịu sức ép từ cấp dưới để đạt thoả thuận ngừng bắn Gaza
Thủ lĩnh Hamas ở Gaza Yahya Sinwar đang chịu áp lực ngày càng tăng từ các chỉ huy quân sự dưới trướng của mình trong việc chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn và chấm dứt chiến tranh với Israel.
Người đứng đầu Hamas Yahya Sinwar tham dự cuộc họp với các thành viên của các nhóm Palestine ở Thành phố Gaza. Ảnh: Anadolu Agency
Đây là lời nhận định mà Giám đốc Cục Tình báo Trung ương (CIA) Bill Burns đưa ra trong một cuộc họp kín ngày 13/7.
Dẫn lời một nguồn tin tham dự cuộc họp, đài truyền hình CNN cho biết thủ lĩnh Sinwar đang phải đối mặt với áp lực về việc chịu trách nhiệm cho tình cảnh khổ sở cho người dân ở Gaza.
Các quan chức tình báo Mỹ tin rằng Sinwar hiện ẩn náu trong các đường hầm bên dưới Khan Younis và là người đưa ra quyết định quan trọng cho Hamas về việc có chấp nhận một thỏa thuận hay không.
Giám đốc CIA Burns trong nhiều tháng qua đã tiến hành các cuộc đàm phán với tư cách là người đại diện cho phái đoàn chính quyền Tổng thống Biden – cho biết cả chính phủ Israel và Hamas đều có trách nhiệm tận dụng thời điểm này để đạt được lệnh ngừng bắn sau hơn 9 tháng giao tranh.
Tuy nhiên, sức ép nội bộ mà thủ lĩnh Sinwar phải đối mặt đã gia tăng trong 2 tuần trở lại đây. Các chỉ huy lữ đoàn thực địa đã gọi điện hối thúc thũ lĩnh cấp cao chấp nhận ngừng chiến vì đã quá mệt mỏi.
Hiện tại, các vòng đàm phán giữa Hamas và Israel đã có phần nào triển vọng sau khi hai bên đều đồng thuận với một thoả thuận khung mà Tổng thống Joe Biden đề xuất hồi cuối tháng 5. Tuy nhiên, chi tiết trong thoả thuận vẫn tồn tại những bất đồng mà hai bên thực sự cần nhượng bộ để xích lại.
Giám đốc CIA cũng vừa trở về sau chuyến đi mới nhất vào tuần trước tới Trung Đông để nỗ lực tiếp tục các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn và thỏa thuận con tin ở Gaza, gặp gỡ các đối tác hòa giải từ Qatar và Ai Cập, cũng như người đứng đầu cơ quan tình báo nước ngoài của Israel.
Cùng trong sự kiện ngày 13/7, ông Burns nói rằng mặc dù khả năng khá mong manh nhưng cơ hội đạt được một lệnh ngừng bắn đã lớn hơn trước đây. Ông nhấn mạnh giai đoạn đàm phán cuối cùng luôn khó khăn.
Video đang HOT
Ngoài những bất đồng trong thỏa thuận tiềm năng, các cuộc đàm phán bị chậm lại do những khó khăn trong việc chuyển thông tin đến và đi từ Sinwar khi Israel tìm cách truy lùng ông ta. Trong số ba thủ lĩnh cấp cao nhất của Hamas ở Gaza, Israel được cho là đã tìm thấy và tiêu diệt chỉ một người: Marwan Issa.
Cũng theo lời một quan chức khác, Washington tin rằng Sinwar không còn muốn kiểm soát Gaza nữa và Israel đã ký kết với Hamas một kế hoạch “quản trị tạm thời” bắt đầu trong giai đoạn thứ hai của lệnh ngừng bắn, trong đó nêu rõ cả hai bên sẽ không kiểm soát Gaza.
Gần đây, Hamas cũng đã rút lại một điều kiện ưu tiên rằng một thỏa thuận ngừng bắn phải bao gồm những đảm bảo sau đó sẽ dẫn đến một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn. Đây có thể là dấu hiệu lạc quan cho các nhà hoà giải nhìn thấy tiềm năng về một thoả thuận đạt được.
Về phía Israel, Thủ tướng nước này Benjamin Netanyahu đang phải đối mặt với áp lực to lớn trong nước nhằm đạt được một thỏa thuận để đưa tất cả những con tin còn bị giam giữ ở Gaza về nước. Hàng nghìn người biểu tình Israel thường xuyên xuống đường ở thủ đô Tel Aviv yêu cầu chính phủ tập trung vào việc trao trả con tin hơn là chiến dịch quân sự.
Theo Cơ quan Y tế Gaza, chiến dịch của Israel tại Gaza đã giết chết hơn 38.000 người Palestine. Theo các tổ chức viện trợ, hàng nghìn người được cho là đang mất tích dưới đống đổ nát và hàng trăm nghìn người khác phải đối mặt với bệnh tật, nạn đói và thiếu nơi trú ẩn.
Tương lai nào cho một nghị quyết ngừng bắn tại Gaza được HĐBA LHQ thông qua?
Mặc dù Israel và Mỹ cùng nhau làm việc đề xây dựng đề dự thảo đề xuất ngừng bắn song câu trả lời cho việc Israel có chấp nhận ngừng bắn vĩnh viễn hay không vẫn còn bỏ ngỏ.
Toàn cảnh phiên họp HĐBA LHQ tại New York, Mỹ về nghị quyết chấm dứt xung đột Israel-Hamas ở Dải Gaza, ngày 10/6/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Phong trào Hồi giáo Hamas được cho là chấp thuận nghị quyết về một lệnh ngừng bắn tại Gaza trước đó đã được Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) thông qua và bày tỏ việc sẵn sàng đàm phán.
Sáng 11/6, Tổng thống Mahmud Abbas của chính quyền Palestine đã hoan nghênh việc HĐBA LHQ thông qua nghị quyết do Mỹ bảo trợ ủng hộ thiết lập một kế hoạch ngừng bắn tại Dải Gaza. Văn phòng của ông Abbas đưa ra tuyên bố nêu rõ ông Abbas coi việc đưa ra nghị quyết này là một bước đi đúng hướng để chấm dứt các cuộc xung đột gây tổn hại cho người dân ở dải đất này.
Trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters cùng ngày, quan chức cấp cao Hamas Sami Abu Zuhri cho biết lực lượng này ủng hộ nghị quyết.
"Chính quyền Mỹ đang phải đối mặt với một thử thách thực sự trong việc thực hiện các cam kết buộc lực lượng chiếm đóng phải chấm dứt ngay lập tức chiến tranh và thực thi nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc", ông Zuhri nhấn mạnh.
8 tháng kể từ khi xung đột giữa Israel và Hamas bùng phát kể từ cuộc tập kích xuyên biên giới ngày 7/10 năm ngoái, 14 trên tổng số 15 thành viên HĐBA LHQ đã thông qua nghị quyết về một lệnh ngừng bắn ở Gaza vào ngày 10/6, hướng tới mục tiêu chấm dứt cuộc chiến đã khiến hơn 37.000 người Palestine thiệt mạng. Nghị quyết này do Mỹ đề xuất.
Sau khi nghị quyết được thông qua, bày tỏ trên tài khoản xã hội X, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết: "Hamas nói họ muốn một lệnh ngừng bắn. Thoả thuận này là cơ hội để họ chứng minh họ thực sự mong muốn điều đó".
Có gì bên trong thoả thuận tiềm năng?
Theo báo Mỹ Newsweek, trong ngày 31/5, Tổng thống Biden đã công bố một kế hoạch ba giai đoạn nhằm chấm dứt chiến tranh tại Gaza.
Giai đoạn đầu tiên sẽ kéo dài trong 6 tuần và bao gồm lệnh ngừng bắn "đầy đủ và hoàn chỉnh", như Israel rút lực lượng khỏi tất cả các khu vực đông dân cư ở Gaza và thả một số con tin bao gồm cả phụ nữ, người già, người bị thương để đổi lấy việc thả hàng trăm tù nhân Palestine. Số lượng con tin được trao trả chưa được công bố chi tiết.
Trong giai đoạn này, thường dân Palestine sẽ trở về nhà và khu vực lân cận của họ ở tất cả các khu vực của Gaza, trong khi hỗ trợ nhân đạo sẽ tăng lên 600 xe tải chở hàng viện trợ vào Gaza mỗi ngày. Giai đoạn đầu tiên cũng sẽ bao gồm các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas để đi đến giai đoạn tiếp theo của đề xuất.
Khói bốc lên sau vụ oanh kích của Israel xuống trại tị nạn Al-Bureij và Al-Maghazi ở miền Trung Dải Gaza ngày 5/6/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Giai đoạn thứ hai được Tổng thống Biden miêu tả là "giai đoạn chấm dứt vĩnh viễn tình trạng thù địch". Tuy nhiên, nhà lãnh đạo nói thêm các cuộc đàm phán để đi đến giai đoạn thứ hai có thể mất hơn 6 tuần vì sẽ có những khác biệt giữa hai bên. Mỹ, Qatar và Ai Cập sẽ đảm bảo rằng các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục trong thời gian này cho đến khi "đạt được tất cả các thỏa thuận" để bắt đầu giai đoạn thứ 3. Theo ông Biden, trong giai đoạn thứ hai, tất cả các con tin còn sống sẽ được thả, bao gồm cả binh sĩ nam.
Trong giai đoạn thứ ba, Tổng thống Biden cho biết sẽ bắt đầu triển khai một kế hoạch tái thiết lớn cho Gaza và hài cốt của các con tin thiệt mạng sẽ được trao trả cho gia đình.
Trong thỏa thuận tái thiết Gaza, các quốc gia Arab và cộng đồng quốc tế cũng sẽ tham gia đảm bảo Hamas không tái vũ trang. Tổng thống Biden nói thêm Washington sẽ hợp tác với các đối tác để xây dựng lại nhà cửa, trường học và bệnh viện ở Gaza, nơi chiến tranh đã khiến gần 2,3 triệu dân phải di dời và gây ra nạn đói trên diện rộng.
Nghị quyết ngừng bắn cũng bác bỏ mọi thay đổi về nhân khẩu học hoặc lãnh thổ ở Gaza, "bao gồm mọi hành động nhằm thu hẹp lãnh thổ" của Palestine. Trong một bản dự thảo đề xuất trước đây, yêu cầu này bao gồm "vùng đệm" ở Gaza, song đến nghị quyết này, ngôn từ đã được chỉnh sửa. Người Palestine và các nhà hoạt động bày tỏ lo ngại Israel đang có kế hoạch trục xuất người Palestine khỏi Gaza, tương tự như những gì đã xảy ra ở Nakba vào cuối những năm 1940.
Một điểm khác của nghị quyết lần này với những đề xuất trước là hiện tại, nghị quyết đề cao "lệnh ngừng bắn vĩnh viễn" thay vì chỉ kêu gọi tạm dừng giao tranh. Ngoài ra, các nghị quyết trước đây cũng không nhấn mạnh việc rút lực lượng Israel khỏi Gaza.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Các nhà lãnh đạo Hamas muốn chiến tranh chấm dứt vĩnh viễn. Tuy nhiên, mong muốn này lại luôn vấp phải sự phản bác từ Israel, với việc Thủ tướng Benjamin Netanyahu nhấn mạnh Israel sẽ chỉ kết thúc chiến tranh khi "tiêu diệt" sạch Hamas và trả tự do những người con tin đang bị giam giữ
Đại diện của Israel tại LHQ, Reut Shapir Ben-Naftaly, cho biết chiến tranh sẽ không kết thúc cho đến khi năng lực Hamas bị "chặt bỏ", đặt ra nghi vấn liệu Israel có ủng hộ nghị quyết mới nhất hay không.
"Mục tiêu của chúng tôi là đưa tất cả con tin trở về nhà và triệt tiêu khả năng của Hamas, đảm bảo Gaza không gây ra mối đe dọa cho Israel trong tương lai", bà Shapir nhấn mạnh.
Hasan Barari, Giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học Qatar, nói với hãng tin Al Jazeera chỉ ra mặc dù văn bản nghị quyết ngày 31/5 mà Tổng thống Biden công bố là kết quả của sự phối hợp giữa Nhà Trắng và chính phủ Israel, ngầm ám chỉ Israel phần nào chấp thuận đề xuất ngừng bắn, song câu trả lời cho việc Israel có chấp nhận ngừng bắn vĩnh viễn hay không lại còn bỏ ngỏ.
Theo truyền thông địa phương, các quan chức và lãnh đạo của Israel chỉ trích kế hoạch hòa bình được LHQ. Trang tin Ynetnews của Israel đưa tin cách diễn đạt của nghị quyết không phản ánh thỏa thuận mà Israel đã đồng ý. Trang web dẫn lời một quan chức cấp cao giấu tên của Israel cho biết nghị quyết này hạn chế quyền tự do hành động của Israel.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, hiện đang ở Trung Đông thúc đẩy kế hoạch ngừng bắn, nói với các phóng viên rằng tuyên bố của Hamas là "một dấu hiệu đầy hy vọng". Nhà ngoại giao cấp cao này của Mỹ cũng sẽ có buổi làm việc với các nhà lãnh đạo Israel trong ngày 11/6.
Hamas liên tục tung clip con tin còn sống, gia tăng sức ép lên Israel Đoạn video ghi lại hình ảnh hai con tin Omri Miran và Keith Siegel người Mỹ gốc Israel được cho là nhằm gây áp lực lên chính phủ Israel đi đến một thoả thuận ngừng bắn. Hai con tin, trong đó có một người Mỹ gốc Israel, xuất hiện trong đoạn clip Hamas công bố ngày 27/4. Ảnh chụp màn hình Theo báo...