Chuyên gia quốc tế nói gì về những động thái của TQ ở Biển Đông?

Những hành động này đã cho Hải quân Trung Quốc một vai trò to lớn hơn trong việc bảo vệ chủ quyền mà nước này tuyên bố trên biển Đông.

Tàu đổ bộ lớn nhất Trung Quốc Jinggangshan và các tàu khu trục tham gia huấn luyện ở biển Đông hôm 22/3 và tới bãi James (cách Malaysia 80km) ngày 26/3

Sắp tới, Trung Quốc sẽ triển khai nhiều tàu chiến trên biển Đông, tận dụng mọi cơ hội để thúc đẩy tuyên bố chủ quyền, sẵn sàng gây hấn kiểu như bắn đạn cháy vào tàu cá Việt Nam, Giáo sư Carlyle Thayer, Học viện Quốc phòng Úc, trao đổi với chúng tôi ngày 28/3 qua email.

Ông có nhận xét gì về động thái gần đây của Trung Quốc trên biển Đông, như tăng cường tập trận, triển khai tàu thuyền tới các khu vực tranh chấp, bắn một tàu cá Việt Nam…?

Các hành động của Trung Quốc là sự tiếp nối kế hoạch dài hạn của nước này nhằm đòi chủ quyền và kiểm soát hải quân đối với biển Đông. Trung Quốc liên tục nâng cấp cơ sở hải quân của mình trên đảo Hải Nam. Nước này đã thành lập một đơn vị quân sự đồn trú trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa.

Chính quyền trung ương đã khẳng định quyền hạn của cái gọi là thành phố Tam Sa là thực thi quyền chấp pháp trong vùng đặc quyền kinh tế của Tam Sa.

Những hành động này đã cho Hải quân Trung Quốc một vai trò to lớn hơn trong việc bảo vệ chủ quyền mà nước này tuyên bố trên biển Đông.

Mỗi động thái gần đây của Trung Quốc thể hiện rằng nước này có năng lực và sức mạnh hải quân để vươn xa và đảm bảo chủ quyền mà nước này tuyên bố bất kỳ đâu trên biển Đông, miễn là trong phạm vi “đường lưỡi bò”.

Như vậy, ông đánh giá thế nào về sự tăng tốc của Trung Quốc trong việc thực hiện kế hoạch kiểm soát biển Đông?

Sự lớn mạnh của Hải quân Trung Quốc và các lực lượng chấp pháp dân sự của nước này là một xu hướng sẽ còn tiếp diễn. Ngày càng nhiều tàu Trung Quốc sẽ được triển khai tại Hạm đội Nam Hải và bơi ra biển Đông.

Trung Quốc sẽ lợi dụng các cơ hội nhỏ để thúc đẩy tuyên bố chủ quyền của mình. Ví dụ, khi Trung Quốc biết rằng tàu thuyền Philippines phải rời bãi cạn Scarborough, Trung Quốc ngay lập tức lập barie để tàu thuyền Philippines không thể trở lại.

Trung Quốc gần như đã thôn tính được Scarborough, bằng cách duy trì sự hiện diện tàu thuyền của mình tại bãi cạn một cách lâu dài. Trên thực tế, Philippines đã mất chủ quyền đối với bãi cạn và vùng biển xung quanh.

Liệu có mối liên hệ nào giữa các động thái kể trên với giới chức Trung Quốc?

Các sự kiện gần đây cho thấy quân đội Trung Quốc đang có vai trò tích cực hơn trong việc khẳng định tuyên bố chủ quyền của nước này.

Theo nhận định của riêng tôi, chính quyền trung ương ra các chính sách chung và những người đứng đầu ở hiện trường tự làm theo ý mình.

Ví dụ, lãnh đạo có thể đã phê chuẩn cho liên đội tàu chiến bơi tới bãi cạn James gần Malaysia và có khả năng rằng, một sĩ quan chỉ huy cấp địa phương đã ra lệnh cho tàu của mình bắn đạn cháy vào một tàu cá Việt Nam.

Ông dự đoán thế nào về các hành động tiếp theo của Trung Quốc trên biển Đông?

Trung Quốc đang bí mật gây áp lực lên các thành viên ASEAN để họ vận động Philippines rút đơn kiện Trung Quốc ra Tòa án Trọng tài Liên Hợp Quốc (LHQ), để đổi lại việc nối lại đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông.

Khi thời tiết tốt lên và khi Trung Quốc đơn phương áp lệnh cấm đánh bắt trên biển từ tháng 5 tới tháng 8, tàu hải quân và tàu chấp pháp dân sự của Trung Quốc sẽ tích cực hơn trong việc khẳng định tuyên bố chủ quyền của nước này. Các hành động của họ sẽ được tính toán kỹ lưỡng để không phải tấn công vũ trang, nhưng đủ sức răn đe.

Nếu Philippines tiếp tục kiện Trung Quốc ra LHQ, Trung Quốc sẽ có biện pháp để từng bước củng cố sự hiện diện của mình trên biển Đông. Nếu Chủ tọa Tòa án Quốc tế về Luật Biển thành lập Tòa án Trọng tài, Trung Quốc sẽ áp dụng biện pháp liên tục gây áp lực trong suốt quá trình theo kiện. Philippines ước tính rằng, phải mất 3-4 năm mới có phán quyết. Trong khoảng thời gian này, Trung Quốc sẽ đẩy mạnh đào hào xung quanh mình.

Trung Quốc thể hiện sự quyết tâm của mình để thử tân Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng như chính quyền của Tổng thống Barack Obama trong nhiệm kỳ hai của ông.

Trung Quốc sẽ cố gắng ép Mỹ hợp tác về các lợi ích chiến lược to lớn, để đổi lại việc giảm vai trò quân sự Mỹ trong chính sách tái cân bằng châu Á-Thái Bình Dương.

Theo Xh