Chuyên gia nhận định về sự biến đổi liên tục của virus SARS-CoV-2
Virus SARS-CoV-2 có thể chỉ biến đổi đến một giới hạn nhất định và có những biến đổi ảnh hưởng đến hoạt động và sự tồn tại của nó, một chuyên gia Anh nhận định.
Virus SARS-CoV-2 gây đại dịch Covid-19 liên tục biến đổi (Ảnh: Getty).
Virus SARS-CoV-2 gây đại dịch Covid-19 vẫn liên tục biến đổi sau hai năm bùng phát. Điều này khiến giới chuyên gia đặt ra câu hỏi liệu đại dịch kéo dài đến khi nào và hiệu quả thực sự của các biện pháp ứng phó hiện tại.
Kể từ khi bùng phát vào cuối năm 2019 đến nay, virus SARS-CoV-2 đã biến đổi với sự xuất hiện của nhiều biến chủng khác nhau, trong đó có các biến chủng “đáng lo ngại” như Delta. Nhóm “đáng lo ngại” là các biến chủng được cho là có khả năng lây lan cao hơn, dễ né miễn dịch hơn hoặc có độc lực cao hơn.
Biến chủng Delta phát hiện lần đầu tiên tại Ấn Độ vào tháng 3 năm nay. Kể từ đó, Delta đã nhanh chóng lan ra hầu khắp các nước trên thế giới và trở thành biến chủng trội toàn cầu.
Tháng trước, giới chức Anh đã nâng cao cảnh giác với AY.4.2, một biến thể phụ của Delta với đán.h giá ban đầu cho rằng biến thể này có mức độ lây lan cao hơn so với các biến chủng khác. Trong tuần qua, Na Uy cũng ghi nhận thêm một biến thể phụ nữa của Delta có tên gọi AY.63. Giới chuyên gia của nước này tin rằng, AY.63 không nguy hiểm hơn biến chủng Delta.
Trong khi đó, Pháp đã phát hiện trường hợp nhiễm B.1.640, một biến chủng khác của SARS-CoV-2. Các nhà nghiên cứu nói rằng, họ chưa từng thấy đột biến như vậy trước đó.
David Dockrell, giáo sư Trung tâm Nghiên cứu Viêm của Đại học Edinburgh, nhận định việc SARS-CoV-2 liên tục biến đổi là nhằm né hệ thống miễn dịch của con người để tồn tại. Hiện Covid-19 vẫn lây lan và có chiều hướng diễn biến phức tạp ở nhiều nơi trên thế giới bất chấp các nỗ lực kiểm soát đại dịch của các nước.
Tuy nhiên, ông Dockrell cho rằng, các virus siêu nhỏ như SARS-CoV-2 chỉ có thể phát triển đến một giới hạn nào đó, không đáng ngại như một số virus như HIV.
“Nhiều thay đổi tiềm ẩn mà virus có thể thực hiện nhưng thực sự không có lợi cho sự tồn tại của nó. Nghĩa là chúng chỉ có thể biến đổi trong một giới hạn nhất định cho đến khi biến đổi đó ảnh hưởng đến hoạt động và sự tồn tại của nó”, ông nói.
Đáng tiếc là, hiện tại, thế giới vẫn ở giai đoạn mà SAR-CoV-2 tiếp tục biến đổi. Tuy vậy, điều đó cũng không quá đáng lo ngại bởi thế giới đã và đang có nhiều cách thích ứng với các chiến lược để đối phó đại dịch, bao gồm tiêm chủng vaccine Covid-19.
Ông Dockrell khuyến cáo, người dân trên thế giới cần tiếp tục tiêm chủng vaccine, thậm chí tiêm liều tăng cường hoặc tiêm nhắc lại như vaccine cúm. Ngoài ra, thế giới có thể tiếp tục nghiên cứu thay đổi một số phương pháp điều trị như điều trị bằng các kháng thể đơn dòng bởi hiệu quả của chúng có thể sẽ giảm khi xuất hiện các biến chủng mới của SARS-CoV-2. Theo ông Dockrell, các vaccine hoặc phương pháp điều trị mới có thể nhắm đến những đặc điểm khó biến đổi của virus, khi đó, hiệu quả của vaccine hay thuố.c điều trị sẽ không bị ảnh hưởng nhiều khi virus biến đổi.
Video đang HOT
Covid-19 khởi phát vào cuối năm 2019. Giới khoa học trên thế giới đã và đang nghiên cứu, phát triển nhiều loại vaccine và phương pháp điều trị với hy vọng kiểm soát được đại dịch. Tuy nhiên, họ cũng nhấn mạnh, cho đến khi độ phủ vaccine toàn cầu đủ lớn và Covid-19 trở thành một bệnh đặc hữu, các nước cần tiếp tục kết hợp với các biện pháp phòng dịch.
Bài học từ châu Âu: Chỉ riêng vaccine không thể 'gồng gánh' chặn đại dịch
Châu Âu là nơi có tỷ lệ tiêm vaccine phòng COVID-19 cao hàng đầu thế giới nhưng trong thời gian qua, số ca mắc mới lại tăng ở nhiều quốc gia.
Nhiều nhà phân tích đán.h giá vaccine COVID-19 đã đạt hiệu quả nhưng không thể một mình ngăn chặn hoàn toàn dịch.
Người dân chờ tiêm vaccine COVID-19 tại Berlin (Đức). Ảnh: CNN
Khi chương trình tiêm vaccine phòng COVID-19 tại Tây Âu được triển khai mạnh mẽ vào đầu năm 2021, lãnh đạo các quốc gia trong khu vực đều tự tin về lộ trình tiếp theo đối với dịch. Kênh CNN (Mỹ) cho biết nhiều cuộc họp báo diễn ra với những vị Tổng thống, Thủ tướng đều có tông giọng tương tự nhau, tuyên bố con đường từ bỏ các hạn chế, ca ngợi tỷ lệ tiêm vaccine và kỳ vọng về việc trở lại với cuộc sống bình thường.
Nhưng khi mùa Đông đến và làn sóng dịch COVID-19 tồi tệ mới ập tới, nhiều quốc gia đã phải lựa chọn lại con đường.
Ireland ban hành lệnh giới nghiêm nửa đêm đối với ngành du lịch-nhà hàng- khách sạn vào đầu tuần này trong bối cảnh số ca mắc mới COVID-19 tăng vọt, mặc dù là một trong những nơi có tỷ lệ tiêm chủng tốt nhất châu Âu.
Ở Bồ Đào Nha nơi 87% dân số đã được tiêm chủng - chính phủ đang cân nhắc các biện pháp mới khi tình trạng mắc mới COVID-19 tăng dần. Nước Anh đã phải chịu đựng một làn sóng lây nhiễm kéo dài và dai dẳng mặc dù Thủ tướng Boris Johnson thường đề cập về việc đi đầu trong tiêm vaccine COVID-19.
Sinh viên đeo khẩu trang tại một đại học ở Đức. Ảnh: AP
Thực trạng này diễn ra bất chấp thực tế rằng vaccine COVID-19 đã phát huy và bảo đảm tốt hiệu quả.
Các quốc gia châu Âu kể cả có tỷ lệ tiêm vaccine COVID-19 cao vẫn không thể ngăn được sự lây lan của virus SARS-CoV-2.
Đức và Áo đều ghi nhận dấu hiệu cảnh báo với bởi số ca mắc mới COVID-19 tăng vọt trong những tuần gần đây. Áo thậm chí áp dụng giãn cách xã hội toàn quốc từ 22/11, chỉ vài ngày sau khi đưa ra lệnh phong tỏa với người chưa tiêm vaccine COVID-19.
Giáo sư Charles Bangham tại Viện Nhiễ.m trùn.g thuộc Đại học Hoàng gia London (Anh) nhận định vaccine COVID-19 "tiếp tục tạo khả năng bảo vệ rất tốt, chống lại nguy cơ trở bệnh nặng và t.ử von.g. Nhưng chúng ta biết rằng biến thể Delta có khả năng lây nhiễm mạnh. Cùng thời điểm, có nhiều thay đổi trong xã hội và các hành vi, ở nhiều quốc gia các biện pháp phòng dịch không còn được theo dõi sát sao".
Như vậy, để ngăn cản tình trạng lây nhiễm virus SARS-CoV-2, ngay cả tỷ lệ tiêm vaccine COVID-19 cao vẫn chưa đủ. Giáo sư Ralf Reintjes tại Đại học Khoa học Ứng dụng Hamburg (Đức) đán.h giá: "Vaccine đã giúp đỡ nhiều nhưng chỉ là một yếu tố trong việc ngăn chặn dịch chứ chưa thể đủ mạnh để đứng một mình".
Cơn đau đầu từ đối tượng nói không với vaccine
Một người tiêm vaccine COVID-19 tại Harburg (Đức). Ảnh: AP
Ireland là nơi có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất châu Âu - 89,1% người trên 12 tuổ.i và 3/4 dân số 5 triệu người tại nước này đã tiêm vaccine COVID-19. Nhưng gần đây Ireland lại áp đặt lệnh giới nghiêm nửa đêm đối với các quán bar, nhà hàng và câu lạc bộ đêm trước tình trạng gia tăng các ca nhập viện.
Các chuyên gia không bất ngờ về điều này bởi ngay cả một nhóm nhỏ không tiêm vaccine cũng có thể dẫn đến làn sóng lây nhiễm. Kể cả đạt tỷ lệ cao 3/4 dân số đã tiêm vaccine thì vẫn có 1 triệu người Ireland chưa hề tiêm vaccine.
Các nhà lãnh đạo trên khắp châu Âu ngày càng trở nên thất vọng trước nhóm không tiêm vaccine COVID-19 tại nước họ. Ngày 17/11, Phó Thủ tướng Ireland Leo Varadkar nói với CNN rằng những người không tiêm vaccine COVID-19 đang "gây ra rất nhiều rắc rối" và rằng Ireland "sẽ không phải ban hành những hạn chế mà chúng tôi đang áp đặt bây giờ" nếu tất cả mọi người đều tiêm chủng.
Ngày 19/11, Áo tuyên bố sẽ áp dụng lệnh bắt buộc tiêm vaccine COVID-19 với toàn bộ dân số từ tháng 2/2022. Sự khác biệt giữa tỷ lệ tiêm 70% và 80% là rất lớn bởi mỗi phần tăng thêm sẽ giúp "cô lập virus" và giảm gánh nặng đối với các bệnh viện.
Nhưng ông Sam McConkey tại Đại học Y dược và Khoa học Sức khỏe RCSI tại Dublin (Ireland) đán.h giá rằng với mức lây truyền mạnh của biến thể Delta, không quốc gia nào có thể tự coi mình là "tỷ lệ tiêm chủng cao". Theo ông, một quốc gia cần tiêm vaccine cho khoảng 95% dân số để nhóm nhỏ chưa tiêm vaccine không gây lây nhiễm virus.
Khả năng miễn dịch giảm theo thời gian
Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm của một thiếu niên tại Pamplona, Tây Ban Nha. Ảnh: AP
Chương trình tiêm vaccine của châu Âu được triển khai nhanh chóng trong những tháng đầu năm 2021 và đến nay các quốc gia đang nghiên cứu nguy cơ miễn dịch với virus SARS-CoV-2 giảm dần ở những người đã tiêm vaccine từ sớm.
Hai nghiên cứu thực tế được công bố vào tháng 10 xác nhận rằng khả năng miễn dịch được hình thành sau khi tiêm hai liều vaccine của Pfizer sẽ bắt đầu giảm sau hai tháng hoặc lâu hơn, mặc dù khả năng bảo vệ chống lại tình trạng bệnh nặng, nhập viện và t.ử von.g vẫn còn mạnh mẽ. Các nghiên cứu cho thấy kết quả tương tự đối với vaccine phòng COVID-19 của AstraZeneca và Moderna, vốn cũng đang được sử dụng ở châu Âu.
Giáo sư Tobias Kurth tại Bệnh viện Đại học Charité (Đức) nhận định: "Phản ứng miễn dịch của những người được tiêm chủng giảm sau một khoảng thời gian nhất định... Bởi chiến dịch tiêm chủng khởi đầu ở Đức vào đầu năm nay, chúng ta hiện thấy một số nhóm tuổ.i và một số người giảm khả năng miễn dịch chống lại COVID-19 nhanh chóng".
Giáo sư Reintjes bổ sung: "Đó có lẽ là một trong những lý do số người đã tiêm vaccine cần nhập viện đã tăng nhẹ ở thời điểm này, đặc biệt là nhóm người cao tuổ.i vốn được tiêm vaccine sớm nhất".
Tuy nhên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng khả năng bảo vệ trước tình trạng bệnh nặng và t.ử von.g ở những người đã tiêm 2 mũi vaccine COVID-19 là vẫn rất cao.
Chủ quan trước các biện pháp phòng dịch
Một số người không đeo khẩu trang hoặc đeo khẩu trang không đúng cách trên đường phố London (Anh). Ảnh: AP
Các chuyên gia khẳng định rằng dù các quốc gia sở hữu tỷ lệ tiêm vaccine COVID-19 ấn tượng nhưng một mình vaccine không thể ngăn chặn được đại dịch.
Các hạn chế được áp dụng khác biệt ở mỗi quốc gia và việc tuân thủ các quy định cũng có nhiều cấp độ. Điều đó đồng nghĩa với việc ngay cả quốc gia có tỷ lệ tiêm vaccine tốt như Ireland vẫn phải đối mặt với số ca mắc mới tăng. Ông Sam McConkey thừa nhận: "Người dân Ireland rất giỏi giao tiếp xã hội. Chúng ta phải thừa nhận rằng giao tiếp xã hội là đặc thù về văn hóa và khác biệt giữa các quốc gia... Ở Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, bạn ăn bên ngoài lúc 10 giờ đêm còn tại Ireland, chúng tôi tạt vào các nhà hàng đông đúc".
Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha có tỷ lệ tiêm chủng lần lượt là 80% và 87% tổng dân số cũng như Ireland đã nới lỏng các quy định về hòa nhập xã hội trong những tháng gần đây. Nhưng Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đã tránh được điều tồi tệ nhất của làn sóng dịch hiện tại - với các chuyên gia cho rằng sự thành công bắt nguồn từ các biện pháp phòng ngừa của họ.
Giáo sư Ana M Garcia tại Đại học Valencia phân tích: "Người Tây Ban Nha đặc biệt cẩn thận về các biện pháp phòng ngừa dịch, phần lớn là việc phổ quát sử dụng khẩu trang và giãn cách xã hội. Việc đeo khẩu trang chỉ bắt buộc trong không gian kín nhưng bạn sẽ thấy nhiều người Tây Ban Nha vẫn sử dụng khẩu trang ở bên ngoài". Tại Bồ Đào Nha, đeo khẩu trang vẫn là yêu cầu bắt buộc trên phương tiện công cộng.
Ngày 18/11, Đức ghi nhận trên 65.000 ca mắc COVID-19 mới. Thủ tướng sắp mãn nhiệm Angela Merkel gọi tình hình của đất nước là kịch tính. Ngay cả ở thời điểm số ca mắc mới tăng, nhiều quán bar và chợ Giáng sinh tại Đức vẫn thu hút đám đông lớn. Giới chức Đức đang khuyến khích thêm người dân tiêm vaccine COVID-19. Nhưng các chuyên gia khẳng định rằng việc tuân thủ các biện pháp phòng dịch và giảm thiểu tập trung đông người có thể tạo khác biệt lập tức.
Toàn thế giới đã ghi nhận trên 257,1 triệu ca mắc COVID-19 Theo trang thống kê worldometers.info, tính đến 21h ngày 20/11 (giờ Việt Nam), toàn thế giới đã ghi nhận 257.130.560 ca nhiễm virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19, trong đó có 5.159.039 ca t.ử von.g. Số bệnh nhân được điều trị khỏi là 232.187.636 người. Nhân viên y tế chuẩn bị mũi tiêm vaccine ngừa COVID-19 cho người dân tại New York, Mỹ. Ảnh:...