Chuyện gì xảy ra khi một thành phố Mỹ giải tán sở cảnh sát?
Tuần trước, giới chức thành phố Minneapolis ở Mỹ thông báo kế hoạch giải tán toàn bộ lực lượng cảnh sát của thành phố, sau vụ người đàn ông da màu Geogre Floyd thiệt mạng.
Cảnh sát da màu tham gia cùng người biểu tình ở thành phố Camden.
Hội đồng thành phố Minneapolis chưa nêu rõ phương án thay thế một khi giải tán sở cảnh sát. Năm 2012, thành phố Camden ở bang New Jersey cũng từng giải tán sở cảnh sát, theo CNN.
Nhưng thành phố Camden có quy mô dân số chỉ khoảng 73.000 người. Phương án giải tán sở cảnh sát khi đó là thay thế toàn bộ lực lượng hành pháp bằng những người mới, để giải quyết tình trạng tham nhũng.
Trước khi cải tổ, Camden là một trong những thành phố có tỉ lệ bạo lực cao nhất ở Mỹ. 8 năm sau, tỉ lệ phạm tội ở Camden đã giảm một nửa.
Cảnh sát rất sẵn lòng cùng người dân tổ chức tiệc ngoài trời và biết cách gõ cửa nhà để xưng danh. Hành động này khác hẳn với những gì xảy ra ở Camden cách đây gần một thập kỷ.
Giải tán sở cảnh sát
Theo CNN, thông thường, quyết định giải tán sở cảnh sát thường liên quan đến vấn đề ngân sách và các thành phố giải tán sở cảnh sát thường có quy mô nhỏ.
Thành phố Camden là trường hợp gần nhất với những gì có thể xảy ra ở Minneapolis.
Hồi đầu năm nay, một ngôi làng ở New York đã giải tán lực lượng hành pháp vì mỗi năm tiêu tốn tới 200.000 USD. Ngôi làng đó nay chỉ có một cảnh sát duy nhất.
Cá biệt, có trường hợp một nửa sỹ quan cảnh sát ở thành phố Rio Vista, bang California xin nghỉ việc, khiến sở cảnh sát tê liệt hoàn toàn.
Cảnh sát tham gia tổ chức tiệc ngoài trời cùng người dân.
Vấn đề ở thành phố Camden khi giải tán sở cảnh sát là vì nạn tham nhũng, lạm quyền. Tình trạng bạo lực tràn lan, buôn bán ma túy ở khắp nơi trong khi cảnh sát có hành động vi phạm quy định như làm giả chứng cứ, báo cáo sai lệch và khai man.
Sau khi nạn tham nhũng bị phanh phui, tòa án ở Camden đã phải ra quyết định đảo ngược 88 bản án. Vậy nên sở cảnh sát ở Camden đã bị giải thể vào năm 2012.
Năm 2013, một sở cảnh sát mới hình thành với các sỹ quan mới và một số người cũ nhưng đã được đánh giá kỹ lưỡng.
Thay đổi tận gốc
Hội đồng thành phố Camden khi đó đề ra hai mục tiêu chính cho lực lượng hành pháp. Đó là giảm tối đa tình trạng bạo lực và đảm bảo rằng người dân cảm thấy an toàn hơn.
Một sỹ quan cảnh sát ở thành phố Camden chơi bóng rổ cùng trẻ em.
Louis Cappelli, giới chức thành phố, nói: “Những ngày đó người dân rất sợ cảnh sát. Họ mong muốn sự thay đổi”.
Sau 8 năm, tỉ lệ phạm tội ở thành phố giảm 42%. Các sỹ quan cảnh sát mới được hướng dẫn các quy tắc cụ thể, như phải biết gõ cửa nhà dân, biết xử lý tình huống một cách bình tĩnh, và thường xuyên thăm hỏi người dân xem họ có góp ý gì hay không.
Cappelli nói việc cảnh sát sử dụng vũ lực luôn được coi là giải pháp cuối cùng. Thậm chí các sỹ quan cảnh sát còn tự tổ chức tiệc ngoài trời, mời người dân tham dự để mọi người có thể hiểu nhau hơn.
Ngoài ra, sở cảnh sát Camden khi cải tổ toàn diện đã tuyển thêm cả các sỹ quan da màu. Điều mà trước đây là điều không thể.
“Chúng tôi muốn người dân hiểu rằng đường phố là của họ”, Cappelli nói. “Chúng tôi đảm bảo rằng những kẻ buôn bán ma túy và tội phạm sẽ không thể tự do đi lại ngoài đường”.
Thị trưởng New York cam kết cắt ngân sách cảnh sát
Thị trưởng New York de Blasio cam kết cắt ngân sách cảnh sát vốn chiếm 6% ngân sách thành phố và chi tiêu nhiều hơn cho dịch vụ xã hội.
"Chúng tôi cam kết chứng kiến sự thay đổi tài trợ cho các dịch vụ thanh thiếu niên, các dịch vụ xã hội. Điều sẽ xảy ra theo đúng nghĩa đen trong ba tuần tới, nhưng tôi sẽ không đi sâu vào chi tiết vì nó sẽ cần được đàm phán", Thị trưởng New York Bill de Blasio phát biểu hôm 7/6.
Đây là lần đầu tiên ông de Blasio cam kết cắt ngân sách của cảnh sát và động thái diễn ra khi ngày càng nhiều lời kêu gọi trên khắp cả nước về "dừng cấp ngân sách cho cảnh sát", một thuật ngữ bao gồm các đề xuất tương tự để cắt giảm ngân sách của cảnh sát và phân phối lại tiền cho các chương trình xã hội.
Tuyên bố trên là sự đảo ngược đối với de Blasio, người chỉ trước đó hai ngày vẫn bày tỏ nghi ngờ việc cắt ngân sách của cảnh sát. Ông từ chối cho biết chính xác số tiền ông đã lên kế hoạch chuyển từ Sở Cảnh sát New York, nơi có ngân sách hàng năm là 6 tỷ USD, chiếm hơn 6% ngân sách thành phố được đề xuất 90 tỷ USD của de Blasio.
Dòng chữ "Dừng cấp ngân sách của cảnh sát" được sơn trên đường phố New York, Mỹ hôm 7/6. Ảnh: NY Times.
Nhiều người biểu tình và quan sát viên cáo buộc cảnh sát sử dụng các chiến thuật bạo lực không cần thiết để thực thi lệnh giới nghiêm của thành phố, bắt đầu từ 1/6 và kết thúc hôm 7/6. Thị trưởng Boston Marty Walsh cũng nói rằng ông sẽ xem xét việc tái phân bổ tiền tương tự.
Các nghị sĩ đảng Dân chủ đang chuẩn bị đưa ra các đạo luật sâu rộng giúp truy tố dễ dàng hơn các hành vi sai trái của cảnh sát và bồi thường thiệt hại từ các sĩ quan bị phát hiện vi phạm nhân quyền. Tuy nhiên, một số nghị sĩ tham gia xây dựng dự luật cũng đang tập trung vào điều mà người biểu tình trên khắp đất nước đang yêu cầu: phân phối lại ngân sách của cảnh sát.
"Tôi không nghĩ nên giải tán các sở cảnh sát, song cho rằng các thành phố và bang cần xem xét cách chúng ta chi tiêu nguồn lực và đầu tư nhiều hơn vào cộng đồng, nghị sĩ đảng Dân chủ Karen Bass cho hay.
Trong một bài đăng Twitter hôm 7/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng: "Joe Biden gật gù và đảng Dân chủ cánh tả cấp tiến muốn 'dừng cấp ngân sách cho cảnh sát'. Tôi muốn trả lương thật nhiều cho lực lượng thực thi pháp luật. Tôi muốn pháp luật và trật tự".
Biểu tình "Tôi không thể thở" khởi phát ở Minneapolis sau cái chết của người đàn ông da màu George Floyd, đã lan rộng ra khắp nước Mỹ nhằm đòi công lý cho Floyd và bình đẳng cho người da màu. Phong trào biểu tình sau đó lan sang nhiều quốc gia, được nâng lên thành đấu tranh chống phân biệt chủng tộc.
George chết trong lúc bị cảnh sát ghì cổ như thế nào. Video: NY Times.
Biểu tình lan sang Australia Hàng nghìn người hôm nay biểu tình ở nhiều thành phố lớn của Australia nhằm hưởng ứng phong trào Black Lives Matter. Các cuộc tuần hành, mít tinh bắt đầu từ sáng sớm nay tại thành phố Brisbane và Adelaide cùng một số thành phố trung tâm của những khu vực khác. Nó diễn ra trong bối cảnh phong trào biểu tình Black...