Chứng minh thiệt hại: Khác chi bắc thang lên hỏi ông Trời

Nguyen Trong Binh: [e-mail] lại phải ấm ức thay cho khổ chủ trong vụ án oan 10 năm ở Bắc Giang: “Đúng, nếu cứ như ông Tịnh (Cục trưởng) nói thì có mà… bắc thang lên hỏi… ông Trời?” sau khi đọc thông tin: “Ông Chấn muốn được bồi thường phải chứng minh thiệt hại”.

Ông Chấn trở về sau 10 năm bị tù oan

Quýt làm, Cam chịu

Điều thu hút được sự quan tâm lớn của dư luận từ Hội nghị đánh giá tình hình yêu cầu bồi thường trong hoạt động tố tụng tại TP Hà Nội vừa diễn ra ngày 3/12 không phải là những con số báo cáo thành tích, mà vẫn là một trong những chủ đề đã làm dậy sóng trên các diễn đàn suốt kỳ họp Quốc hội vừa qua. Đó là việc bồi thường cho 10 năm bị tù oan của ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang, mà người dân cũng đã bàn luận rất nhiều trước đó. Để rồi dư luận lại bùng nổ khi được biết: ngoài khoản bồi thường ước tính 560 triệu đồng được Cục Bồi thường Nhà nước tham mưu cho Bộ Tư pháp, các khoản khác ông Chấn muốn được bồi thường phải chứng minh được thiệt hại thực tế… Như vậy khác nào lại đánh đố dân?

“Ông Chấn phải chứng minh ư? 10 năm sống trong đau đớn, mất mát. 10 năm cả gia đình sống với sự miệt thị, khinh bỉ của hàng xóm, láng giềng. Vợ liệt sỹ và gia đình phải sống trong tủi nhục. Kinh tế kiệt quệ nghèo đói. Con cái không được học hành đến nơi đến chốn. Tình cảm cha con, vợ chồng thiếu vắng. Có bồi thường hàng trăm tỷ cũng không bù đắp lại được. Như vậy là quá đủ rồi, đừng làm đau đớn thêm cho gia đình liệt sỹ nữa! Đừng làm dư luận bức xúc thêm nữa…!” – Nguyễn Việt Hưng:[e-mail]

“Thế nào là chứng minh thiệt hại thực tế ư? Ông Chấn phải chứng minh như thế nào nhỉ? Có phải lên xã, lên huyện để xin dấu không, yêu cầu chứng từ ra sao, ai hướng dẫn, cơ quan nào công nhận đấy là ” thiệt hại thực tế”…?” - Trần Văn Lý: [e-mail]

“Cán bộ công quyền trình độ kém gây oan sai, sao lại bắt dân chứng minh? Bất công thế! Trách nhiệm này là của cơ quan công quyền kia mà? Hơn nữa trách nhiệm của những cán bộ công quyền không hoàn thành nhiệm vụ, để xảy ra oan sai thì đền bù cho nhà nước bao nhiêu, cũng cần công khai trên báo đài để dân biết. Không thể lấy tiền ngân sách ra đền bù là xong được!” – Dang Duyz: [e-mail]

“Thực sự để bồi thường công bằng đối với ông Chấn nói riêng và những người oan sai nói chung thì rất khó có thể đánh giá chính xác được. Cần có điều tra đánh giá mức độ tổn thất về tinh thần và sức khỏe cũng như vật chất của riêng cá nhân người bị oan sai, kèm theo đó là: chi phí của người thân thuê luật sư và các lần gửi đơn minh oan, rồi cả hệ lụy đối với gia đình của họ ở mức độ nào đó (như con cái mang tiếng không thể tiếp tục học hành, xin việc..). Cơ quan nhà nước cũng cần có quy định cụ thể về một số phần đánh giá đối với người bị oan sai, để từ đó gia đình bị án oan có thể mời luật sư giúp đỡ trong một số quyền lợi cần được bồi thường khi bị án oan” – Nguyễn Viết Vân: [e-mail]

(minh họa: Ngọc Diệp)

Lật ngược thế cờ

Án oan sai đã rõ, vậy mà tới nay nút thắt vấn đề không những vẫn chưa được tháo gỡ, mà người bị oan còn có nguy cơ tiếp tục bị đẩy vào hết tình thế mắc kẹt này tới thế bí khác, thông qua những quy định được các giới chức liên quan viện dẫn ra (mà dư luận người dân cho là rất máy móc và cứng nhắc):

“Tiền nào mua được thời gian? Tiền nào mua được tuổi trẻ? Tiền nào đánh đổi được những sự khinh bỉ, coi thường suốt 10 năm ông Chấn phải ngồi tù oan?…. Chứng minh thế nào về việc tinh thần, phẩm chất của người vô tội bị ảnh hưởng suốt 10 năm? Chúng minh thế nào cảnh gia đình ông bị khinh bỉ, xa lánh của xã hội suốt 10 năm?… (Nguyên Thủ tướng Singapore) Lý Quang Diệu từng viết : “Hỡi thanh niên, hãy bán cho tôi một năm tuổi trẻ, tôi sẽ trả cho bạn một tỉ Đô xanh”. Vậy 10 năm thì bao nhiêu cho đủ? Chắc chắn rằng có cả núi tiền cũng không thể xứng, không thể mua nổi những cái mà 10 năm qua ông Chấn và gia đình đã phải chịu, đã bị mất!” – Nguyễn Văn Hoàn: [e-mail]

“Một ngày ở tù nghìn thu ở ngoài”.10 năm tù mà bồi thường có 560 triệu, sao bèo thế? Tôi cũng đã từng bị bắt vì tội đánh bài, có 1 đêm thôi mà cứ ước làm sao có ai ngồi thay mình 1 đêm đó, tôi đưa họ 10 triệu để tôi được ở nhà. Nhưng bây giờ quan trong nhất là tiền bồi thường ấy trích ở đâu ra? Chắc lại tiền ngân sách, tiền thuế của dân đem đi giải quyết hậu quả cho mấy cán bộ cố ý làm sai để lấy thành tích… Sao họ làm sai lại bắt dân chịu?” - Duc Pham: [e-mail]

“Với những người có học và có tiền bạc thì có lẽ việc tìm bằng chứng chứng minh thiệt hại rất dễ. Nhưng với những người dân quanh năm không ra khỏi lũy tre làng như ông Chấn, muốn chứng minh cũng khó. Cơ quan nhà nước nào dám đóng dấu chứng minh cho gia đình ông đã tiêu tốn bao nhiêu tiền khi chạy khắp nơi kêu oan….? Luật sư Nga nói rất đúng….” – Linh Gia Thái: [e-mail]

“Nhất trí với ý kiến của luật sư Nga. Bây giờ cơ quan tố tụng làm sai thì phải tìm cách bồi thường thoả đáng cho người bị hại, chứ không được bắt người bị hại phải chứng minh như vị Cục trưởng Cục Bồi thường Nhà nước Nguyễn Thanh Tịnh nói. Không lẽ luật của ta lại không hợp lòng dân như vậy, bởi chỉ càng tạo điều kiện cho cán bộ làm sai lộng hành???” – Hung: [e-mail]

Hình ảnh “vòng luẩn quẩn” lại xuất hiện ở phần sau vụ án oan này:

“10 năm trước vì không chứng minh được mình vô tội nên ông Chấn phải ngồi tù oan. 10 năm sau ông Chấn mà không chứng minh được cái gọi là “thiệt hại thực tế” thì sẽ không được đền bù cho thiệt hại của mình? Vậy cho hỏi: nếu là mình, các vị có chứng minh được như đòi hỏi dân không?” - Quang: [e-mail]

“Đúng rồi! Ông Chấn phải chứng minh “thiệt hại thực tế” mới được bồi thường. Ngay cả gia đình ông kêu oan cũng phải… tự đi chứng minh chứ có ai chứng minh cho ông đâu? May mà còn chứng minh được, chứ nếu không chắc giờ ông vẫn ngồi tù chứ biết kêu ai?” – Đặng quang Huy: [e-mail]

Và để trả lời cho câu hỏi “chứng minh thiệt hại thực tế” đó, lẽ nào lại buộc dân phải … “bắc thang lên hỏi ông Trời”?

Khánh Tùng

Theo Dantri