Chứng can âm hư và bài thuốc trị

Theo Đông y, nguyên nhân do can âm hư, khí huyết kém hay gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh, tăng huyết áp và xơ cứng động mạch ở người cao tuổi, người bị suy nhược thần kinh, suy nhược cơ thể.

Biểu hiện hư phiền, khó ngủ, dễ cáu gắt, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, lưỡi khô, mạch huyền tế sác… Phương pháp điều trị chủ yếu là bổ can âm, dưới đây là những bài thuốc điều trị.

Chữa đau nhức do máu lưu thông kém, chứng thiếu máu cục bộ: Đương quy 500g, hoài sơn 100g, ngọc trúc 100g, hà thủ ô 100g, đan sâm 100g, mẫu đơn bì 50g, mạch môn 50g, trạch tả 50g, thanh bì 25g, chỉ thực 25g, sơn thù 25g. Các vị thuốc trên tán bột mịn, thêm mật, hoàn viên, ngày uống 2 lần, mỗi lần 15g.

Chữa suy nhược thần kinh, hoa mắt chóng mặt, màng có màng mộng: Thục địa 12g, đương quy 12g, bạch thược 12g, xuyên khung 8g, khương hoạt 12g, phòng phong 12g. Tán bột hoàn viên, ngày uống 2 lần, mỗi lần 12g.

Chữa nhức đầu, ù tai, suy nhược cơ thể ở người xơ vữa động mạch, tăng huyết áp: Kỷ tử 12g, hà thủ ô 12g, thục địa 12g, đỗ đen sao 12g, sa sâm 12g, tang thầm 8g, long nhãn 8g, cúc hoa 8g, mạch môn 8g. Sắc uống.

Chữa thiểu năng tuần hoàn não, suy nhược cơ thể ở người thiếu máu, mất ngủ, hay quên, hồi hộp, đánh trống ngực: Thục địa 16g, đương quy 16g, bạch thược 12g, xuyên khung 12g, hà thủ ô đỏ 12g, bá tử nhân 8g, táo nhân 8g, phục linh 8g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa suy nhược thần kinh, mất ngủ, hay mệt mỏi: Toan táo nhân (sao đen) 6g, phục linh 5g, tri mẫu 4g, xuyên khung 3g, cam thảo 2g. Sắc uống trong ngày.

Đương quy trong bài thuốc trị thiếu máu do can âm hư.

Món ăn bài thuốc bổ can âm

Gà hầm tam thất: Gà mái hoặc gà ác 1 con, tam thất 20g. Gà làm sạch, tam thất tán bột cho vào bụng gà, hầm cách thủy cho chín, thêm gia vị ăn nóng. Dùng cho người khí huyết hư, ăn uống kém, mệt mỏi, suy nhược, da tái nhợt thiếu máu.

Cháo hàu: Thịt hàu 50g, thịt trai 50g, gạo tẻ 100g nấu thành cháo cho thịt hàu và thịt trai vào. Ăn trong ngày. Dùng cho người tăng huyết áp, nhức đầu chóng mặt.

Đậu nành nấu gan lợn: Đậu nành 100g, gan lợn tươi 80g. Đậu nành nấu chín cho gan lợn thái miếng, gia vị vừa đủ vào đun chín, chia 2 lần trong ngày. Dùng cho người thiếu máu, da vàng tái do can huyết hư suy nhược cơ thể.

Gà hầm hà thủ ô: Gà mái 1 con (khoảng 1kg), hà thủ ô 30g. Gà làm sạch, hà thủ ô gói trong vải xô, đặt trong bụng gà, thêm gia vị, gừng tươi, hầm cách thủy. Bỏ bã thuốc, ăn cái, uống nước. Dùng cho người đau đầu hoa mắt chóng mặt, mất ngủ, mệt mỏi.

Canh ba ba: Ba ba 1 con, sơn dược 30g, long nhãn 15g. Ba ba làm sạch thái miếng, ướp gia vị, thêm nước vừa đủ, hầm mềm. Dùng cho các trường hợp suy nhược cơ thể, ăn uống kém, thiếu máu, xơ gan, viêm gan mạn, lao phổi, viêm khí phế quản mạn tính, hồi hộp khó thở, tim đập mạnh.

Canh ngao cà rốt đậu đỏ: Ngao biển 1kg, xuyên khung 15g, cà rốt 100g, đậu đỏ 100g. Ngao nấu canh, cho đậu đỏ, cà rốt, xuyên khung, gia vị vừa đủ, đun chín. Khi ăn vớt bỏ bã xuyên khung, ăn liên tục 5 – 7 ngày. Dùng cho những người suy nhược cơ thể, sợ lạnh, sợ gió, tay chân lạnh.