Chùm ảnh: Hối hả đào cây cho “củ vàng”, dân nơi đây khấm khá
Trồng nghệ vàng hữu cơ đang là hướng đi mới, bền vững giúp nhiều hộ dân ở tỉnh Bắc Kạn có đời sống kinh tế khấm khá hơn, nhất là khi có mô hình liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp.
Thực hiện liên kết, nông dân trồng nghệ vàng có đầu ra ổn định, doanh nghiệp có điều kiện để phát triển, tạo ra sản phẩm chất lượng đáp ứng nhu cầu thị trường.
Đến thăm mô hình trồng nghệ hữu cơ của gia đình ông Nguyễn Văn Luyến (xã Đôn Phong, Bạch Thông, Bắc Kạn), đúng lúc ông Luyến đang chuẩn bị đi thu hoạch nghệ của nhà mình. Theo ông Luyến, đây đang thời điểm vào chính vụ, giá nghệ tươi đang ở mức cao, nên nhà nào nhà nấy đều hồ hởi, hối hả lên núi đào loại cây cho “củ vàng” này.
Ông Luyến cho biết “cây nghệ rất phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng ở địa phương nên củ to, nhiều nhánh hơn nữa sản phẩm còn được bao tiêu nên bà con khá yên tâm”.
Chia sẻ với phóng viên, ông Luyến cho biết “Hiện tại, với diện tích trên 3ha, mỗi năm gia đình tôi thu hoạch khoảng 60 tấn nghệ tươi. Với giá nghệ hiện tại Công ty cổ phần Nông sản Bắc Kạn thu mua cho các hộ nông dân là 5.000 – 5.500đ/kg, trừ các chi phí mỗi năm tôi thu về gần 200 triệu đồng.
Tương tự như gia đình ông Luyến, hộ gia đình bà Lý Thị Phấn cũng trồng nghệ theo hướng hữu cơ. Hiện với 0,7ha trồng nghệ, trừ chi phí mỗi năm bà Phấn cũng “bỏ túi” trên 50 triệu đồng.
“Ngày trước gia đình tôi chỉ trồng ngô và rau màu nên hiệu quả kinh tế không cao, tuy nhiên từ khi chuyển sang trồng nghệ hữu cơ đã cho thu nhập cao hơn hẳn. Hiện nay chúng tôi đã không phải lo đầu ra cho củ nghệ, bởi vì đã có các Công ty ký hợp đồng liên kết, bao tiêu sản phẩm, nên người nông dân chúng tôi cũng đã yên tâm để sản xuất”, bà Phấn hồ hởi nói.
Video đang HOT
Từ năm 2018, bà con nông dân trồng nghệ trên địa bàn huyện Bạch Thông, Na Rì, Pác Nặm, Ba Bể đã ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Công ty cổ phần Nông sản Bắc Kạn. Chính vì vậy, người trồng nghệ hữu cơ ở Bắc Kạn đã yên tâm hơn về đâu ra. Như vậy, mỗi ha nghệ trừ chi phí người nông dân cũng có nguồn thu hàng chục đến cả trăm triệu đồng.
Với những thuận lợi về thiên nhiên, hiện nay trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn giống nghệ nếp được bà con trồng là chủ yếu. Với giống nghệ nếp đem lại chất lượng cao, hàm lượng Curcumin lên tới 6%, hiệu quả hơn nghệ lai và nghệ tẻ.
Theo ông Hà Văn Cường – Giám đốc Công ty cổ phần Nông sản Bắc Kạn cho biết “Công ty đang tổ chức sản xuất nghệ organic tại 18 xã trên bốn huyện của tỉnh Bắc Kạn thu hút tổng 1.089 hộ gia đình tham gia, với diện tích 118ha. Để quản lý tốt vùng nguyên liệu, Công ty thành lập các nhóm tổ hợp tác.
“Thông qua tổ hợp tác người dân sẽ tự giám sát và học hỏi lẫn nhau về quy trình, kỹ thuật bảo đảm sản phẩm của cả tổ sẽ được công ty thu mua với giá trị cao nhất. Hiện nay, các sản phẩm từ nghệ thu mua của bà con được công ty chiết xuất, làm thành phẩm 13 mặt hàng khác nhau cung cấp đến 63 tỉnh trên cả nước, ngoài ra còn được xuất khẩu ra nước ngoài…”, ông Hà Văn Cường.
Theo Danviet
Thứ nếp lạ lùng ở Phú Thọ: Càng nắm càng sướng, dẻo dí dẻo dì
Anh Nguyễn Văn Dung ở khu 6, xã Mỹ Lung, huyện Yên Lập (Phú Thọ) cười bảo: "Các thứ xôi khác muốn nắm được phải xoa mỡ chống dính còn nếp gà gáy thì để nguội là nắm vô tư.
Càng nắm càng sướng, dẻo dí dẻo dì, đem chấm muối vừng nhắm rượu vào lắm. Ở quê tôi từ già trẻ đến gái trai đều thích ăn kiểu đó".
Nếp của nàng dâu...ngủ quên
Chuyện rằng, một gia đình nghèo nọ chẳng có gì cho cô con gái làm của hồi môn về nhà chồng ở Mỹ Lung ngoài đẫy thóc nếp giống. Trước đêm tân hôn, mẹ chồng bảo con dâu chuẩn bị đồ xôi cho ngày mai làm lễ xuống đồng xong mọi người cùng về ăn. Bình thường, gạo nếp đều phải ngâm trước khi nấu khoảng 6-8 tiếng nhưng cô gái nọ đã ngủ quên đến khi tiếng gà gáy canh năm lọt vào lỗ tai mới choàng tỉnh giấc.
Niềm vui ngày mùa.
Vội vàng cô chạy vào buồng lấy thóc nếp ra xay chẳng may lấy nhầm luôn thóc giống của đã mẹ cho. Xay xong trời đã sáng rõ nên cô chỉ ngâm qua loa một lúc rồi đổ vào chõ đồ. Khi xôi vừa chín tới cũng là lúc mà mọi người lục tục từ đồng trở về. Cầm bát xôi lên ăn ai cũng tấm tắc khen ngon ngay cả bà mẹ chồng khó tính cũng phải bảo: "Chưa bao giờ xôi nhà ta lại dẻo, lại ngon như thế này, con quả là khéo tay!".
Giật mình, chột dạ, cô gái vội chạy vào trong buồng thì mới hay mình đã lấy nhầm đẫy lúa giống mẹ cho, chỉ còn sót lại có một nắm. Từ chút lúa giống đó những vụ sau cô nhân dần lên, phần dành cho nhà mình cấy, phần biếu hàng xóm, láng giềng. Cái tên giống nếp gà gáy trứ danh bắt nguồn từ đó.
Xôi nếp gà gáy khi gói bằng lá dong có thể để cả ngày ăn vẫn dẻo.
Tôi cùng anh Dung ra đồng, nơi chỉ còn sót lại duy nhất giống nếp gà gáy dài tới 155 ngày với kiểu hình vô cùng đặc biệt, thân cao gần lút đầu người, bông thưa lơ thơ, hạt màu hơi am ám.
Nhà anh có 6 sào đất, vụ này cấy 3 sào tẻ, 3 sào nếp. Năng suất trung bình của giống nếp gà gáy chỉ đạt 1,1-1,2 tạ/sào, vụ nào tốt mới được 1,3 tạ nhưng cũng đủ để cho anh lãi ròng được 1 triệu/sào bởi giá HTX nhập vào đạt 20.000đ/thóc khô. Bao giờ cũng thế, anh đều bớt lại chừng 30 kg để xát ăn những dịp lễ Tết hay đãi đằng bè bạn.
Khác với kiểu cấy hai vụ như của anh Dung, nhà chị Nguyễn Thị Hương ở khu 5 trồng 5 sào nếp theo cách của ông bà, tổ tiên để lại là một năm chỉ cấy 1 vụ còn 1 vụ bỏ hóa. Hễ trên rừng cây cỏng đỏ lá thì chị mới đem thóc giống ra ngâm. Nước hoàn toàn từ trên trời rơi xuống hay từ trên núi chảy về, mát lạnh quanh năm. Bón tới 4 tạ phân chuồng/sào chị chỉ rắc thêm tí đạm.
Nhờ thế mà ruộng ít sâu bệnh hơn, năng suất hơn, đạt 1,5 tạ/sào-một kỷ lục. Hạt thóc căng tròn, vàng ươm, đồ xôi lên ăn rất tốn: "Ở trong vùng tôi hễ đi ăn cỗ có xôi gà gáy họ mới chịu ăn, mâm nào thừa còn xin về ăn tiếp", chị tự hào.
Gạo mới ra lò.
Với 3 mẫu nếp gà gáy anh Hà Văn Cường trở thành người cấy nhiều nhất xã. Cũng nhờ thứ giống tổ tiên ban cho mà cuộc đời anh sang trang tựa như cổ tích. Vợ anh Cường kể: "Hơn 10 năm trước khi tôi về làm dâu thì căn nhà chỉ có tường đất, mái cọ mục nát nhìn thấy cả sao trời. Cột kèo bé bằng cây bương lại mối ăn, mọt đục đến nỗi thợ đến mua lợn sơ ý dựa vào bỗng đổ gãy cả. Vợ chồng tôi mua chịu cái máy làm đất, phần đi làm thuê, phần làm cho chính nhà mình. Anh em họ hàng hễ ai không cấy là chúng tôi xin nhận lại ruộng.
Vụ xuân trồng lạc vụ mùa thì trồng nếp gà gáy. Xưa, không biết kỹ thuật cấy cả chục dảnh một khóm nhưng giờ chỉ 2-3 dảnh. Xưa hàng nào cũng cấy giờ cấy một hàng bỏ một hàng nên ruộng thoáng, cây to, năng suất khá. Không có giống lúa nào cho mức lãi 2 triệu/đồng trên sào như nếp gà gáy. Trước đây chúng tôi bán lẻ, có thời điểm giá thóc lên tới 30.000đ/kg, giờ bán thẳng cho HTX, tuy chỉ 20.000đ nhưng lại ổn định, nhận một cục t.iền hơn 50 triệu, đếm rất thích. Có được nhà to, cửa rộng như ngày hôm nay là nhờ cả vào nó!".
Ăn một lần nhớ một đời
Anh Khúc Ngọc Tung, Giám đốc HTX Nếp Gà gáy Mỹ Lung kể tuy nếp gà gáy là đặc sản nhưng trước đây do tự để giống lâu ngày nên thoái hóa, phân ly tứ tung cả.
Thế rồi cơn đói của cái dạ dày đã lấn át đi sự tinh túy của cái lưỡi, những giống nếp mới năng suất cao được đưa về khiến nếp gà gáy có nguy cơ tuyệt chủng.
Năm 2005 tỉnh Phú Thọ cho phục tráng giống nếp quý này với diện tích 5 ha nhưng chẳng may vụ đó lũ về, bùn cát lấp mất 3 ha. Cán bộ cùng nhân dân đi bới bùn, gạt cát tìm từng bông lúa một rồi gột sạch đem về phơi...
Bắt đầu từ năm 2015 HTX đứng ra thu mua, diện tích lúa nếp gà gáy từ 18 ha thành 30 ha rồi các vụ sau 40 ha, 57 ha...Giá thóc khô có lúc tới 25.000đ/kg đội giá gạo lên 45.000đ/kg nên năm 2018 dân đua nhau cấy tới 105 ha.
Kỹ thuật không đảm bảo, vùng đất không thích hợp, không biết cách phơi nên chất lượng gạo một số nhà bị kém bán lay bán lắt mãi mới xong.
Đến năm nay HTX rút kinh nghiệm, ký hợp đồng bao tiêu với từng hộ một với giá 20.000đ/kg thóc nên diện tích ổn định ở mức 82 ha...
Anh Tung đang nắm xôi gà gáy.
Mỹ Lung nằm trong một thung lũng được bao quanh bởi núi cao, quanh năm suốt tháng có dòng nước mát từ thượng nguồn đổ về tưới tắm cho các cánh đồng. Dân nhiều xã giáp ranh cũng thử cấy nếp gà gáy nhưng lạ thay chỉ cách một ngọn núi, con khe thôi mà chất lượng đã nhiều phần sai khác.
Bởi thân nếp thơm từ lá thơm đi nên sâu rầy đua nhau xuống phá. Thủa đầu khi con sâu đục thân đầu tiên xuất hiện trên đất này, nông dân không biết nó là giống gì mà bóc cây lúa ra, thấy đầu con sâu chúc xuống nước mà lại không bị c.hết. Lúa "chào cờ" hàng loạt, đơm bông nhưng không kết hạt, mỗi sào chỉ thu được 5-7 kg. Về sau, khi có kinh nghiệm, người ta mới giăng đèn ra đồng, bên dưới để một chậu nước pha dầu để bẫy sâu bướm thì mới trị được.
Bông nếp gà gáy rất thưa lại cao nên dân phải cắt từng bông, phơi từng cum (bó), lúc ngửa, lúc sấp kiên nhẫn đợi đến khô kiệt mới treo lên cái sào trong nhà, ăn đến đến đâu, xát đến đến. Nhờ vậy mà hạt gạo óng ả như hạt ngà.
Thóc gặt về, nhà nhà làm lễ cơm mới với con gà, ván xôi dâng lên ban thờ tiên tổ. HTX của anh Tung cũng vừa làm một cái lễ như vậy. Hạt xôi đầu mùa lấp lánh như có một lớp quang dầu bao phủ. Tôi đến đúng dịp vợ anh vừa đồ xôi xong.
Một phụ nữ Mường đang gói xôi cho bữa ăn truyền thống
"Nhập gia tùy tục", chẳng phải đợi mời đến lần thứ hai, tôi ngồi xuống và bắt đầu nắm. Chỉ mới vài lần đã quyện như bánh giày. Miếng xôi dẻo thơm dần tan trong miệng để lại dư vị ngọt hậu nơi gốc lưỡi, đầu môi mà cổ họng không hề thấy nóng như nhiều thứ của nếp khác. Xôi gà gáy đợi nguội rồi gói bằng lá dong để qua đêm trong tủ lạnh mà ăn vẫn dẻo như mới chứ không cần đồ lại. Ai đã chót một lần ăn thứ xôi thì kể cả là xôi nếp cái hoa vàng cũng thấy nhạt mồm, nhạt miệng.
Theo Dương Đình Tường (Nông nghiệp Việt Nam)