Chữa đột quỵ bằng ‘ho mạnh, sấy vào gáy’, bác sĩ lên tiếng
BS. Mạnh khẳng định việc ho mạnh hay sấy vào gáy đều không có tác dụng chữa đột quỵ như thông tin lan truyền trên mạng.
Làm chậm “giờ vàng” cứu chữa
Thời gian gần đây, thời tiết đang trong những ngày giá lạnh, nhiệt độ thấp và không khí lạnh kéo dài là tác nhân khiến nhiều bệnh lý gia tăng, đặc biệt là đột quỵ.
Mới đây, trên mạng xã hội lan truyền một bài viết liên quan đến đột quỵ thu hút sự chú ý, chia sẻ của nhiều người.
Theo đó, tài khoản có tên T.Đ.C. viết: “Dạo này đột quỵ, tai biến nhiều quá. Giờ các bạn bỏ túi nè: Nạ.n nhâ.n phải cố gắng ho thật mạnh khi cảm thấy tê và đau bất cứ cánh tay nào. Người thân lấy ngay cái máy sấy tóc làm ấm phần gáy lên đến đoạn đầu và toàn thân để đán.h tan cục má.u đông. Biết thì chích lễ để giải tỏa áp lực máu”.
Thông tin lan truyền trên mạng xã hội (Ảnh: Chụp màn hình).
Trước thông tin này, chia sẻ với Người Đưa Tin, Ths.BS Đoàn Dư Mạnh – Thành viên Hội Bệnh Mạch má.u Việt Nam cho hay, khi xảy ra đột quỵ, việc sơ cứu đúng sẽ giúp nạ.n nhâ.n tránh khỏi những di chứng nặng nề. Ngược lại, sơ cứu sai có thể để lại hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là đ.e dọ.a tính mạng.
BS. Mạnh khẳng định việc ho mạnh hay sấy vào gáy đều không có tác dụng chữa đột quỵ như thông tin lan truyền trên mạng.
“Trong trường hợp bệnh nhân xảy ra đột quỵ làm những việc này thậm chí còn làm chậm “giờ vàng” cấp cứu cho bệnh nhân”, BS. Mạnh nói.
Theo BS.Mạnh, mọi người đang bị hiểu lầm đột quỵ và cảm lạnh (trúng gió). Trường hợp cảm lạnh do đi ra ngoài về hoặc tắm lạnh xong có triệu chứng hơi đau đầu tê người do lạnh. Nếu dùng máy sấy làm ấm cơ thể sẽ có cảm giác dễ chịu hơn.
Nếu thực sự bệnh nhân bị đột quỵ não, nhồi má.u cơ tim thì ho và sấy không có tác dụng. Thực hiện những mẹo này sẽ làm chậm thời gian cấp cứu, bệnh nhân t.ử von.g nhanh hơn.
Phòng đột quỵ trong mùa lạnh
Ths.BS. Nguyễn Minh Anh – Trung tâm Đột Quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, đột quỵ là tổn thương tại não, dấu hiệu diễn ra rất nhanh, chậm cấp cứu có thể t.ử von.g hoặc di chứng tàn phế.
Nguyên nhân trời lạnh khiến số ca đột quỵ tăng là do nhiệt độ thấp có thể làm mạch má.u co lại, gây tăng huyết áp, má.u cô đặc dẫn đến hình thành cục má.u đông gây đột quỵ. Trong mùa này, nhiều người lười vận động, tập thể thao hơn, có thể là một yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ.
Triệu chứng của trúng gió là cảm giác bủn rủn, mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt. Người bệnh có thể thêm triệu chứng sổ mũi, gai rét, sốt nhẹ.
BS. Minh Anh, đột quỵ là vấn đề xảy ra ở não, biểu hiện khu trú hơn, nhanh hơn. Dấu hiệu được gói gọn trong 4 chữ: FAST.
Video đang HOT
Đột quỵ là tổn thương tại não, dấu hiệu diễn ra rất nhanh.
FACE: Miêu tả sự biến đổi của khuôn mặt, bệnh nhân có thể bị liệt, méo miệng, nhân trung (đoạn nối giữa điểm dưới mũi đến môi trên) bị lệch, thể hiện rõ nhất khi bệnh nhân cười mở miệng lớn. Khi đó, bạn yêu cầu người bệnh nói xem mặt có lệch, miệng méo không.
ARM: Bệnh nhân cử động khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt 1 bên cơ thể. Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu bệnh nhân giơ 2 tay lên cùng lúc, cân bằng. Nếu 1 tay thấp hơn hoặc không thể giơ lên được bạn nghĩ ngay tới đột quỵ.
SPEECH: Bệnh nhân khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn kiểm tra bằng cách yêu cầu người nghi ngờ bị đột quỵ lặp lại một câu đơn giản. Bạn xem người bệnh nói có tròn vành rõ chữ như thường ngày không. Hoặc người bệnh hơi lú lẫn nói không liên quan như hỏi tên nhưng trả lời tuổ.i.
Nếu 1 người có 1 trong 3 dấu hiệu trên thì khả năng 70% là đột quỵ não. Khi đó, bạn phải thực hiện chữ T cuối cùng.
TIME: Khi ai đó xuất hiện đột ngột các triệu chứng trên hãy nhanh chóng gọi 115 hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Khi cơn đột quỵ xảy ra, cứ mỗi phút trôi qua sẽ làm mất 2 triệu tế bào thần kinh. Do đó, phải tiếp cận điều trị càng sớm càng tốt. Tuyệt đối không áp dụng các mẹo điều trị, uống bất cứ loại thuố.c gì làm chậm quá trình can thiệp cho nạ.n nhâ.n.
Các chuyên gia cho rằng, mùa lạnh dễ bị đột quỵ do nhiệt độ giảm xuống, cơ thể con người có phản xạ tăng tiết catecholamine làm co các mạch má.u ngoại vi để giữ nhiệt làm ấm cơ thể. Khi co mạch sẽ làm tăng trương lực mạch má.u dẫn đến huyết áp tăng cao.
Điều này khiến cho người bệnh dễ bị chả.y má.u trong não, gây nên xuất huyết não, đặc biệt ở người bệnh có kèm theo xơ vữa động mạch.
Để phòng đột quỵ trong mùa lạnh, việc giữ ấm cơ thể là rất cần thiết. Trong những ngày rét đậm, nếu không có việc cần thiết, nên tránh đi ra ngoài trời lạnh, mặc nhiều lớp áo để giữ ấm, tránh uống đồ lạnh, đồ uống có cồn, giữ ấm cơ thể, ăn uống đầy đủ.
Khi người dân thấy có những dấu hiệu sau cần được xử trí và đưa đến cơ sở y tế nhanh nhất có thể: Đột ngột mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu dữ dội và mất khả năng phối hợp vận động; mờ mắt (giảm thị lực) hoặc mất hoàn toàn thị lực của 1 hoặc cả 2 mắt;
Bị liệt, méo miệng, nhân trung (đoạn nối giữa điểm dưới mũi đến môi trên) bị lệch, thể hiện rõ nhất khi bệnh nhân cười mở miệng lớn; cử động khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt 1 bên cơ thể.
Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu bệnh nhân giơ 2 tay lên và giữ lại cùng 1 lúc; Khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường, có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người nghi ngờ bị đột quỵ lặp lại một câu đơn giản bạn vừa nói.
Bác sĩ chỉ ra những quan điểm sai lầm về đột quỵ
Đột quỵ là căn bệnh đang ngày có xu hướng gia tăng và trẻ hóa. Đáng nói, trong cuộc sống hàng ngày còn có rất nhiều những quan điểm sai lầm về đột quỵ.
Chính điều này làm mất cơ hội vàng điều trị khiến bệnh nhân bị liệt, thậm chí là t.ử von.g.
Theo BS. Phạm Văn Cường - Khoa Can thiệp mạch thần kinh (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108), hiện nay số lượng người bị đột quỵ ngày càng gia tăng, đáng nói là số người trẻ tuổ.i mắc bệnh chiếm tỷ lệ không hề nhỏ.
"Nhiều người vẫn nghĩ đột quỵ là căn bệnh ở người già trên 60 tuổ.i, nhưng thực tế thời gian gần đây số người trẻ nhập viện vì đột quỵ ngày càng tăng. Tại khoa tôi số bệnh nhân trẻ chiếm khoảng 20-30% (bệnh nhân dưới 50 tuổ.i), có những bệnh nhân 12 tuổ.i đã nhập viện vì đột quỵ do dị dạng mạch má.u não", BS. Cường cho hay.
Thăm khám cho bệnh nhân sau can thiệp mạch não tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Ảnh: BVCC
BS. Phạm Văn Cường cũng cảnh báo, hiện có rất nhiều những quan điểm chưa đúng về đột quỵ, từ đó dẫn đến người bệnh mất cơ hội vàng điều trị.
Một số sai lầm thường gặp khi bị đột quỵ não:
Cạo gió khi bị đột quỵ: BS. Cường cho biết, khi bệnh nhân bị đột quỵ thường có những biểu hiện như tê bì chân tay, liệt chân tay hoặc nửa người, mặt lệch, nói khó, chóng mặt, đau đầu... Chính những biểu hiện này nên nhiều người cho rằng người bệnh bị cảm và tiến hành đán.h gió, cạo gió bằng nhiều cách. Tuy nhiên, việc cạo gió không có tác dụng khi bị đột quỵ, mà nó chỉ làm mất thời gian vàng điều trị.
Châm kim vào đầu tay: Đây cũng là "mẹo" được truyền tai rất nhiều khi ai đó bị đột quỵ. Tuy nhiên việc châm kim vào đầu ngón tay cho chả.y má.u không thể cứu được người bệnh, ngược lại còn khiến bệnh tình nặng hơn, vì cơn đau khi châm sẽ làm tăng huyết áp của bệnh nhân.
Tự ý sử dụng các loại thuố.c đông y: Với những người có tiề.n sử cao huyết áp hoặc bị đột quỵ, thông thường gia đình luôn chuẩn bị sẵn một vài viên thuố.c đông y đắt tiề.n để phòng và sử dụng khi cần.
Tuy nhiên, với đột quỵ não, việc uống loại thuố.c này không đúng sẽ không có tác dụng thậm chí có hại cho người bệnh. Chính việc cho uống thuố.c và nghĩ uống thuố.c tốt là sẽ khỏi bệnh sẽ dẫn đến tâm lý chủ quan không đưa đi viện sớm, làm mất cơ hội điều trị tốt nhất cho người bệnh.
"Thực tế quá trình tiếp nhận, tôi gặp nhiều bệnh nhân đến viện trong tình trạng sống mũi, thái dương bị đỏ do cạo gió; đầu ngón tay tổn thương do châm kim chả.y má.u; hay có trường hợp răng vàng khè do dùng thuố.c đông y... Với những trường hợp này thường cơ hội hồi phục hoàn toàn là rất khó, do mất thời gian vàng điều trị", BS. Cường cảnh báo.
Chờ bệnh nhân ổn định mới đưa đi viện: Với những trường hợp bị đột quỵ não nặng, rơi vào tình trạng hôn mê ngay lập tức thì người nhà càng phải đưa đi viện sớm. Tuy nhiên, đa số mọi người lại sợ đưa đi như vậy má.u chả.y nhiều hơn và t.ử von.g nhanh hơn và chờ bệnh nhân ổn định mới đưa tới viện. Đây là sai lầm nghiêm trọng và khiến bệnh nhân mất đi cơ hội điều trị kịp thời.
Truyền bá tư tưởng sai về điều trị đột quỵ: Bác sĩ cho biết thêm, hai vấn đề hay gặp nhất đó là thực dưỡng đán.h bay đột quỵ và tập luyện theo môn phái để điều trị đột quỵ.
"Tôi đã từng có bệnh nhân vào viện điều trị và được chỉ định dùng thuố.c thường xuyên, tuy nhiên khi về nhà nghe lời đồn tập môn thể dục theo môn phái mới được nhiều người rỉ tai nhau. Tuần đầu tiên tập sức khỏe ổn hơn nên bệnh nhân bỏ luôn dùng thuố.c. Sau khi ngừng thuố.c chưa đến 1 tuần thì bị đột quỵ, may mắn nhà ở Hà Nội nên được đưa vào viện sớm và giữ lại được tính mạng. Sau đó bệnh nhân sợ không dám tập luyện môn phái ấy nữa", BS. Cường nói.
Nhầm lẫn so với bệnh khác: Đột quỵ não nhẹ có những triệu chứng giống với liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên (phong hàn) nên nhiều người đi tìm phương pháp điều trị chưa đúng. Do vậy, khi có các triệu chứng như méo mặt, khó nói, ăn rơi vãi,... cần đến viện gấp để bác sĩ thăm khám và tìm nguyên nhân chính xác.
Chủ quan đợi tự hồi phục: Đây là sai lầm thường gặp ở những người bị đột quỵ nhẹ như có cơn chóng mặt, đau đầu hoặc bị tê bì chân tay, mệt mỏi nhưng chủ quan vào giường nằm ngủ một giấc xem có khỏe lại không. Đáng tiếc, đa số các trường hợp khi tỉnh dậy đã ở trong tình trạng nặng hoặc rất nặng, đến viện mất đi cơ hội điều trị trong giờ vàng.
Theo đó, giờ vàng điều trị đột quỵ tùy phương pháp sẽ ở trong khoảng thời gian từ 3 đến 6 tiếng. Với người bệnh đưa đến sớm trong khoảng từ 3 cho đến 4,5 tiếng khi bị đột quỵ, các bác sĩ sẽ sử dụng thuố.c tiêu sợi huyết để làm tan cục má.u đông.
Ngoài ra có một phương pháp khác là đưa dụng cụ chuyện dụng vào vùng tổn thương để lấy cục má.u đông ra và chỉ định này chỉ có thời gian trong vòng 6 tiếng từ khi bị đột quỵ.
"Nếu quá thời gian này thì não tổn thương rất nhiều và không có chỉ định can thiệp như đã nói trên. Khi đó não cũng không có khả năng phục hồi vì khi bị tắc mạch má.u não, mỗi phút trôi qua sẽ có 2 triệu tế bào não bị chế.t đi", BS. Cường thông tin.
Thay đổi lối sống để phòng đột quỵ
Theo BS. Cường, với đột quỵ não nhất là với người trẻ thì nguyên nhân thường do những nguyên nhân sau:
Nguyên nhân đầu tiên là do các bất thường về mạch má.u não, các dị dạng mạch có thể bị vỡ ra gây xuất huyết não, hoặc tắc mạch não gây nhồi má.u ở những bệnh nhân bị bệnh lý hẹp mạch não tiến triển (Moyamoya).
Nguyên nhân thứ hai là do có vấn đề về tim mạch. Nguyên nhân này trước đây ít gặp nhưng giờ gặp nhiều hơn, đó là do những rối loạn nhịp, hoặc bệnh lý van tim... sẽ tạo thành những huyết khối trong tim và di chuyển lên trên não gây tắc mạch và đột quỵ.
Nguyên nhân thứ ba rất đáng báo động hiện nay, đó là do những thói quen xấu trong sinh hoạt hàng ngày như những người có thói quen hút thuố.c, uống rượu, thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh... từ đó gây rối loạn chuyển hóa mỡ má.u sớm, cao huyết áp, béo phì...
"Tôi đã gặp một trường hợp là nam bệnh nhân mới 40 tuổ.i, là chủ một chuỗi hàng ăn nhập viện trong tình trạng liệt nửa người, do tổn thương mạch má.u nhỏ. Khai thác tiề.n sử mỗi ngày bệnh nhân hút 2 bao thuố.c, uống gần 1 lít rượu vì tiếp khách nhiều.
Khi vào viện đã ở trong tình trạng muộn nên chỉ điều trị nội khoa. May mắn sau đó, bệnh nhân này còn trẻ nên tập phục hồi chức năng đáp ứng tốt, không phải ngồi xe lăn cả đời", bác sĩ Cường chia sẻ.
Nguyên nhân thứ tư hiếm gặp hơn, có thể gặp ở những phụ nữ dùng thuố.c tránh thai kéo dài, nạo hút thai, phụ nữ sau sinh... dẫn tới nguy cơ tăng đông má.u và gây tắc tĩnh mạch não.
"Tóm lại, với đột quỵ não có 2 nhóm nguyên nhân chính, thứ nhất là những yếu tố nguy cơ không thay đổi được đó là bệnh lý tim mạch, tiểu đường, huyết áp, rối loạn chuyển hóa.
Thứ hai là nhóm có thể thay đổi được đó là liên quan đến lối sống, cách sinh hoạt như hút thuố.c, uống rượu, ăn quá nhiều chất béo, đồ ăn nhanh, thức khuya, lười vận động. Nhóm này các bạn trẻ mắc rất nhiều, do vậy cần phải thay đổi để phòng tránh đột quỵ não nói riêng và các bệnh lý khác nói chung", bác sĩ khuyến cáo.
Quy tắc FAST để nhận biết và cấp cứu nhanh người bị đột quỵ:
- F (Face): Đầu tiên là biến đổi ở mặt, bệnh nhân có thể liệt mặt, méo miệng, nhân trung lệch đi, biểu hiện rõ khi bệnh nhân cười, nhe răng.
- A (Arm): Yếu liệt tay chân. Đán.h giá bệnh nhân có bị yếu hoặc liệt một bên hay không bằng cách yêu cầu bệnh nhân đưa hai tay lên cao. Bệnh nhân không nâng tay lên được, nếu nâng được cũng rất khó.
- S (Speech): Ngôn ngữ bất thường, nói khó.
- T (Time): Khi xuất hiện bất kỳ các triệu chứng trên một cách đột ngột hãy nhanh chóng gọi cấp cứu, đưa bệnh nhân đến bệnh viện có điều trị đột quỵ gần nhất.
Rét đậm, cảnh báo nhiều người bị đột quỵ não Theo Bệnh viện E, thời tiết chuyển lạnh sâu, mấy ngày vừa qua, Khoa Cấp cứu của bệnh viện liên tiếp tiếp nhận nhiều ca đột quỵ não và các bệnh tim mạch. Mới 34 tuổ.i, anh P.T.H (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) có tiề.n sử khoẻ mạnh, vì vậy không nghĩ mình lại bị đột quỵ khi đang chơi thể thao trong...