Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong: Phát triển kinh tế tri thức là xu hướng tất yếu

Sáng nay, 27-1, trong phiên thảo luận tại hội trường Đại hội XIII của Đảng về nội dung các văn kiện trình Đại hội, thay mặt Đoàn đại biểu Đảng bộ TPHCM, đồng chí Nguyễn Thành Phong, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM đã có tham luận “Phát triển kinh tế tri thức – Kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn từ TPHCM”.

Theo đồng chí Nguyễn Thành Phong, từ những năm 80 trở lại đây, dưới tác động mạnh mẽ của khoa học – công nghệ (KH-CN) hiện đại, đặc biệt công nghệ sinh học, công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ nano…, nền kinh tế thế giới đang biến đổi sâu sắc và phát triển toàn diện, chuyển từ kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức. Kinh tế tri thức đã và đang trở thành xu hướng phát triển chung của kinh tế thế giới, được nhiều quốc gia lựa chọn làm chiến lược phát triển, điển hình như: Mỹ, Canada, Tây Âu, Nhật Bản, Singapore, Australia… nơi các yếu tố của nền kinh tế tri thức ở mức khá cao, trong đó các ngành công nghiệp dựa trên tri thức đã đóng góp trên 40% GDP; và đang hình thành tại một số quốc gia đang phát triển như: Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Thái Lan…

Đoàn Chủ tịch Đại hội XIII của Đảng chủ trì, điều hành phiên thảo luận tại hội trường sáng 27-1. Ảnh: VIẾT CHUNG

Đồng chí Nguyễn Thành Phong cho biết, đúc kết những kinh nghiệm từ thực tiễn thành công của một số quốc gia trong khu vực và trên thế giới, TPHCM luôn xác định tầm quan trọng của việc phát triển kinh tế tri thức trong định hướng, chiến lược phát triển. Cụ thể, TPHCM khai thác có hiệu quả lợi thế của một đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục đào tạo, khoa học – công nghệ vào phát triển kinh tế tri thức, hình thành những nền tảng của kinh tế tri thức; bao gồm đội ngũ trí thức đông đảo, đô thị thông minh, khu công nghệ cao, trung tâm khởi nghiệp sáng tạo, các tập đoàn lớn về công nghệ, các trung tâm nghiên cứu phát triển, hạ tầng công nghệ thông tin trên nền tảng mạng 5G. Trên cơ sở đó, từng bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng gia tăng hàm lượng tri thức, tập trung phát triển các ngành công nghệ cao, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong thời gian qua, TPHCM đã thành lập và phát triển Chuỗi Công viên phần mềm Quang Trung, khu công nghệ cao, khu nông nghiệp công nghệ cao, trung tâm ươm tạo chuyên về trí tuệ nhân tạo, công viên KH-CN tại khu công nghệ cao, Viện Khoa học và Công nghệ tính toán… Riêng khu công nghệ cao, đến nay đã thu hút 162 dự án với tổng mức đầu tư hơn 7,65 tỷ USD, giá trị sản xuất sản phẩm công nghệ cao năm 2020 đạt hơn 20 tỷ USD, năng suất lao động bình quân gấp 20 lần năng suất lao động bình quân của thành phố, thu hút nhiều tập đoàn đa quốc gia mạnh về công nghệ như: Intel, Samsung…

“Là địa phương đầu tiên ban hành chương trình chuyển đổi số nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế số, chính quyền số và xã hội số. Ban hành chương trình xây dựng thành phố trở thành đô thị thông minh với 4 trụ cột: kho dữ liệu dùng chung và hệ sinh thái dữ liệu mở; trung tâm điều hành đô thị thông minh; trung tâm mô phỏng dự báo phát triển kinh tế – xã hội; và trung tâm an ninh, an toàn thông tin thành phố. Thành phố thông minh sẽ tạo điều kiện nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân thành phố; đồng thời, thúc đẩy sáng tạo, phát triển công nghệ cao và tạo động lực cho tăng trưởng nhiều ngành”, đồng chí Nguyễn Thành Phong nhấn mạnh.

Đặc biệt, TPHCM đang nghiên cứu lập, xây dựng quy hoạch khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông gắn với việc thành lập thành phố Thủ Đức. Khu vực này kỳ vọng góp phần thiết lập chuỗi giá trị gia tăng trên nền tảng công nghệ cao, hạ tầng kỹ thuật và xã hội hiện đại theo chuẩn quốc tế, hỗ trợ tài chính hiệu quả cho doanh nghiệp, là đòn bẩy và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Dự kiến sau khi thành lập và đi vào hoạt động, thành phố Thủ Đức sẽ đóng góp 30%-35% GRDP của TPHCM, chiếm khoảng 7% GDP cả nước.

Đồng chí Nguyễn Thành Phong phát biểu tham luận sáng 27-1. Ảnh: VIẾT CHUNG

Đồng chí Nguyễn Thành Phong cho rằng, ở Việt Nam, quan điểm phát triển kinh tế tri thức đã được đề cập, bàn bạc từ các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách, các nhà quản lý… và được nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác nhau từ những năm đầu thời kỳ đổi mới. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX và nhiều văn bản chính thức của Đảng và Nhà nước đã khẳng định vị trí, vai trò kinh tế tri thức trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta, rất coi trọng vận dụng các yếu tố của kinh tế tri thức, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay. Trên tinh thần đó, TPHCM đề xuất 7 giải pháp trọng tâm phát triển kinh tế tri thức trong thời gian tới:

1. Đổi mới cơ chế, chính sách, tạo lập một khuôn khổ pháp lý mới phù hợp với sự phát triển nền kinh tế tri thức; cần thiết xây dựng chiến lược phát triển kinh tế tri thức giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn 2045.

2. Tập trung phát triển mạnh nguồn lao động chất lượng cao, nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài.

3. Tăng cường năng lực KH-CN quốc gia để có thể tiếp thu, làm chủ, vận dụng sáng tạo các tri thức KH-CN mới nhất của thế giới cần thiết cho phát triển của đất nước, từng bước sáng tạo công nghệ đặc thù của đất nước, xây dựng nền KH-CN tiên tiến của Việt Nam.

4. Đầu tư phát triển mạnh mẽ hạ tầng công nghệ thông tin. Đẩy mạnh ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

5. Ban hành các cơ chế, chính sách để hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp, hỗ trợ, khuyến khích, thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư cho KH-CN và đổi mới sáng tạo.

6. Không ngừng cải cách, đổi mới để đảm bảo vai trò dẫn dắt, quản lý của Nhà nước đối với nền kinh tế. Cần có cơ chế đặc thù để các khu công nghệ cao, khu công viên phần mềm phát huy vai trò là trung tâm đổi mới sáng tạo.

7. Tích cực và chủ động hội nhập quốc tế nhằm tranh thủ nguồn ngoại lực, kết hợp nội lực để bắt kịp xu thế phát triển KH-CN tiên tiến, phục vụ cho mục tiêu hiện đại hóa lực lượng sản xuất của đất nước.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận chung tại hội trường Đại hội XIII của Đảng sáng 27-1. Ảnh: VIẾT CHUNG

Đồng chí Nguyễn Thành Phong khẳng định, trong xu thế toàn cầu hóa và bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chắc chắn rằng tăng trưởng kinh tế dựa vào nguồn tài nguyên thiên nhiên và lao động rẻ sẽ nhường chỗ cho nền kinh tế tăng trưởng dựa vào hàm lượng công nghệ cao, đa dạng hóa và nâng cao giá trị gia tăng. Để tiếp tục nâng cao tiềm lực, vai trò và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, phát triển kinh tế tri thức là xu hướng tất yếu, đảm bảo cho đất nước ta phát triển nhanh và bền vững, hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, nước ta là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập Nước, trở thành nước phát triển, thu nhập cao.