Chile hủy đăng cai APEC nửa tháng trước ngày hội nghị khai mạc

Mai Hoàng Minh21:47 30/10/2019

Chính quyền Chile tuyên bố hủy đăng cai APEC và COP 25, động thái được cho là do tình trạng bất ổn chính trị và các cuộc biểu tình liên tiếp thời gian qua.

AFP cho biết Chile hôm 30/10 xác nhận sẽ hủy đăng cai Hội nghị thượng đỉnh APEC và Hội nghị quốc tế chống biến đổi khí hậu (COP 25). Nguyên nhân được cho là do tình trạng bạo lực và bất ổn chính trị tại quốc gia Nam Mỹ này.

Động thái vừa diễn ra trái với tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao Chile Teodoro Ribera hôm 24/10, khẳng định việc tổ chức APEC và COP 25 sẽ không bị ảnh hưởng. Chile đã dành nhiều tháng để chuẩn bị cho 2 hội nghị này. Hội nghị APEC dự kiến diễn ra vào tháng 11 trong khi COP vốn sẽ được tổ chức vào tháng 12.

Tình trạng bất ổn tại Chile bùng phát từ hôm 25/10 và chưa có dấu hiệu ngừng lại. Ảnh: Reuters.

Trước đó, Chile đã tiến hành cải tổ chính phủ với việc bãi nhiệm 8 quan chức hàm bộ trưởng gồm Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính, 2 lãnh đạo của Văn phòng Tổng thống, Bộ Kinh tế, Bộ Lao động, Bộ Tài nguyên quốc gia và Bộ Thể thao.

Trong số các quan chức bị loại bỏ đáng chú ý có một số nhân vật được coi là thân cận nhất của Tổng thống Sebastian Pinera như Bộ trưởng Nội vụ Andres Chadwick, người đồng thời cũng là anh em họ của Tổng thống Pinera.

Tình trạng bất ổn tại Chile bùng phát từ hôm 25/10 khi khoảng 1,2 triệu người xuống đường biểu tình, phản đối tình trạng người lao động bị trả lương rẻ mạt, chất lượng hệ thống giáo dục và y tế tồi tệ, trong khi chi phí cho các dịch vụ đời sống cơ bản bị cho là cao quá khả năng chi trả của đa số người dân. Người biểu tình cũng đồng thời yêu cầu Tổng thống Pinera từ chức.

Tổng thống Pinera sau đó đã công khai xin lỗi người dân Chile, cho biết chính phủ không lường trước được tình trạng bất ổn xã hội bùng nổ. Ông Pinera đồng thời công bố một loạt biện pháp giúp xoa dịu dư luận như tăng lương hưu và lương tối thiểu.

Theo Zing.vn

Video đang HOT

Hỗn loạn bao trùm Mỹ Latin

Biểu tình phản đối chính phủ đã bùng phát và kéo dài trong nhiều tuần lễ qua tại một số quốc gia thuộc khu vực Mỹ Latin và vùng Caribbe.

Mấu chốt gây ra các cuộc biểu tình này được cho là do sự bất công đã tồn tại trong xã hội lâu nay chưa được giải quyết.

Không phải vô cớ mà "Không được lạm dụng thêm nữa" là khẩu hiệu phổ biến nhất trong làn sóng biểu tình của người dân Chile trong thời gian qua. Chile đang chứng kiến một trong những thời khắc hỗn loạn nhất lịch sử đất nước.

Ngày 27-10, Tổng thống Chile Sebastián Pinera đã ký sắc lệnh chấm dứt tình trạng khẩn cấp được ban bố trong 1 tuần qua sau khi nổ ra các cuộc biểu tình bạo lực phản đối các chính sách xã hội bất bình đẳng, khoảng cách giàu nghèo giữa các tầng lớp người dân và kêu gọi tiến hành những cuộc cải tổ đối với mô hình kinh tế của đất nước.

Cùng lúc, Tổng thống Chile Sebastian Pinera đã kêu gọi tiến hành một cuộc cải tổ nội các sâu rộng. Trong bài phát biểu trước quốc dân, ông Pinera nói: "Tôi đã yêu cầu tất cả các bộ trưởng của tôi từ chức để thành lập một chính phủ mới và để có thể đáp lại những yêu cầu mới này".

Người biểu tình bao quanh tòa nhà Quốc hội Chile ở thành phố Valparaiso.

"Giọt nước tràn ly"

Theo sắc lệnh, lực lượng quân đội sẽ không tham gia các hoạt động giữ gìn an ninh và trấn áp biểu tình như đã thực hiện trong những ngày vừa qua. Việc Chính phủ Chile quyết định tăng giá vé tàu điện ngầm cách đây hơn 1 tuần như "giọt nước tràn ly" gây bùng nổ xã hội bằng các cuộc biểu tình liên tiếp khiến chính phủ phải ban bố tình trạng khẩn cấp và áp dụng lệnh giới nghiêm trong nhiều ngày.

Các vụ đụng độ giữa những người biểu tình và lực lượng chức năng đã khiến ít nhất 19 người thiệt mạng, hàng trăm người bị thương và hơn 3.000 người bị bắt giữ.

Chile là một trong những quốc gia phát triển nhất tại khu vực Mỹ Latin, với tổng thu nhập tính trên đầu người đạt 20.000 USD/năm. Tăng trưởng kinh tế đạt mức 2,5% và lạm phát 2%. Nền kinh tế Chile phụ thuộc vào khai thác đồng và thường phát triển tích cực khi giá nguyên liệu này tăng, song người hưởng lợi hầu hết là chủ sở hữu nhà máy, công ty lớn bởi 75% tăng trưởng GDP của Chile đến từ tầng lớp thượng lưu.

Do vậy, bất bình đẳng thu nhập, hệ thống phúc lợi xã hội đắt đỏ là ngọn nguồn của xung đột tại đây. Bất bình đẳng thu nhập tại Chile cao hơn mức trung bình các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) tới 65%. Chính sách hỗ trợ người nghèo không được chú trọng. Dịch vụ công như nước sạch, điện, y tế, giáo dục hay giao thông công cộng đều bị nắm giữ bởi các tập đoàn lớn, đẩy giá thành ở mức cao nhằm thu lợi nhuận. Điều này khiến người nghèo khó tiếp cận các dịch vụ này, khiến tính di động xã hội giảm và bất bình đẳng thu nhập tăng.

Thêm vào "khối thuốc nổ" xã hội đó là các vụ bê bối bị phanh phui trong vòng vài năm qua, tại cả khu vực Nam Mỹ nói chung và Chile nói riêng, cho thấy các doanh nghiệp lớn đã tài trợ phi pháp cho các chính trị gia. Các "nhân vật chính" trong các vụ bê bối được bảo vệ trước các cáo buộc bằng những hành động trực tiếp của chính phủ. Chile, theo như một số nghiên cứu hay bảng xếp hạng, từng là một trong số 4 nước ít tham nhũng nhất tại khu vực nhưng có lẽ cũng là nước mà những chính trị gia và doanh nhân tham nhũng ít bị trừng phạt nhất.

Người biểu tình tại Ecuador.

Cho tới nay, không có bất cứ chính trị gia hay doanh nhân "cỡ bự" nào của Chile bị kết án, khác với Argentina, Brazil, Peru, Ecuador hay nhiều nước khác, nơi các cựu tổng thống, cựu bộ trưởng hay doanh nhân "máu mặt" có thể xếp thành hàng riêng trong các nhà tù. Mô hình của Chile dường như có ít tham nhũng hơn nhưng cũng ít công lý hơn.

Ngoài ra, trong Diễn đàn Kinh tế thế giới vừa qua, Chile đã cho thấy khả năng cạnh tranh yếu kém của các thị trường trong nước, với nhiều hiện tượng độc quyền như chỉ 6 ngân hàng nhưng kiểm soát tới 91% tổng giá trị tín dụng, 3 công ty dược kiểm soát 95% lượng thuốc bán trên thị trường - những doanh nghiệp bị tố cáo kết bè với nhau để đẩy giá dược phẩm tại đất nước này lên mức cao nhất trong khu vực và đây cũng là nơi tỷ lệ chi trả cá nhân cho dịch vụ y tế và thuốc men cao nhất trong số các nước thành viên của OECD.

Chile có 6 quỹ đầu tư nhưng kiểm soát toàn bộ thị trường lương hưu tư nhân và chi trả những khoản lương hưu chỉ ở mức bình quân 40% so với lương trước khi về hưu, đa phần là không đủ trang trải sinh hoạt; chỉ 5 doanh nghiệp bảo hiểm nhưng đã kiểm soát tới 95% thị trường bảo hiểm y tế tư nhân; 2 doanh nghiệp kiểm soát gần như 100% thị trường giấy và bị tố cáo là bắt tay với nhau trong 10 năm qua để nâng giá.

Nỗ lực xoay chuyển tình thế trước thềm APEC

Liệu rằng những động thái mềm mỏng mới đây của Tổng thống Sebastián Piera có thể làm xoay chuyển tình hình?

Đối mặt với làn sóng chống chính phủ, Tổng thống Sebastián Pinera đã có quyết định mang tính tích cực là ngưng biện pháp tăng giá vé métro. Do không làm dịu nổi cơn giận dữ của dân chúng, ngày 21-10, nhà lãnh đạo đắc cử nhiệm kỳ hai năm 2018 đã tuyên bố sẽ họp với lãnh đạo các đảng phái, kể cả phe đối lập, để tìm kiếm một thỏa thuận xã hội nhằm nhanh chóng thiết lập tình đoàn kết một cách hiệu quả và có trách nhiệm, hướng tới những giải pháp tốt đẹp nhất cho các vấn đề đang gây ảnh hưởng tới dân chúng.

Sau cuộc họp với các đảng, Tổng thống thông báo hàng loạt biện pháp cải tổ, trong đó có đảm bảo mức lương tối thiểu, tăng 20% lương hưu và ổn định giá điện. Tổng thống Pinera cũng thừa nhận không lường được chuyện tăng giá vé métro lại khiến xã hội nổi giận đến như vậy và ông đã xin lỗi dân chúng.

Dường như các các nỗ lực của Tổng thống vẫn là chưa đủ để giải quyết những bất công xã hội tích tụ suốt mấy thập kỷ qua. Ngày 23-10, hàng chục nghìn người, nhất là sinh viên và công chức, tiếp tục tham gia đình công và biểu tình tại nhiều nơi trong cả nước.

Có lẽ, những gì mà Tổng thống Sebastián Pinera đang gắng sức thực hiện cũng nhằm đảm bảo một Hội nghị Thượng đỉnh APEC diễn ra vào tháng tới tại Chile được êm đẹp. Từ lâu, Chile đã mong muốn có vai trò tích cực và có tiếng nói hơn trong hệ thống kinh tế quốc tế; việc tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) thể hiện rõ ước vọng đó. Do vậy, một thất bại nào đó, dù nhỏ hay lớn, trong khuôn khổ APEC có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mong muốn của Santiago.

"Lây lan"?

Tại Ecuador và Haiti, những vấn đề tương tự cũng đã và đang gây ra bất ổn xã hội. Biểu tình ở Ecuador nổ ra từ đầu tháng 10, xuất phát từ việc Tổng thống Lenin Moreno quyết định hủy bỏ chương trình tài trợ nhiên liệu nhằm đáp ứng điều kiện thỏa thuận vay tiền của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Chương trình tài trợ nhiên liệu được xem là một trong những chương trình an sinh xã hội trọng điểm của Tổng thống tiền nhiệm Rafael Correa, với kinh phí mỗi năm khoảng 1,4 tỉ USD.

Ông Moreno là người được ông Correa lựa chọn kế vị để tiếp nối những chương trình an sinh xã hội như thế. Tuy nhiên, sau một năm cầm quyền, ông Moreno đã bắt đầu thay đổi, không tiếp tục thực hiện những gì ông Correa truyền lại và ngày càng đi theo chiều hướng hữu khuynh. Chính sách thắt lưng buộc bụng của ông để thỏa mãn các yêu cầu của IMF không được đa số dân chúng Ecuador ủng hộ, và đó chính là nguồn gốc dẫn đến cuộc biểu tình kéo dài gần một tháng qua.

Vòi rồng xuất hiện trong cuộc biểu tình ở Chile.

Chính phủ Ecuador đã phải sơ tán ra khỏi thủ đô Quito, dời đến thành phố duyên hải Guayaquil để lánh nạn. Không như Tổng thống Chile Pinera, Tổng thống Ecuador Moreno tỏ ra cứng rắn và tuyên bố "quyết không thay đổi quyết định hủy tài trợ nhiên liệu", bất chấp người dân biểu tình phản đối.

Còn tại Haiti, biểu tình cũng đã diễn ra từ nhiều tháng nay, cũng xuất phát từ những vấn đề tương tự. Nhưng Haiti còn phức tạp hơn, bởi đất nước này đang nỗ lực tối đa để gượng dậy sau thảm họa động đất năm 2010, vẫn còn nhận viện trợ của Liên Hiệp Quốc và các tổ chức, quốc gia trên thế giới. Thế nhưng, gần 10 năm sau thảm họa động đất, một bộ phận không nhỏ dân chúng Haiti vẫn sống trong điều kiện lay lắt, tồi tàn. Họ cáo buộc chính phủ đã không làm gì để cuộc sống của họ được cải thiện hơn.

Nhìn lại sự bùng phát biểu tình đang diễn ra tại một số quốc gia Mỹ Latin, một số người đặt câu hỏi rằng có phải đang có một phong trào biểu tình "Mùa xuân Mỹ Latin" hay không? Báo chí khu vực đánh giá tình hình tại Mỹ Latin và vùng Caribbe đang trở nên "rất nóng". Tuy nhiên, các chuyên gia chính trị trong khu vực không cho rằng đang có một "Mùa xuân Mỹ Latin", mặc dù quy mô biểu tình và những vấn đề gây ra biểu tình có vẻ giống với các cuộc biểu tình "Mùa xuân Arab".

Một phần bởi vì đám đông biểu tình tại Mỹ Latin chủ yếu đưa ra những đòi hỏi chính phủ phải có biện pháp cải thiện cuộc sống, giảm bớt những bất công để giúp họ có điều kiện sống tốt hơn. Như Chile, chính phủ đã ban hành tình trạng khẩn cấp, áp dụng lại các chính sách cứng rắn thời độc tài, đưa quân đội vào để trấn áp biểu tình, nhưng vẫn chưa có dấu hiệu trở thành "cách mạng hoa" hay "cách mạng màu".

Tại Ecuador, Tổng thống Moreno thậm chí còn cáo buộc các đảng phái chính trị đối lập lợi dụng tình hình khó khăn, xúi giục, kích động người dân biểu tình để "đục nước béo cò". Chuyên gia chính trị Michael Reid cho rằng, các cuộc biểu tình Mỹ Latin này tuy mang dáng dấp như "Mùa xuân Arab", nhưng thiếu động lực và nhất là không mang mục tiêu lật đổ chính quyền.

An Châu - Hà Phương (tổng hợp)

Tổng thống Chile ký sắc lệnh bãi bỏ tình trạng khẩn cấp Với sắc lệnh dừng việc ban bố tình trạng khẩn cấp, quân đội Chile sẽ không tham gia hoạt động giữ gìn an ninh và trấn áp biểu tình như những ngày qua. Binh sỹ Chile tuần tra trên đường phố ở thủ đô Santiago khi lệnh giới nghiêm được áp đặt nhằm ngăn chặn bạo lực, tối 21/10/2019. (Ảnh: AFP/TTXVN) Ngày 27/10,...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tiết lộ chiến đấu cơ tàng hình tối tân của Mỹ, uy lực số 1 thế giới17:39

Vị thế nước Đức cho an ninh châu Âu08:52

Yêu sách mới của Israel tại Gaza08:11

Tổng thống Putin ca ngợi tỉ phú Musk08:48

Houthi lại bắn hạ MQ-9, Mỹ tập kích Yemen dồn dập08:25

Giáo hoàng Francis về với thánh đường Vatican lần cuối09:39

Thực hư tin Moscow yêu cầu cho máy bay quân sự Nga đóng ở Indonesia08:51

Cố vấn Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ bị đưa ra khỏi Lầu Năm Góc09:31

Ông Trump vừa ra nhiều chỉ thị đối nội, đối ngoại quan trọng08:27

Hamas 'mất liên lạc' với nhóm giữ con tin song tịch Mỹ - Israel08:11

Thế giới vừa đạt thỏa thuận bước ngoặt cho phép ứng phó đại dịch tương lai09:40

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Ngoại trưởng Nga lên tiếng về việc đạt được thỏa thuận với Mỹ trong vấn đề Ukraine

12:14:13 25/04/2025

"Chúng tôi đã chỉ cho họ thấy đích đến, giờ cả hai bên cần nói đồng ý", ông Rubio nói. "Nhưng những gì xảy ra đêm qua với các cuộc không kích nên nhắc nhở tất cả chúng ta lý do tại sao cuộc chiến này phải kết thúc", ông nhấn mạnh thêm.

Ukraine đang chuẩn bị cho 'kịch bản tồi tệ nhất': Mỹ rút toàn bộ viện trợ

12:13:42 25/04/2025

"Những điều thể hiện trên văn bản cũng như những gì được ám chỉ trong các cuộc đàm phán là điều không thể chấp nhận được", tờ Bild dẫn lời một nhà ngoại giao Ukraine giấu tên cho hay trong bài đăng ngày 24/4.

Tunisia đốt trại của những người di cư bất hợp pháp

12:12:41 25/04/2025

Các khu trại tạm nói trên nằm gần bờ biển của Tunisia ở Địa Trung Hải, đã trở thành điểm nóng gây bất ổn. Người dân địa phương liên tục phàn nàn và yêu cầu chính quyền giải tỏa khu vực này.

Giao diện mới của YouTube khiến người dùng khó chịu

09:50:22 25/04/2025

Theo Android Authority, sau gần một thập kỷ gắn bó với giao diện trình phát video quen thuộc trên nền tảng web, YouTube đang khiến cộng đồng mạng xôn xao khi bắt đầu thử nghiệm một giao diện hoàn toàn mới.

Chuyên gia nói chính sách thuế của Mỹ tạo cơ hội để Trung Quốc tăng ảnh hưởng

08:27:51 25/04/2025

"Nếu Mỹ tiếp tục duy trì các biện pháp thuế quan thất thường, gây sức ép và suy giảm khả năng đàm phán, thì Trung Quốc sẽ có nhiều cơ hội hơn để thiết lập các mối quan hệ sâu rộng với các quốc gia khác", vị chuyên gia này lập luận.

Nga nỗ lực ngăn chặn tình hình Iran leo thang

08:18:28 25/04/2025

Quan điểm của Nga là nhất quán, bà Zakharova nhấn mạnh, Moskva phản đối mọi ý đồ từ bất kỳ quốc gia nào nhằm giải quyết các bất đồng đang nổi lên bằng biện pháp quân sự.

Thuế quan 172% tấn công ngành xuất khẩu thịt lợn Mỹ

08:14:08 25/04/2025

Thịt lợn của Mỹ dự kiến sẽ gặp rất nhiều khó khăn và có khả năng sẽ đánh mất thị phần tại thị trường Trung Quốc khi quốc gia nhập khẩu lớn nhất thế giới này bắt đầu đón nhận thêm nguồn cung từ các quốc gia khác như Brazil.

Tổng thống Trump bác tuyên bố của Trung Quốc về đàm phán thương mại song phương

08:01:54 25/04/2025

Bà Georgieva cũng cho biết tình hình đặc biệt khó khăn vì nhiều quốc gia hiện có rất ít dư địa chính sách sau khi đã trải qua một loạt cú sốc kinh tế trong những năm gần đây.

Xuất hiện loại vũ khí 'làm mù' chiến tranh điện tử, tái định hình chiến trường Ukraine

07:56:36 25/04/2025

Dựa trên công nghệ lâu nay được sử dụng trong ngư lôi điều khiển bằng dây, thiết bị này đã nhanh chóng được Nga tích hợp vào kho vũ khí trước khi được Ukraine triển khai từ đầu năm 2025.

Pháp: Tấn công bằng dao tại trường học gây thương vong

07:53:14 25/04/2025

Bộ trưởng Giáo dục Elisabeth Borne cho biết bà sẽ đến Nantes cùng Bộ trưởng Nội vụ Bruno Retailleau để bày tỏ sự đoàn kết với các nạn nhân và sự ủng hộ đối với cộng đồng giáo dục.

Kỷ lục số vụ việc bài Do Thái tại Hà Lan

07:50:55 25/04/2025

Theo báo cáo, các vụ việc gia tăng mạnh tại không gian công cộng với mức tăng tới 45%, với các hành vi như đe dọa, lăng mạ và quấy rối, nhằm vào những cá nhân có vẻ ngoài dễ nhận diện là người Do Thái.

Hy Lạp huy động số lượng lính cứu hỏa kỷ lục phòng ngừa cháy rừng

07:48:00 25/04/2025

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của Liên hợp quốc cho biết, thời tiết toàn cầu đang trở nên bất thường và khắc nghiệt hơn do tác động của biến đổi khí hậu và năm 2024 được ghi nhận là năm nóng nhất từ trước đến nay.