Chiến sự Ukraine bao trùm G7
Bắt đầu từ ngày 13/6 tại Puglia, Italy, các lãnh đạo nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7) họp bàn những vấn đề toàn cầu nằm trong mối bận tâm của nhóm, trong đó nổi cộm nhất vẫn là cuộc chiến Nga-Ukraine, rồi vấn đề cuộc chiến tàn khốc ở Gaza, biến đổi khí hậu và mối đe dọa khôn lường từ trí tuệ nhân tạo (AI)…
Ưu tiên nhất vẫn là vấn đề Ukraine
Kể từ khi cuộc chiến Ukraine nổ ra, chủ đề bao trùm hội nghị G7 luôn là Ukraine – trước hết là các nước G7 tìm tiếng nói chung trong việc ủng hộ Ukraine, làm thế nào để giúp Ukraine phục hồi lại nền kinh tế bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi cuộc chiến, làm thế nào để có được nguồn tài trợ cho Ukraine, và sau cùng là hiệp đồng đưa ra các biện pháp trừng phạt Nga.
Lãnh đạo các nước tại hội nghị G7.
Tại hội nghị lần này, Ukraine vẫn là đề tài bao trùm. Có hai quyết định gây tranh cãi liên quan đến Ukraine tại hội nghị thượng đỉnh lần này. Vấn đề đầu tiên tập trung vào việc liệu lợi nhuận hàng năm thu được từ tài sản nhà nước của Ngân hàng Trung ương Nga bị đóng băng bởi G7 vào năm 2022 trị giá khoảng 281 tỉ USD có thể được huy động để trả lãi cho khoản vay 50 tỷ USD cho Ukraine hay không? Kế hoạch này do Mỹ đề xuất. Vấn đề thứ hai liên quan đến việc cố gắng trừng phạt Trung Quốc đến mức nào vì “đã hỗ trợ nền kinh tế Nga”.
Pháp và Anh đã ủng hộ kế hoạch của Mỹ, nhưng EU – nơi lưu trữ phần lớn tài sản của Nga – cho biết kế hoạch của Mỹ phụ thuộc vào việc khối đồng ý gia hạn việc duy trì lợi nhuận sáu tháng một lần, một quyết định đòi hỏi sự nhất trí giữa các bên. Với 27 quốc gia thành viên, điều này không thể đảm bảo đối với EU. EU đưa ra một kế hoạch thay thế, nhưng sự thành công còn phải chờ xem.
Một số người ủng hộ kế hoạch của Mỹ vẫn muốn giao toàn bộ tài sản của Nga cho Ukraine để bồi thường thiệt hại chiến tranh, nhưng kế hoạch này vẫn chưa nhận được sự ủng hộ chính trị cần thiết. Bộ trưởng Ngoại giao Anh David Cameron thừa nhận rằng việc chiếm giữ hoàn toàn là điều không thể.
Mỹ lại đưa ra trước hội nghị sáng kiến quan trọng – đó là mở rộng quy mô lớn các thực thể, bao gồm cả các ngân hàng, sẽ phải chịu lệnh trừng phạt nếu bị coi là tạo điều kiện cho bất kỳ thực thể nào của Nga đang bị trừng phạt. Chế độ trừng phạt thứ cấp này, đã được Mỹ triển khai ở Iran và áp dụng vào tháng 12 cho các thực thể giúp đỡ quân đội Nga, sẽ có nghĩa là nhiều công dân và ngân hàng không phải của Mỹ sẽ có thể bị trừng phạt, đặc biệt nếu họ giao dịch bằng USD. Theo một ước tính, số lượng các thực thể bị cấm giao dịch sẽ tăng từ khoảng 1.000 lên 4.000.
Video đang HOT
Sự thay đổi này được Mỹ thiết kế để tạo ra tác động tiêu cực đến mạng lưới các quốc gia ở Balkan, Trung Đông và Trung Á, vốn đóng vai trò làm cầu nối cho hàng xuất khẩu của phương Tây được bán sang Nga.
Ukraine ký kết các thỏa thuận an ninh song phương
G7 từng là nơi tập trung các nhà lãnh đạo phương Tây trong các cuộc trò chuyện thân mật, nhưng các nước chủ nhà có thể mời các vị khách bên ngoài tham gia một số phiên họp. Lần này cũng vậy, Italy đã mở rộng cửa và sẽ chào đón Đức Giáo hoàng Francis; Tổng thống Argentina Javier Milei; Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi; và Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida (trái) bắt tay sau khi ký thỏa thuận song phương.
Dù với thân phận “khách bên ngoài” như các quốc gia nêu trên, nhưng Ukraine lại được đối xử đặc biệt hơn. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy được mời tham dự theo diện “đặc cách”, và sẽ tổ chức một cuộc họp báo chung với Tổng thống Mỹ Joe Biden. Mục đích là để cho thấy phương Tây vẫn quyết tâm đối đầu với “kho vũ khí” của Nga, nhưng không bận tâm đến các vấn đề của chính mình.
Tại Hội nghị thượng đỉnh G7, hai ông Biden và Zelenskiy sẽ ký thỏa thuận an ninh song phương 10 năm, khi các cuộc tranh luận vẫn tiếp tục bên lề về cách phương Tây có thể cung cấp khoản vay 50 tỷ USD cho Ukraine. Ngay ngày đầu tiên của Hội nghị G7, Ukraine đã ký kết thỏa thuận an ninh song phương 10 năm với Nhật Bản.
Trước đây, Kiev đã ký 15 thỏa thuận an ninh song phương với các quốc gia khác kể từ khi nổ ra chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga vào năm 2022, bao gồm cả với Anh, Pháp, Đức và Ý. Thỏa thuận Mỹ-Ukraine không cần sự cho phép của Quốc hội và có thể bị chính quyền Trump trong tương lai hủy bỏ. Ông Biden đã từng nói rằng những đảm bảo dành cho Ukraine sẽ tương đương với những đảm bảo dành cho Israel, bao gồm hỗ trợ tài chính và quân sự cũng như khả năng sản xuất vũ khí chung. Các thỏa thuận song phương ở Ukraine được coi là một điểm dừng trên con đường gia nhập NATO. Ông Zelenskiy nói: “Việc ký kết thỏa thuận với Mỹ sẽ là thỏa ước chưa từng có, vì nó phải dành cho các nhà lãnh đạo ủng hộ Ukraine”.
Cũng như các hiệp định song phương khác, thỏa thuận với Mỹ sẽ không yêu cầu Mỹ phải đứng ra bảo vệ Ukraine nếu bị tấn công. Nhưng nó có thể giúp Ukraine dễ dàng tham gia các cuộc đàm phán hòa bình với Nga hơn, vì Kiev sẽ có một số đảm bảo về sự giúp đỡ mà họ sẽ nhận được trong trường hợp bị Nga tấn công thêm. Ukraine đã có kinh nghiệm cay đắng về những thỏa thuận như vậy. Các bên ký kết Bản ghi nhớ Budapest năm 1994, trong đó kêu gọi tôn trọng độc lập và chủ quyền của các nước, đã không đứng ra bảo vệ Ukraine khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014.
Các thỏa thuận an ninh song phương nêu rõ rằng trong trường hợp Nga tấn công Ukraine trong tương lai, các bên sẽ tham vấn trong vòng 24 giờ để xác định các biện pháp chống lại và ngăn chặn hành động gây hấn. Tuy nhiên, thỏa thuận lại không xác định rõ ràng “một cuộc tấn công trong tương lai” là như thế nào.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết: “Bằng việc ký kết thỏa thuận này, chúng tôi cũng sẽ gửi cho Nga một tín hiệu về quyết tâm của chúng tôi”. Rõ ràng phương Tây đang muốn gửi thông điệp cứng rắn đến Nga thông qua việc ký kết các thỏa thuận an ninh song phương đề có cơ sở can thiệp quân sự vào cuộc chiến Ukraine
G7 đạt bước tiến trong việc sử dụng tài sản bị phong tỏa của Nga
Ngày 25/5, các bộ trưởng tài chính của Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) cho biết họ đã đạt được bước tiến trong việc sử dụng lợi nhuận từ tài sản bị phong tỏa của Nga để hỗ trợ Ukraine, nhưng vẫn chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng.
Đồng ruble của Nga. Ảnh: AFP/TTXVN
Bản dự thảo tuyên bố của các bộ trưởng tài chính G7 có đoạn: "Chúng tôi đang tiến bộ trong các cuộc thảo luận về khả năng sử dụng lợi nhuận khổng lồ từ tài sản bị phong tỏa của Nga để mang lại lợi ích cho Ukraine".
Tuy nhiên, các bộ trưởng cho biết việc cụ thể hóa cách thức và thực hiện điều này vẫn đang trong quá trình thảo luận.
Trước đó, Ủy viên phụ trách kinh tế của Liên minh châu Âu (EU) Paolo Gentiloni đ.ánh giá các cuộc đàm phán trong khuôn khổ hội nghị G7 tại Stresa (Italy) có thể dẫn đến một thỏa thuận vào tháng 6 tới về việc khai thác lợi nhuận từ tài sản bị phong tỏa của Nga để hỗ trợ Ukraine.
Các bộ trưởng tài chính thuộc Nhóm G7 đang thảo luận về cách thức rút t.iền từ số tài sản trị giá 300 tỷ euro (325 tỷ USD) bị phong tỏa của Ngân hàng trung ương Nga.
Trong tuần qua, EU đã chính thức thông qua kế hoạch sử dụng t.iền lãi từ các tài sản của Nga bị khối này phong tỏa, một động thái mà EU hy vọng sẽ tạo ra tới 3 tỷ euro mỗi năm để hỗ trợ Ukraine.
Một ý tưởng tham vọng hơn đang được thảo luận trong G7, do Mỹ đề xuất, liên quan đến việc hình thành một khoản cho Ukraine vay trị giá 50 tỷ USD dựa trên t.iền lãi do tài sản của Nga tạo ra.
Ông Gentiloni gợi ý rằng các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục tại Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Puglia vào tháng 6 tới, nhưng trích dẫn "sự hội tụ tích cực đang diễn ra" ở Stresa. Theo ông, "trong trung hạn, điều này có thể dẫn đến một thỏa thuận" được lãnh đạo các nước G7 thông qua.
Cùng ngày, phát biểu bên lề Hội nghị Bộ trưởng tài chính G7, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết bà không thấy có bất kỳ cản trở nào trong các cuộc thảo luận với những người đồng cấp G7 về khoản cho vay lớn hơn dành cho Ukraine được hỗ trợ bằng thu nhập từ tài sản bị đóng băng của Nga.
Trong khi đó, Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Ajay Banga, người cũng tham dự hội nghị ở Stresa, khẳng định ông "hoàn toàn" để ngỏ khả năng thực hiện ý tưởng quản lý quỹ cho Ukraine vay của G7 được hỗ trợ bởi thu nhập từ các tài sản có chủ quyền của Nga bị phong tỏa, ít nhất là đối với mục đích phi quân sự.
Ông Banga chia sẻ: "Nếu họ quyết định trao cho chúng tôi... tôi có thể quản lý một quỹ kiểu đó. Tôi sẽ cần các biện pháp bảo vệ, tôi cần đảm bảo rằng người của chúng tôi hiểu cách sử dụng quỹ đó". Ông giải thích điều này sẽ bao gồm việc nhất trí với các nước bảo trợ khoản cho vay về quy trình phân bổ vốn cho các dự án.
Nga tuyên bố quyết định của EU tịch thu số t.iền thu được từ tài sản bị đóng băng của Nga và sử dụng chúng để hỗ trợ quân sự cho Kiev là "hành vi chiếm đoạt tài sản", vi phạm tất cả các quy tắc và chuẩn mực của hệ thống kinh tế và tài chính quốc tế.
Hôm 23/5, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng ký sắc lệnh cho phép nước này lấy tài sản của Mỹ, bao gồm cả chứng khoán, để bồi thường tài sản bị Mỹ phong tỏa và tịch thu.
Nga cảnh báo viện trợ của Mỹ cho Ukraine chỉ dẫn đến đổ m.áu nhiều hơn Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh, việc Hạ viện Mỹ phê duyệt viện trợ an ninh cho Ukraine sẽ dẫn đến nhiều thiệt hại và thương vong hơn trong cuộc chiến Ukraine. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov. Ảnh Getty Images. Các hãng thông tấn Nga dẫn lời ông Peskov nhấn mạnh rằng, quyết định này "sẽ làm cho...
