Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh
Chiến lược đặt ra mục tiêu giảm cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP; phấn đấu đến năm 2030, cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP giảm ít nhất 15% so với năm 2014.
Phó Thủ tướng Lê Văn Thành vừa ký Quyết định số 1658/QĐ-TTg phê duyệt “ Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050″ với mục tiêu giảm cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP; xanh hóa các ngành kinh tế…
Mục tiêu tổng quát của Chiến lược là tăng trưởng xanh góp phần thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng nhằm đạt được thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội; hướng tới nền kinh tế xanh, trung hòa carbon và đóng góp vào mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu.
*Xanh hóa nền kinh tế
Hộ nông dân Nguyễn Thị Mai Khương ở khóm Tây Khánh 6, phường Mỹ Hòa, TP Long Xuyên được tập huấn kỹ thuật trồng dưa lưới trong nhà màng cho hiệu quả cao, mỗi năm thu hoạch khoảng 12 tấn quả, thu lãi 200 triệu đồng/năm. Ảnh: Vũ Sinh – TTXVN
Chiến lược đặt ra mục tiêu giảm cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP; phấn đấu đến năm 2030, cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP giảm ít nhất 15% so với năm 2014; đến năm 2050, cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP giảm ít nhất 30% so với năm 2014.
Chiến lược đặt ra mục tiêu chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn thông qua khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và năng lượng dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số, phát triển kết cấu hạ tầng bền vững để nâng cao chất lượng tăng trưởng, phát huy lợi thế cạnh tranh và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Video đang HOT
Mục tiêu chủ yếu là đến năm 2030, tiêu hao năng lượng sơ cấp trên GDP bình quân giai đoạn 2021-2030 giảm từ 1,0-1,5%/năm; tỷ trọng năng lượng tái tạo trên tổng cung cấp năng lượng sơ cấp đạt 15-20%; kinh tế số đạt 30% GDP; tỷ lệ che phủ rừng ổn định ở mức 42%; ít nhất 30% tổng diện tích cây trồng cạn có tưới được áp dụng phương pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước.
*Xây dựng lối sống xanh
Chiến lược đặt mục tiêu xây dựng lối sống xanh kết hợp với nếp sống đẹp truyền thống để tạo nên đời sống chất lượng cao hòa hợp với thiên nhiên. Thực hiện đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới bảo đảm các mục tiêu tăng trưởng xanh, bền vững; tạo lập văn hóa tiêu dùng bền vững trong bối cảnh hội nhập với thế giới.
Mục tiêu chủ yếu đến năm 2030, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn theo quy định đạt 95%; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt đô thị được xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp so với lượng chất thải được thu gom chiếm 10%;
Tỷ lệ nước thải đô thị được thu gom và xử lý bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn theo quy định lần lượt đạt trên 50% đối với đô thị loại II trở lên và 20% đối với các loại đô thị còn lại; tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng tại các đô thị đặc biệt, đô thị loại I lần lượt đạt ít nhất 20% và 5%;
Tỷ lệ xe buýt sử dụng năng lượng sạch tại các đô thị đặc biệt đạt ít nhất 15% so với tổng số xe buýt đang hoạt động và tại đô thị loại I đạt 10% số lượng xe buýt mới; tỷ lệ mua sắm công xanh trong tổng mua sắm công đạt ít nhất 35%; ít nhất 10 đô thị phê duyệt và thực hiện Đề án tổng thể về phát triển đô thị tăng trưởng xanh theo hướng đô thị thông minh bền vững.
Chiến lược cũng đặt mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống và khả năng chống chịu của người dân với biến đổi khí hậu, bảo đảm bình đẳng về điều kiện, cơ hội phát huy năng lực và thụ hưởng thành quả của sự phát triển, không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi xanh.
Mục tiêu chủ yếu đến năm 2030, chỉ số phát triển con người (HDI) đạt trên 0,75; 100% các tỉnh, thành phố xây dựng và triển khai Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cấp tỉnh; tỷ lệ dân số được sử dụng nước sạch, đạt chuẩn theo quy định của Bộ Y tế đạt ít nhất 70%.
*Định hướng chiến lược
Định hướng chung của Chiến lược là tập trung nỗ lực cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, giảm cường độ phát thải khí nhà kính thông qua khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả năng lượng, tài nguyên dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số, phát triển kết cấu hạ tầng xanh, bền vững, xây dựng lối sống xanh, bảo đảm quá trình chuyển đổi xanh theo nguyên tắc, bình đẳng, bao trùm, nâng cao năng lực chống chịu trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế.
Về định hướng phát triển các ngành, lĩnh vực chủ yếu, Chiến lược định hướng nâng cao hiệu suất và hiệu quả sử dụng năng lượng, giảm mức tiêu hao năng lượng trong hoạt động sản xuất, vận tải, thương mại và công nghiệp; đẩy mạnh khai thác có hiệu quả và tăng tỷ trọng các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới trong sản xuất và tiêu thụ năng lượng của quốc gia.
Phát triển nông nghiệp hiện đại, nông nghiệp sạch, hữu cơ bền vững, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh của sản xuất nông nghiệp thông qua việc điều chỉnh, chuyển dịch cơ cấu vật nuôi, cây trồng, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản và áp dụng các quy trình, công nghệ sử dụng tiết kiệm, hiệu quả giống, thức ăn, vật tư nông nghiệp, tài nguyên thiên nhiên…
Chiến lược từng bước hạn chế các ngành kinh tế phát sinh chất thải lớn, gây ô nhiễm, suy thoái môi trường, tạo điều kiện phát triển các ngành sản xuất xanh mới. Thúc đẩy các ngành kinh tế xanh phát triển nhanh để tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập, làm giàu thêm nguồn vốn tự nhiên;
Thúc đẩy đô thị hóa theo hướng đô thị thông minh, bền vững, có năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu, đảm bảo hiệu quả kinh tế-sinh thái, thuận lợi cho phát triển giao thông công cộng, tăng tính hấp dẫn, cạnh tranh và thân thiện môi trường, tiết kiệm thời gian đi lại…/.
Cụ thể hóa mô hình kinh tế tăng trưởng xanh theo chiều sâu
Chiến lược tăng trưởng xanh đã thành động lực quan trọng thúc đẩy đổi mới thể chế kinh tế, mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh, bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính.
Ngày 25/ 9/ 2012, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1393/QĐ-TT phê duyệt "Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011- 2020 và tầm nhìn đến năm 2050" với quan điểm chủ yếu: Tăng trưởng xanh là một nội dung quan trọng của phát triển bền vững, đảm bảo phát triển kinh tế nhanh, hiệu quả, bền vững và góp phần quan trọng thực hiện Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu. Mục tiêu của tăng trưởng xanh tiến tới nền kinh tế các-bon thấp, làm giàu vốn tự nhiên trở thành xu hướng chủ đạo trong phát triển kinh tế bền vững; giảm phát thải và tăng khả năng hấp thụ khí nhà kính dần trở thành chỉ tiêu bắt buộc và quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội.
Theo ông Lê Việt Anh - Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh 2021 - 2030 kế thừa có chọn lọc các kết quả của Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2012-2020, hoàn thiện phương pháp luận để định lượng các mục tiêu và lộ trình thực hiện.
Hội nghị tham vấn xây dựng "Chiến lược Quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045, hướng tới 2050"
Trình bày tại Hội nghị tham vấn xây dựng "Chiến lược Quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045, hướng tới 2050", ông Lê Việt Anh cho hay, nhận thức về vai trò của tăng trưởng xanh hiện nay đã được nâng lên, nhiều văn bản chính sách đã được ban hành, số lượng kế hoạch hành động tăng trưởng xanh được chuẩn bị và phê duyệt tăng nhanh - đặc biệt có sự tham gia các tỉnh, thành phố lớn; chất lượng của kế hoạch hành động với độ nhất quán về phương pháp luận và thời gian xây dựng dần được cải thiện. Sau khi ban hành, các đơn vị đã bước đầu triển khai hoạt động nâng cao nhận thức, tăng cường năng lực, ban hành chính sách liên quan. Đặc biệt, đã tạo được làn sóng đầu tư xanh: năng lượng gió, mặt trời, điện rác...
Tuy nhiên, ông Việt Anh cũng chỉ rõ những hạn chế trong quá trình thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh 2012-2020. Đó là một số bộ ngành chưa nhận thức rõ vai trò trong tham gia thực hiện; lợi ích lâu dài của chiến lược tăng trưởng xanh chưa được nhìn nhận thấu đáo; năng lực thực hành còn yếu; trong công tác xây dựng thể chế, chính sách, thì nội dung rà soát quy hoạch ở một số bộ, ngành, tỉnh chưa thể hiện rõ; thiếu nguồn ngân sách phân bổ cho các hoạt động, chương trình, dự án để hiện thực hóa Chiến lược. Sự tham gia của khu vực tư nhân có tăng song còn hạn chế về ngành, lĩnh vực. Các chính sách khuyến khích đầu tư trong lĩnh vực tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường chưa cụ thể nên chưa thu hút được đầu tư tư nhân.
Chiến lược tăng trưởng xanh 2021-2030 cụ thể hóa mô hình tăng trưởng theo chiều sâu; xác định kịch bản tăng trưởng tối ưu dựa trên cân đối lợi ích và chi phí giữa phát triển kinh tế - xã hội với mục tiêu giảm phát thải, tăng cường tính chống chịu của nền kinh tế. Chiến lược cũng định hướng đầu tư dài hạn của quốc gia theo lộ trình và là cơ sở để cân đối và huy động hiệu quả các nguồn lực; gắn kết chặt chẽ với mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; gắn kết chỉ tiêu tăng trưởng xanh trong hệ thống chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, các chiến lược ngành; đưa ra giải pháp dựa trên nhu cầu của ngành.
Các văn bản chính sách về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045, hướng tới 2050 được xây dựng xây dựng gồm: Kế hoạch hành động Quốc gia về tăng trưởng xanh; Nghiên cứu, xây dựng, ban hành bộ tiêu chí chung về tăng trưởng xanh để phân loại các dự án, ngành nghề... xanh và cơ chế khuyến khích đầu tư cho tăng trưởng xanh theo hướng mở, cập nhật thường xuyên;
Ban hành Quy định và Hướng dẫn về "Bộ chỉ tiêu thống về Tăng trưởng trưởng xanh"; Nghiên cứu, xây dựng bộ công cụ, mô hình đảm bảo tính khả thi trong việc xây dựng, triển khai Chiến lược, Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh các ngành, các cấp theo hướng phát triển kinh tế - xã hội đồng thời đạt mục tiêu phát thải trung tính phù hợp với xu hướng thế giới và điều kiện quốc gia;
Xây dựng "Hướng dẫn xây dựng Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh đối với các bộ ngành, địa phương" để đảm bảo nguyên tắc thống nhất phương pháp tiếp cận, tính toán, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng, triển khai Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh của tất cả các cấp, tăng tính khả thi và công bằng trong công tác giám sát và đánh giá việc thực hiện...
Chiến lược thể hiện trách nhiệm, sự chia sẻ và gắn kết của Việt Nam trong hiện thực hóa các cam kết quốc tế và là cơ sở để cân đối các nguồn lực trong nước, huy động nguồn lực quốc tế hiệu quả, hài hòa lộ trình phát triển kinh tế - xã hội với các mục tiêu giảm phát thải, giúp tăng cường hiệu quả phân bổ đầu tư công và giám sát, đánh giá việc thực hiện các dự án biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh trong trung hạn và dài hạn. Chiến lược là công cụ hữu hiệu giúp Việt Nam xây dựng xã hội nhân văn hướng tới phát triển bao trùm, mở rộng độ bao phủ đối với các ngành còn ít được quan tâm trong quá trình thực hiện chiến lược giai đoạn trước như giáo dục, y tế, trẻ em...
Sắp trình Thủ tướng Chiến lược quốc gia mới về tăng trưởng xanh Việt Nam hoàn toàn có thể đi đầu trong khu vực về tăng xanh để phát triển bền vững trong 20 - 30 năm tới, dù mục tiêu tăng trưởng xanh không thể đạt được trong ngày một, ngày hai. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh điều này khi chủ trì Hội nghị tham vấn xây...