Chiến lược mới của Israel trong vô hiệu hoá phong trào Hamas

Vụ không kích nhằm vào bệnh viện nơi điều trị cho Ishmail Barhoum – người đứng đầu chính quyền dân sự của Dải Gaza – cho thấy chiến lược mới của Israel trong cuộc tấn công vào Gaza.

Theo tờ The Telegraph ngày 25/3, khi phóng viên đang nhìn vào máy quay, một tiếng rít đột ngột xé toang không khí. Ngay sau đó là một vụ nổ rung trời kèm theo quả cầu lửa bùng lên từ tầng trên của bệnh viện Nasser ở Khan Younis.

Cuộc tranh cãi sau đó diễn ra theo mô típ quen thuộc: Israel tuyên bố họ đã nhắm vào một thành viên Hamas bị cáo buộc lợi dụng bệnh viện làm căn cứ. Trong khi đó, cơ quan y tế do Hamas điều hành cho biết nhân vật này đang phẫu thuật vào thời điểm xảy ra vụ tấn công. Cuộc không kích đã giết chết cả một bệnh nhân khác và làm bị thương nhiều người khác.

Toàn bộ thông tin về vụ không kích có thể mất một thời gian mới được làm rõ. Tuy nhiên, danh tính của mục tiêu có thể mang nhiều ý nghĩa hơn trong việc hé lộ chiến lược của Israel trong cuộc tấn công mới vào Gaza so với chính địa điểm xảy ra vụ không kích.

Ishmail Barhoum không phải là một chỉ huy quân sự của Hamas. Thay vào đó, ông là người phụ trách tài chính của tổ chức này và trên thực tế là người đứng đầu chính quyền dân sự tại Dải Gaza. Ông mới được bổ nhiệm vào vị trí này sau khi người tiền nhiệm Issam al-Da’alis bị giết trong một cuộc không kích vào đêm đầu tiên của chiến dịch ném bom mới hồi tuần trước.

Cũng thiệt mạng trong ngày 23/3 là Manar Abu Khater , một quan chức cấp cao của Hamas trong lĩnh vực giáo dục. Trong khi đó, Salah al-Bardawil và vợ thiệt mạng tại một khu lều trại ở al-Mawasi. Là thành viên cấp cao của cánh chính trị Hamas và từng thường xuyên trả lời phỏng vấn truyền thông, Salah al-Bardawil là một trong số nhiều thành viên thuộc cơ quan chính trị Hamas bị ám sát kể từ khi lệnh ngừng bắn kết thúc vào rạng sáng 18/3.

Ngược lại, chưa có thành viên cấp cao nào của cơ quan chỉ huy quân sự Hamas bị tấn công.

Có nhiều giả thuyết về quyết định nhắm mục tiêu của Israel trong đợt giao tranh lần này. Một trong những giả thuyết là các chỉ huy quân sự cấp cao của Hamas đã dự đoán trước cái kết của lệnh ngừng bắn và tránh mặt. Nói cách khác, những nhân vật như Mohammed Sinwar không phải là mục tiêu dễ dàng. Mohammed là người tiếp quản vị trí sau khi anh trai là thủ lĩnh chính trị Yahya Sinwar bị giết hồi mùa hè năm ngoái. Những người này chắc chắn đứng đầu danh sách ám sát của Israel.

Tuy nhiên, tấn công các quan chức dân sự của Hamas không chỉ đơn thuần là một “phần thưởng an ủi”, mà dường như còn là một nỗ lực có chủ đích nhằm phá hủy khả năng quản lý dân sự của tổ chức này tại Gaza.

Dù đã có 33 con tin được trả tự do trong hai tháng ngừng bắn, khoảng thời gian này vẫn là một giai đoạn khó khăn đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Các tay súng Hamas xuất hiện trong bộ quân phục chỉnh tề và có tổ chức trong mỗi lần trao trả con tin hàng tuần đã chứng minh rằng dù năng lực quân sự bị tổn hại nghiêm trọng, nhưng tổ chức này vẫn chưa bị đánh bại – trái ngược với một trong những mục tiêu chính của Israel trong cuộc chiến.

Khói lửa bốc lên sau cuộc không kích của Israel xuống Dải Gaza. Ảnh: IRNA/TTXVN

Bên cạnh đó, Hamas nhanh chóng tái lập quyền kiểm soát đối với dân thường Palestine thông qua lực lượng cảnh sát và an ninh. Điều khiến Israel đặc biệt phẫn nộ là nhóm này đã tận dụng dòng viện trợ ồ ạt đổ vào Dải Gaza trong thời gian ngừng bắn để vừa củng cố sức mạnh, vừa tái khẳng định quyền kiểm soát dân sự bằng cách điều phối nguồn lương thực cho người dân.

Một nhân vật tên là Bahajat Abu Sultan đã lãnh đạo lực lượng an ninh nội bộ của Hamas và một phần nhiệm vụ của ông này trong những tuần gần đây là ngăn chặn tình trạng đầu cơ thực phẩm. Các nhóm vũ trang liên kết với ông này đã xuất hiện trong các đoạn video , trong đó họ nổ súng vào những người bị cáo buộc có hành vi trục lợi này. Sultan đã thiệt mạng trong đêm đầu diễn ra các cuộc không kích của Israel, khi Lực lượng Phòng vệ Israel đã lợi dụng quy luật di chuyển ban đêm nới lỏng trong tháng lễ Ramadan để tấn công.

Trước đây, các chỉ huy IDF từng phản đối ý tưởng dùng binh sĩ để phân phát viện trợ, nhưng giờ đây họ đã thay đổi quan điểm. Trong tương lai, binh sĩ Israel có thể cần đóng vai trò chủ động trong việc phân phối viện trợ cho người dân, thay vì chỉ đơn thuần cho viện trợ vào lãnh thổ rồi để Hamas kiểm soát.

Trong khi đó, các chiến lược gia trong quân đội Israel hy vọng rằng khi các lãnh đạo dân sự chủ chốt của Hamas bị loại bỏ và quyền kiểm soát nguồn thực phẩm bị suy giảm, nhóm này sẽ phải đối mặt với các băng nhóm vũ trang phi chính trị trong Dải Gaza.

Các vụ ám sát Mahmoud Abu Watfa, lãnh đạo cơ quan nội vụ Hamas, và Mohammad Al-Jamasi, lãnh đạo ủy ban khẩn cấp của nhóm này, được xem là những động thái quan trọng nhằm đạt được mục tiêu trên. Đặc biệt, vụ sát hại Al-Jamasi nhấn mạnh quyết tâm của Israel trong làm suy yếu quyền kiểm soát dân sự của Hamas, bởi ủy ban khẩn cấp là cơ quan đảm bảo vận hành của tổ chức này trong thời chiến.

Mục tiêu cuối cùng của chính phủ Israel trong vòng giao tranh lần này vẫn chưa rõ ràng. Theo tuyên bố công khai, các đợt không kích ban đầu là nhằm gây áp lực buộc Hamas quay lại bàn đàm phán. Nói cách khác, trọng tâm là vấn đề con tin.

Tuy nhiên, vào ngày 24/3, một số hãng tin đưa tin rằng các quan chức cấp cao cho biết quân đội Israel đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công trên bộ quy mô lớn vào Gaza, với mục tiêu chiếm giữ và kiểm soát phần lớn khu vực này để tiêu diệt Hamas vĩnh viên.

Chiến lược này có vẻ khác với cách tiếp cận trước đây, vốn tập trung vào kiểm soát từng khu vực nhưng lại để lại rất ít binh sĩ tại những nơi đã chiếm đóng khi lực lượng chính tiến sang địa điểm khác.

Theo ước tính, một cuộc xâm nhập và chiếm đóng toàn diện Dải Gaza sẽ cần đến năm sư đoàn. Cuối tuần qua, 1/3 lực lượng đã được đặt trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu tại miền Nam Dải Gaza.