Chỉ bằng 1 thay đổi nhỏ, Apple đã phá vỡ cỗ máy kiế.m tiề.n khủng khiếp nhất thế giới của Facebook, tương lai ‘kho báu’ quảng cáo trăm tỷ USD chưa biết sẽ ra sao
Facebook dùng từ “gió ngược” để miêu tả tình cảnh của mình với Apple.
Facebook đã xây dựng một trong những cỗ máy kiế.m tiề.n khủng khiếp nhất mà thế giới từng thấy. Nhưng rồi, Apple xuất hiện và chèn ngay một chiếc cờ lê vào các bánh răng của cỗ máy đó.
Đó là một trong những nhận định về tình hình của Facebook vào tuần trước, khi công ty mẹ của Facebook là Meta công bố bản báo cáo thu nhập đáng báo động. Ngay lập tức, vốn hóa của gã khổng lồ mạng xã hội bốc hơi 250 tỷ USD chỉ trong 1 ngày – cú giảm giá trị tới 26%.
Qua chuyện này, nhiều người ghét Facebook lại có cơ hội khẳng định một số điều họ từng nghĩ đến như Facebook đang mất đi một lượng người dùng đáng kể, công ty chấp nhận thua lỗ 10 tỷ USD để phát triển metaverse nhưng chưa có kết quả hay TikTok đang dần lấy đi miếng bánh thị phần và trở thành đối thủ nặng ký của Facebook. Những suy nghĩ này phần nào đúng nhưng việc Apple trực tiếp làm tổn hại đến doanh thu của Facebook là điều chắc chắn đúng.
Facebook cho biết việc Apple thay đổi cách quảng cáo hoạt động trên ứng dụng iOS – cụ thể là giờ đây các nhà sản xuất ứng dụng và nhà quảng cáo gặp khó khăn hơn trong việc theo dõi hành vi người dùng, sẽ khiến Facebook mất tới 10 tỷ USD doanh thu trong năm nay.
Dù vậy, Facebook vẫn đang kiếm được khoản tiề.n khổng lồ từ quảng cáo. Dự báo, họ sẽ thu về 129 tỷ USD doanh thu quảng cáo trong năm nay. Nhưng điều đó có nghĩa là hoạt động kinh doanh quảng cáo của Facebook sẽ chỉ tăng trưởng khoảng 12% so với mức 36% của năm trước. Phố Wall từng ca ngợi rằng Facebook phát triển với tốc độ tên lửa nhưng có lẽ bây giờ, nó đang gặp trục trặc và có thể nổ tung.
Tuy thay đổi của Apple đã ảnh hưởng đến Facebook nhưng nhiều người ngoài cuộc và người đang làm việc tại Facebook cho rằng cuối cùng, Facebook vẫn tìm ra cách xử lý bởi họ là một gã khổng lồ với hàng “tấn” tiề.n mặt cũng như sở hữu những kỹ sư xuất sắc nhất.
Facebook dùng từ “gió ngược” để miêu tả tình cảnh của mình với Apple. Nhiều nhà quan sát tự hỏi liệu Facebook có đang làm quá chuyện để nhận sự thông cảm của các cơ quan quản lý đang tìm cách kiềm chế quyền lực của mình và chuyển hướng chú ý sang Apple, cũng là công ty đang bị giám sát chống độc quyền.
Facebook đang nói với công chúng rằng thay đổi liên quan đến quảng cáo của Apple là chuyện nghiêm trọng. Theo COO Sheryl Sandberg, quảng cáo theo mục tiêu của Facebook đang ngày càng trở nên kém chính xác hơn vì họ biết ít thông tin về hành vi người dùng hơn.
Điều đó đồng nghĩa với việc các nhà quảng cáo trên Facebook phải chi nhiều tiề.n hơn với hi vọng tiếp cận được người dùng iPhone. Hơn nữa, họ cũng phải chấp nhận rằng từng xu mà mình bỏ ra có thể không đáng như lúc trước.
Ảnh minh họa (Internet).
Sau khi Apple thực hiện thay đổi, nhiều nhà quảng cáo đã tìm đến những dịch vụ khác như marketing qua email hay tìm cách tiếp cận người dùng Android – nơi biện pháp chống theo dõi chưa được áp dụng.
“Thị trường vẫn đang tìm cách để sống chung với những quy định mới của Apple trên iOS và chuyển sang những kênh quảng cáo tự nhiên hơn trên đó”, một chuyên gia nhận định.
Facebook cho biết họ đang cố gắng khắc phục để cải thiện mọi thứ cho các nhà quảng cáo trong thời gian tới thông qua giải pháp “đo lường sự kiện tổng hợp”. Đây là khái niệm về việc dù không thể cho nhà quảng cáo biết những cá nhân nào bấm vào liên kết hay tải ứng dụng sau khi xem quảng cáo, Facebook có thể cho họ biết một nhóm người dùng lớn hơn đã thực hiện điều đó.
Tùy thuộc vào quan điểm của bạn, đó là một cải tiến lớn đối với quyền riêng tư của người dùng hoặc là một bước lùi lớn đối với các nhà quảng cáo trên internet. Nhưng cả Google và Snap đều đã tung ra những sản phẩm tương tự và nói với các nhà đầu tư rằng chúng đang hoạt động tốt. Các lãnh đạo cấp cao của Facebook thừa nhận rằng phiên bản của họ vẫn chưa như vậy và có thể sẽ mất thêm vài tháng.
Video đang HOT
Xin nhắc lại, Facebook là gã khổng lồ sẽ không biến mất trong tương lai gần. Và cũng hoàn toàn hợp lý khi cho rằng họ sẽ loay hoay nhưng cuối cùng vẫn giải quyết được chuyện này bởi họ đang quá lớn. Các nhà quảng cáo cũng không có nhiều lựa chọn tốt hơn việc quảng cáo trên Facebook.
Nhưng bạn cũng có thể thấy Facebook ngầm thừa nhận rằng ngay cả khi các công cụ của họ trở nên tốt hơn, chúng sẽ không bao giờ hoạt động hiệu quả trên iOS như trước đây.
Họ cũng đang chuyển hướng kinh doanh sang các nền tảng khác, không chỉ ở Marketplace mà còn là cửa hàng kỹ thuật số trên Facebook và Instagram. Bên cạnh đó là nền tảng Reels dù Facebook hiện chưa cho chạy quảng cáo trên đây. Mục đích của họ là xây dựng từ bây giờ để thu trái ngọt về sau.
CEO Apple – Tim Cook (trái) và CEO Facebook – Mark Zuckerberg (Ảnh: Internet).
Sâu xa hơn, có thể coi “vấn đề Apple” là động lực để Facebook thúc đẩy dự án Metaverse. Sẽ mất nhiều năm để thu lời từ Metaverse, thậm chí điều đó có thể không bao giờ xảy ra.
Nhưng nếu Metaverse đem lại lợi nhuận, Mark Zuckerberg đã xây dựng được nền tảng phần mềm và phần cứng nơi anh và các nhà quảng cáo có thể tương tác trực tiếp với người dùng mà không bị Apple hay bất kỳ ai khác can thiệp.
Điều này đưa chúng ta trở lại với Apple, công ty luôn khẳng định rằng họ thực hiện thay đổi vì coi trọng quyền riêng tư của người dùng chứ không phải vì muốn gây tổn hại cho Facebook. Và cần phải nói rõ rằng Apple cũng không muốn Facebook biến mất vì người dùng của Apple thích Facebook. Đối với hàng trăm triệu người, một chiếc iPhone không có Facebook, Instagram hoặc WhatsApp là một chiếc iPhone vô dụng.
Tuy nhiên, Apple cũng thể hiện thái độ co.i thườn.g mô hình kinh doanh cốt lõi của Facebook. Dù không chỉ đích danh nhưng CEO Apple – Tim Cook, đã nhiều lần công khai chỉ trích những mô hình “ưu tiên các thuyết âm mưu và kích động bạo lực chỉ vì tỷ lệ tương tác cao”, “không chỉ dung túng mà còn thưởng cho nội dung làm xói mòn lòng tin của công chúng với việc tiêm vaccine”.
“Nếu một doanh nghiệp được xây dựng dựa trên việc dắt mũi người dùng, khai thác dữ liệu thì nó không xứng đáng với lời khen ngợi của chúng tôi mà cần phải được cải tổ”, Tim Cook nói.
Có khi nào Apple đang quan tâm sâu sắc đến quyền riêng tư của người dùng và nhận ra thời cơ để kìm hãm một trong những đối thủ cạnh tranh của mình và xây dựng mảng kinh doanh quảng cáo riêng?
Nhưng thay vì tự hỏi động cơ của Apple là gì, có lẽ chúng ta nên dành thời gian suy nghĩ về sức mạnh mà Apple sở hữu. Trong khi các cơ quan quản lý trên toàn thế giới đang vật lộn để kiềm chế quyền lực và ảnh hưởng của Facebook, thì Apple, chỉ bằng một thay đổi trong hệ điều hành của mình, đã có thể đẩy Facebook vào thế bất lợi.
Lý do cổ phiếu Facebook lao dốc
Thua lỗ do đầu tư vào metaverse, tác động từ Apple là những nguyên nhân khiến giá cổ phiếu Facebook giảm mạnh sau buổi báo cáo tài chính.
Trong buổi báo cáo tài chính ngày 3/2, Meta, công ty mẹ của Facebook công bố lợi nhuận quý IV/2021 giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái do đầu tư mạnh vào metaverse. Ngay lập tức, giá cổ phiếu Meta trên sàn Nasdaq bị bán tháo mạnh, giảm 23% về mức 249 USD/cổ phiếu.
Không chỉ Meta, cổ phiếu Snap và Pinterest cũng sụt giảm trong phiên giao dịch ngày 3/2, lần lượt 16% và 8%. CEO Mark Zuckerberg của Meta chứng kiến tài sản giảm 29 tỷ USD, nguy cơ rơi khỏi danh sách 10 người giàu nhất thế giới.
Ngoài lợi nhuận giảm do đầu tư vào metaverse, còn nhiều lý do khác khiến buổi báo cáo tài chính trở thành thảm họa với giá cổ phiếu của Meta.
Áp lực cạnh tranh, lượng người dùng hàng ngày giảm
Trong buổi báo cáo tài chính, Zuckerberg thừa nhận sự cạnh tranh của nền tảng chia sẻ video TikTok tạo áp lực lên khả năng kiế.m tiề.n từ Reels, tính năng tạo video ngắn của Instagram.
"Chúng tôi phải đối mặt với đối thủ cạnh tranh TikTok lớn hơn rất nhiều, do đó sẽ mất một thời gian để bắt kịp", CEO Meta chia sẻ.
Cạnh tranh từ TikTok ảnh hưởng đến khả năng kiế.m tiề.n từ tính năng chia sẻ video ngắn Reels trên Instagram
Ngoài sự cạnh tranh với TikTok, lượng người dùng hoạt động của Facebook cũng có nhiều biến động. Trong quý IV/2021, mạng xã hội này có 1,929 tỷ người dùng hoạt động hàng ngày, giảm khoảng 500.000 người so với quý trước. Mỹ và Canada là 2 khu vực có lượng người dùng Facebook hàng ngày giảm nhiều nhất.
Trong khi đó, lượng người dùng hoạt động hàng tháng của Facebook trong quý IV/2021 đạt 2,91 tỷ, không thay đổi so với quý trước. Tốc độ tăng trưởng doanh thu quảng cáo của Meta cũng chậm hơn, song vẫn chiếm 99,5% tổng doanh thu công ty.
Lợi nhuận của Meta trong quý IV/2021 giảm 8% so với cùng kỳ năm trước, còn 10,3 tỷ USD. Con số thực tế thua xa dự đoán 10,9 tỷ USD của các chuyên gia Phố Wall. Zuckerberg công bố lý do lợi nhuận giảm đến từ mức đầu tư hàng tỷ USD vào thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR), 2 công nghệ quan trọng cho kế hoạch xây dựng metaverse.
"Vẫn còn khoảng cách đến một tầm nhìn đã định hình đầy đủ... Dù hướng đi khá rõ ràng, con đường phía trước của chúng tôi vẫn chưa thể xác định hoàn hảo", CEO Meta cho biết.
Lời giải thích của Zuckerberg khiến nhiều nhà phân tích kinh doanh không hài lòng. "Chúng tôi không thể lý giải mức độ ưu tiên của 7 dự án đang diễn ra đồng thời tại Facebook. Hầu hết chúng dường như không thể cải thiện triển vọng doanh thu công ty trong ngắn hạn", các nhà phân tích của ngân hàng UBS cho biết.
Giới phân tích cũng lo lắng về tương lai của Facebook khi chỉ ra một "thế giới đang tách khỏi sức mạnh của Meta, khi việc tiêu thụ nội dung chuyển sang dành cho nhà sáng tạo và nhắn tin riêng tư thay vì chia sẻ công khai, trái ngược tinh thần của công ty".
Meta thừa nhận hộp thoại cho phép theo dõi người dùng trên iOS có thể khiến công ty mất 10 tỷ USD doanh thu trong năm 2022.
Tác động từ Apple
Trong khi Facebook chứng kiến mức giảm cổ phiếu sâu nhất từ trước đến nay, các hãng công nghệ lớn như Alphabet (công ty mẹ của Google) lại đón nhận tin vui với cổ phiếu tăng 7,5% trong ngày 2/2 sau khi công bố báo cáo tài chính.
Theo CNBC, nguyên nhân sự trái ngược đến từ Apple khi công bố nhiều tính năng đảm bảo quyền riêng tư trên iOS vào năm 2021, ảnh hưởng đến mô hình kinh doanh của Facebook.
Những dịch vụ lớn của Facebook hầu như phụ thuộc hoàn toàn vào Apple và Google để phân phối. Khi Apple cập nhật chính sách quyền riêng tư nhằm hạn chế khả năng tiếp cận dữ liệu người dùng của app bên thứ 3, Facebook đã liên tục phản đối.
Google cũng dựa vào mô hình nhắm mục tiêu quảng cáo để kiếm doanh thu. Tuy nhiên, công ty này kiểm soát dễ dàng hơn nhờ sở hữu Android, hệ điều hành di động phổ biến nhất thế giới. Tuy ứng dụng Google vẫn cần iOS để tiếp cận người dùng, quan hệ của công ty với Apple gần gũi hơn Facebook khi trả hàng tỷ USD mỗi năm để Google trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên trình duyệt Safari của Apple.
Sau khi hứng chịu chính sách mới của Apple liên quan đến App Tracking Transparency (ATT), Meta dự đoán doanh thu sẽ giảm 10 tỷ USD trong năm nay. Đó là lý do lớn khiến doanh thu công ty không đạt như kỳ vọng, kéo theo giá cổ phiếu giảm 25%.
Trong khi đó, Alphabet công bố kết quả kinh doanh quý IV/2021 với doanh thu quảng cáo tăng 33%, cao hơn so với mức tăng 20% của Facebook.
Dave Wehner, Giám đốc Tài chính Meta nhận định Apple đối xử ưu ái với các công cụ tìm kiếm do thỏa thuận với Google. "Đó là động cơ để chính sách này vẫn tiếp tục", Wehner cho biết.
Sau thất bại của Facebook Home, Meta không có thiết bị phần cứng hay hệ điều hành đủ mạnh để thoát phụ thuộc Apple hay Google.
Metaverse là con bài chiến lược
Từ chính sách về quyền riêng tư của Apple, nhiều nhà phân tích nhận định đơn vị quảng cáo đang ưu tiên chạy chương trình trên Google thay vì Facebook, do mức độ nhắm mục tiêu trên mạng xã hội này không còn như mong muốn.
"Những thay đổi của Apple với iOS tạo sự chuyển dịch thị phần từ Facebook sang Google đúng không?... Vâng, chúng tôi tin như vậy", nhà phân tích Rohit Kulkarni từ MKM Partners chia sẻ.
Sheryl Sandberg, Giám đốc Vận hành Facebook từng nhận định thay đổi của Apple sẽ ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn phụ thuộc nhiều vào quảng cáo nhắm mục tiêu và cá nhân hóa.
Đó cũng là sự lo lắng của Zuckerberg trong thời gian dài. Không sở hữu thiết bị phần cứng hoặc hệ điều hành riêng, Facebook không thể vạch ra hướng đi cụ thể, luôn phải tuân theo thay đổi bất chợt từ các công ty khác. Facebook từng thiết kế smartphone cách đây một thập kỷ, nhưng đã thất bại toàn tập.
"Chùng tôi bị phụ thuộc vào khả năng tương tác của Facebook với những nền tảng di động mà công ty không kiểm soát như Android hay iOS. Bất cứ thay đổi trong các hệ thống trên làm suy giảm chức năng trong sản phẩm của chúng tôi hoặc tạo lợi thế cho dịch vụ cạnh tranh, tác động xấu đến việc sử dụng Facebook trên di động", Facebook cho biết vào năm 2012.
Metaverse chính là niềm hy vọng của Meta trong 10 năm tới.
Năm 2014, Facebook mua lại công ty thực tế ảo (VR) mới ra đời có tên Oculus với giá 2 tỷ USD, từ đó tạo ra thiết bị phần cứng và nền tảng phần mềm riêng. Sau 8 năm, Oculus trở thành yếu tố quan trọng cho hướng đi mới của Meta, tập trung vào metaverse. Trong báo cáo tài chính ngày 3/2, Meta cho biết bộ phận thực tế ảo Reality Labs lỗ 10 tỷ USD trong năm 2021.
Cho đến khi metaverse trở nên phổ biến, các nhà đầu tư có lý do để lo lắng về tình hình tài chính của Meta. Mạng xã hội Facebook lần đầu ghi nhận lượng người dùng giảm, Instagram đối mặt cạnh tranh lớn từ TikTok, trong khi Apple hoàn toàn có thể gây sóng gió với những quyết định bất ngờ.
Rõ ràng Zuckerberg có mục tiêu thoát khỏi sự phụ thuộc vào Apple hay Google. Để làm được điều đó, Meta phải thành công với metaverse, giúp công ty trở thành kẻ dẫn đầu cuộc chơi mới.
Facebook ngày càng bí hiểm Nhiều b.ê bố.i của Facebook bắt nguồn từ những nghiên cứu thực hiện nội bộ. Đây là lý do để công ty này siết chặt thông tin tiết lộ ra bên ngoài. Vào tháng 10, một nhà nghiên cứu nội bộ của Facebook (hiện đã đổi tên thành Meta Platforms) chuẩn bị một bài nói chuyện khá chi tiết để trình bày với...