Chế độ ăn cho người mắc bệnh gout
Các triệu chứng của bệnh gout xảy ra khi có quá nhiều acid uric trong má.u gây đa.u đớ.n cho người bệnh.
Mặc dù không có chế độ ăn uống cụ thể nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn cơn gout cấp. Tuy nhiên, một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh gout
Bệnh gout là một loại viêm khớp liên quan đến cơn đau đột ngột, sưng và viêm các khớp. Các triệu chứng của bệnh gout xảy ra khi có quá nhiều acid uric trong má.u. Khi nồng độ acid uric cao, các tinh thể của nó có thể tích tụ trong các khớp. Quá trình này gây ra sưng, viêm và đau dữ dội.
Những người mắc bệnh gout thường thấy sưng, đau và viêm các khớp, bắt đầu từ ngón chân cái, tiếp đến là ngón tay, cổ tay, đầu gối và gót chân. Các cơn gout cấp này thường xảy ra vào ban đêm, sau các bữa ăn giàu đạm.
Hầu hết những người mắc bệnh gout đều gặp phải những triệu chứng này vì cơ thể họ không thể loại bỏ acid uric dư thừa một cách hiệu quả. Điều này cho phép acid uric tích tụ, kết tinh và lắng đọng trong các khớp.
Khi bị bệnh gout, có một số loại thực phẩm nhất định có thể làm tăng nồng độ acid uric gây tái phát cơn đau và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh. Thực phẩm gây kích thích thường chứa nhiều purin, một chất được tìm thấy tự nhiên trong thực phẩm. Khi bạn tiêu hóa purin, cơ thể sẽ tạo ra acid uric như một chất thải.
Mặc dù không có chế độ ăn uống cụ thể nào ngăn ngừa hoàn toàn cơn gout cấp. Tuy nhiên, một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn. Nghiên cứu cho thấy, ở người bệnh có chế độ ăn uống nhiều purin tăng nguy cơ cơn gout tái phát gấp 5 lần, trong khi tránh hoặc giảm thực phẩm giàu purin (đặc biệt là thực phẩm có nguồn gốc động vật) giúp giảm nguy cơ tái phát bệnh.
Bên cạnh đó, chế độ ăn ít purin hơn cũng có thể giúp một số người đạt được và duy trì cân nặng hợp lý. Điều này rất quan trọng với bệnh gout vì nó không chỉ làm giảm nguy cơ phát triển bệnh mà còn có thể giảm áp lực lên các khớp, giúp giảm đau và làm chậm tiến triển của bệnh.
Rau và trái cây tươi có hàm lượng purin thấp, giàu chất xơ và vitamin tốt cho người bệnh gout.
2. Các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể người bệnh gout
Rau và trái cây tươi
Để kiểm soát bệnh gout, người bệnh nên ăn các thực phẩm có hàm lượng purin thấp như trái cây và rau tươi giàu chất xơ, giàu vitamin C và có tính kiềm.
Các loại rau quả giàu chất xơ được khuyến khích dùng cho người bệnh gout bởi chúng có thể làm giảm hấp thu đạm, từ đó giảm sự hình thành acid uric.
Các loại rau có tính kiềm như cải xanh, củ cải, bí… có tác dụng trung hòa acid uric trong má.u, làm chậm tiến triển của bệnh gout. Trái cây giàu vitamin C làm giảm tình trạng viêm hiệu quả.
Nên ăn ngũ cốc nguyên hạt
Các loại ngũ cốc nguyên hạt như: yến mạch, gạo lứt, lúa mạch… rất giàu chất xơ có thể làm giảm nồng độ CRP – một dấu hiệu viêm trong má.u, tốt cho người mắc bệnh viêm khớp, trong đó có bệnh gout.
Nên sử dụng sữa, các sản phẩm từ sữa ít béo và không béo
Tất cả các loại sữa đều an toàn nhưng sữa ít béo đặc biệt có lợi cho người mắc bệnh gout. Sữa ít béo hoặc không béo có thể hỗ trợ ngăn ngừa các đợt tái phát bệnh gout. Chúng có thể làm giảm nồng độ acid uric cũng như chứa một số đặc tính chống viêm nhất định làm giảm phản ứng viêm đối với các tinh thể urat monosodium trong khớp.
Uống đủ nước
Đối với người bị bệnh gout, uống đủ nước sẽ giúp cơ thể loại bỏ acid uric dư thừa trong má.u và thải ra ngoài theo đường nước tiểu. Do đó, người bệnh nên uống đủ nước (nước khoáng, nước lọc) khoảng 2 – 2,5 lít mỗi ngày.
Video đang HOT
Lưu ý không uống quá nhiều nước trong một lần mà cần chia nhỏ lượng nước và uống đều trong ngày.
3. Những thực phẩm cần hạn chế khi mắc bệnh gout
Người bị bệnh gout nên cố gắng tránh hầu hết các loại thực phẩm có hàm lượng purin cao, đặc biệt là thực phẩm có nguồn gốc động vật, nội tạng động vật và hải sản.
Các loại thực phẩm chứa độ đạm cao như các loại thịt đỏ: thịt bò, thịt trâu, thịt chân giò; các loại giò chả; hải sản… chứa rất nhiều chất purin sẽ chuyển hóa thành acid uric. Vì vậy cần đặc biệt chú ý hạn chế các loại thực phẩm này. Nên thay thế bằng các loại thịt trắng như: lườn gà, cá…
Ngoài ra cũng nên tránh các loại carbs tinh chế như bánh mì trắng, bánh ngọt và bánh quy. Mặc dù chúng không chứa nhiều purin hoặc fructose nhưng chúng lại chứa ít chất dinh dưỡng và có thể làm tăng nồng độ acid uric trong cơ thể.
Thịt đỏ, nội tạng động vật
Các loại thịt, nội tạng động vật có hàm lượng purin cao như: thịt đỏ, gan, tim, thận, óc… là những thực phẩm gây ảnh hưởng xấu đối với những người bị bệnh gout.
Hải sản
Người bệnh gout nên tránh ăn các loại cá có hàm lượng purin cao như: cá cơm, cá tuyết, cá tuyết chấm đen, cá trích, cá thu, cá mòi, cá hồi… Một số loại hải sản có hàm lượng purin trung bình, người bệnh có thể ăn lượng nhỏ vừa phải như: cua, tôm hùm, sò, tôm…
Người bệnh gout nên tránh ăn thịt đỏ và hải sản có lượng purin cao.
Nên hạn chế ăn mỡ động vật, bởi vì nếu sử dụng lượng mỡ cao trong chế độ ăn, sau khi được hấp thu sẽ khiến cơ thể giảm khả năng đào thải acid uric.
Ăn nhiều mỡ động vật còn làm tăng khả năng xơ vữa động mạch, béo phì và làm tăng nguy cơ các biến chứng toàn thân. Vì vậy người bệnh nên hạn chế lượng mỡ trong các bữa ăn và nên ăn dầu thực vật.
Đồ uống có đường
Nhiều nghiên cứu đã xác định mối liên hệ giữa tăng acid uric má.u với việc tiêu thụ quá nhiều đường. Đặc biệt là nước ngọt có đường và đường bổ sung như: mật ong, xi-rô, soda, nước tăng lực…
Nên tránh những thực phẩm có chứa hàm lượng đường fructose cao. Fructose là một loại carbohydrate có khả năng làm tăng nồng độ acid uric má.u. Đặc biệt, purin được tìm thấy trong xi-rô ngô có hàm lượng fructose cao có liên quan đến việc gia tăng lắng đọng tinh thể và các triệu chứng liên quan.
Rượu, bia
Rượu bia là nguyên nhân phổ biến gây ra các cơn gout vì chúng làm giảm khả năng đào thải acid uric qua nước tiểu. Rượu bia còn làm tăng phản ứng viêm ở người đang bị sưng khớp do cơn gout cấp khiến cho bệnh nhân càng bị đa.u đớ.n hơn và làm giảm tác dụng của các loại thuố.c điều trị gout.
Các loại rượu khác nhau có hàm lượng purin khác nhau. Bia đặc biệt có hàm lượng purin cao và được phát hiện là có thể làm tăng nồng độ acid uric khi uống thường xuyên.
3 món ăn, thức uống cải thiện bệnh gout
Bệnh gout là một tình trạng viêm của khớp gây ra bởi sự tăng acid uric trong má.u. Các tinh thể muối urat natri tích tụ trong khớp gây sưng, viêm và đau dữ dội.
Bệnh có thể được kiểm soát bằng chế độ ăn uống phù hợp và thay đổi lối sống.
1. Thức ăn ảnh hưởng đến bệnh gout như thế nào?
Purin là các chất tự nhiên được tìm thấy trong tế bào của cơ thể và hầu như có trong tất cả các loại thực phẩm. Ở người, purin được chuyển hóa thành acid uric, đóng vai trò như một chất chống oxy hóa và giúp ngăn ngừa tổn thương gây ra bởi các gốc tự do.
Purin không phải là điều đáng ngại đối với những người khỏe mạnh, vì acid uric dư thừa có thể được loại bỏ ra khỏi cơ thể một cách hiệu quả.
Nhưng ở những người bị bệnh gout, thường xuyên ăn nhiều thực phẩm giàu purin sẽ làm tăng nồng độ acid uric huyết thanh, gây ra cơn gout cấp tính. Vì vậy, ngoài uống thuố.c để ngăn ngừa tình trạng viêm và giảm acid uric, người bị gout cần hạn chế các thực phẩm chứa purine.
Thực phẩm thường gây ra cơn gout bao gồm nội tạng, thịt đỏ, hải sản, rượu và bia. Chúng chứa một lượng purin từ trung bình đến cao. Tuy nhiên cũng có ngoại lệ. Nhiều nghiên cứu cho thấy các loại rau có hàm lượng purin cao không gây ra các cơn gout. Sữa cũng chứa nhiều purin, nhưng lại hỗ trợ vào quá trình đào thải acid uric ra khỏi cơ thể.
Dây gắm được chế biến thành rượu thuố.c hỗ trợ điều trị bệnh gout.
Ngược lại, đường fructose và đồ uống có đường không giàu purin nhưng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout và làm tái phát các cơn gout cấp tính. Lý do là chúng thúc đẩy một số quá trình của tế bào làm tăng nồng độ acid uric.
Một nghiên cứu của Khoa Dinh Dưỡng, Đại học Toronto, Canada, kéo dài trong 17 năm với 125.299 người tham gia, đã phát hiện ra rằng những người tiêu thụ nhiều đường fructose nhất có nguy cơ phát triển bệnh gout cao hơn 62%.
Thực phẩm người bệnh gout nên ăn
Các loại rau xanh: Rau hẹ, rau cần, rau cải bắp, cà, rau cải bẹ trắng nhỏ, cà chua...
Các loại trái cây: Quýt, chanh, nho, cam, táo...
Các loại khác: Nước ép quả.
Hợp chất carbon có trong thức ăn có thể giúp thúc đẩy acid trong nước tiểu thoát ra ngoài; Người bệnh nên ăn cơm tẻ, bánh bao, miến... là những loại thực phẩm có nhiều hợp chất carbon.
Nên ăn các thực phẩm giàu vitamin A và vitamin E như cá biển, sữa, đậu tương, cà rốt, bí đỏ, rau lá xanh, các loại hạt...
Thực phẩm nên kiêng
Các loại thủy hải sản: Các loại cá, sò ngao, các loại tôm, tảo tím, hải sâm.
Các loại thịt: Gan, tim, ruột nội tạng động vật.
Các loại khác: Đậu tương, đậu ván.
Ngoài ra, người bệnh nên giữ cho được thể trọng ổn định, phấn đấu giảm béo.
Lá mơ dại giúp giảm đau trong bệnh gout.
2. Một số món ăn, thức uống dễ thực hiện cải thiện tình trạng gout
2.1. Canh lươn gà
- Thành phần: Thịt lươn thái chỉ 50g, thịt gà xé bỏ da 50g, trứng gà 1 quả, mì sợi 10g, rượu, hành, gừng, xì dầu, hạt tiêu bột, nước luộc gà, nước luộc lươn, dầu vừng, muối, mì chính.
- Chế biến: Bắc chảo đổ nước luộc gà, nước luộc lươn, mỗi thứ 1 bát, đun sôi thì cho thịt lươn, thịt gà, mì sợi, xì dầu, dấm, hành, gừng, muối, sôi thì đổ trứng vào khuấy thành hoa, cho một chút bột vào đun sôi múc ra bát, rắc hạt tiêu, mì chính, dầu vừng là được.
- Công dụng: Bổ khí, thông huyết mạch, lợi gân cốt.
- Phạm vi dùng: Đau khớp xương, viêm khớp do gout, phong thấp. Khí huyết hư nhược, hồi hộp, thiếu lực, váng đầu...
- Cách dùng: Mỗi tuần có thể dùng 1-3 bữa, ăn kèm bữa ăn.
2.2. Dây gắm ngâm rượu
- Dây gắm có vị đắng, tính mát.
- Tác dụng: Giải độc, tiêu viêm, thư giãn gân cốt, hoạt huyết, sát trùng. Vị thuố.c này được sử dụng nhiều nhất để điều trị các chứng đau nhức xương khớp, chữa phong tê thấp, hỗ trợ trong điều trị bệnh gout.
- Cách làm: Dùng ngâm rượu bạn nên ngâm theo tỷ lệ 1kg gắm khô không cần chế biến gì thêm, ngâm với khoảng 3 lít rượu, ngâm trong khoảng 1 tháng là uống được. Mỗi ngày nên uống khoảng 2 đến 3 ly rượu nhỏ.
Người bệnh gout nên ăn rau hẹ.
2.3. Nước sắc lá mơ dại
- Cách làm: Lá mơ dại (cả 2 mặt lá đều xanh, mùi hôi hơn lá mơ 1 mặt xanh, 1 mặt tím) thu hái về còn tươi, sau khi loại bỏ lá sâu và các loại lá tạp, đem băm cả dây, lá cho ngắn lại, phơi khô, sao vàng, hạ thổ. Mỗi ấm thuố.c, lấy lượng bằng một vốc tay (khoảng 40g), đổ thêm nước, sắc đặc.
- Liều dùng: Mỗi ngày sắc một ấm, uống hai lần trong ngày.
Ngay ngày đầu, sau khi người bệnh uống thuố.c, cơn đau đã giảm nhẹ. Từ 4 đến 6 ngày sau, có thể dứt hẳn đa.u đớ.n, nhưng người bệnh nên kiên trì uống trong khoảng 4-6 tuần để đạt được kết quả bền lâu.
Ngoài cách làm trên bạn đọc có thể sử dụng lá mơ dại dạng tươi thái nhỏ xào với trứng ăn hàng ngày cũng đem lại hiệu quả tốt. Nhưng nên dùng dạng sắc là tốt nhất.
3. Lưu ý ở người bệnh gout
- Ngoài việc điều trị (dùng thuố.c) đúng, nghiêm túc, không điều trị ngắt quãng, người mắc bệnh gout cần thực hiện chế độ ăn giảm đạm, giảm mỡ, giảm cân (nếu béo phì), ăn nhiều rau, trái cây và không nên để bị đói (vì acid uric trong má.u tăng cao khi đói). Người bệnh cần kiêng rượu, bia, bởi vì, các loại đồ uống có cồn thường là nguyên nhân làm xuất hiện hoặc tái phát bệnh gout.
- Cần uống đủ lượng nước hàng ngày (1,5- 2,0 lít) để tăng cường đào thải lượng acid uric bằng đường nước tiểu nhằm hạn chế lắng đọng ở thận.
- Hàng ngày nên vận động cơ thể, có chế độ sinh hoạt điều độ, làm việc nhẹ nhàng, tránh mỏi mệt cả về tinh thần lẫn thể chất.
Dấu hiệu nhận biết các giai đoạn và mức độ nguy hiểm của bệnh gout Gout là bệnh viêm khớp xảy ra do rối loạn chuyển hóa nhân purin khiến nồng độ acid uric trong má.u tăng cao, làm lắng đọng các tinh thể muối urat natri gây các cơn viêm khớp cấp. Bệnh gout ở nam giới mắc nhiều hơn so với phụ nữ, nhất là nam giới có độ tuổ.i từ 40 đến 60 tuổ.i. Tuy...