Châu Âu còn “lá bài kinh tế” nào với Nga?
Trong bối cảnh các nước châu Âu vẫn cố gắng gây sức ép kinh tế lên Nga liên quan đến sự kiện Ukraine, dư luận rất quan tâm liệu cuộc gặp của các Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính EU có thể tìm ra những biện pháp mới, những cách tiếp cận mới để thực hiện mục tiêu này.
Cuộc họp của các Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính Liên minh châu Âu ngày 5/4 đã thảo luận rất kỹ về việc thực thi các lệnh trừng phạt mà EU áp đặt đối với Nga, về hiệu quả của các lệnh trừng phạt này và về các cách thức né tránh trừng phạt từ phía Nga hay một số đối tác của Nga.
Nhiều công ty châu Âu đã rời thị trường Nga sau các lệnh trừng phạt. Ảnh: Le Monde
Các Bộ trưởng châu Âu cũng thảo luận về các tác động kinh tế của cuộc chiến tại Ukraine đối với nền kinh tế châu Âu, trong đó đặc biệt đáng chú ý là các giải pháp nhằm đối phó với việc tăng giá năng lượng và nguyên liệu đầu vào tại nhiều nước EU. Về tổng thể, cuộc họp của các Bộ trưởng Kinh tế-Tài chính EU không đề cập đến một giải pháp cụ thể nào liên quan đến việc gia tăng, giám sát hay điều chỉnh các biện pháp cấm vận đối với Nga nhưng trong tuyên bố kết luận, các Bộ trưởng Kinh tế-Tài chính châu Âu khẳng định nhóm Bộ trưởng này cùng với Uỷ ban châu Âu và Ngân hàng Trung ương châu Âu tiếp tục cam kết theo đuổi tất cả các biện pháp trừng phạt có thể áp dụng trong thời gian tới.
Ngay sau đó, Chủ tịch Uỷ ban châu Âu, bà Ursula von der Leyen đã thông báo cho biết phía châu Âu sẽ sớm tung ra một gói trừng phạt mới nhằm vào Nga, bao gồm cấm việc nhập khẩu than đá từ Nga trị giá mỗi năm khoảng 4 tỷ euro; cấm các tàu hàng Nga tiếp cận các cảng biển thuộc các nước EU, cấm xuất khẩu các mặt hàng công nghệ cao như máy tính lượng tử, chíp bán dẫn, máy móc công nghiệp trị giá khoảng 10 tỷ euro mỗi năm sang Nga.
Châu Âu cũng có thể sẽ cấm nhập các sản phẩm khác như gỗ, hải sản, rượu. trị giá 5,5 tỷ euro mỗi năm từ Nga. Đồng thời, châu Âu cũng sẽ mở rộng trừng phạt đối với 4 ngân hàng lớn của Nga và đưa thêm nhiều cá nhân quốc tịch Nga vào danh sách đóng băng tài sản và cấm nhập cảnh vào EU. Dự kiến, các nước EU sẽ nhóm họp trong ngày 6/4 để xem xét gói trừng phạt thứ 5 này và gần như chắc chắn là gói trừng phạt mới này sẽ được thông qua.
Châu Âu chia rẽ trong vấn đề cấm nhập khẩu năng lượng Nga
Sau cuộc họp của các Bộ trưởng Kinh tế – Tài chính EU, các quan chức EU đã thông báo sẽ cấm nhập khẩu than đá từ Nga và sẽ xem xét việc cấm nhập khẩu dầu mỏ từ Nga. Như vậy, trước mắt trong số các sản phẩm năng lượng từ Nga sẽ chỉ có than đá bị cấm. Hiện mỗi năm Nga xuất khẩu khoảng 36 triệu tấn than đá, trị giá khoảng 4 tỷ euro sang các nước EU và chiếm khoảng 70% lượng than đá nhập khẩu của EU. Trong số này, các nước như Đức, Ba Lan, Italy nhập nhiều than đá nhất của Nga. Tuy nhiên, đối với châu Âu thì than đá của Nga không quan trọng bằng dầu mỏ, và đặc biệt là khí đốt. Do đó, việc cắt nguồn cung than đá từ Nga sẽ gây ra các tác động hạn chế hơn.
Việc này cũng thể hiện rất rõ các tính toán thận trọng từ phía nhiều nước châu Âu. Bất chấp các sức ép từ Mỹ, từ Ukraine, từ Ba Lan và nhiều nước khác trong EU, một số nước như Đức, Hà Lan… vẫn đang cương quyết không chấp nhận việc cắt bỏ ngay lập tức toàn bộ nguồn cung năng lượng từ Nga. Trong số này, chính phủ Đức đã thừa nhận rằng nếu nước Đức ngay lập tức cắt bỏ dầu mỏ và khí đốt từ Nga thì hậu quả kinh tế mà nước Đức phải gánh chịu sẽ vô cùng nghiêm trọng, kinh tế Đức có thể rơi vào suy thoái lớn nhất trong nhiều thập kỷ qua và hậu quả mà Đức phải chịu sẽ còn lớn hơn Nga. Do đó, Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck… đều nhiều lần khẳng định Đức không chấp nhận phương án này. Đức đã đồng ý sẽ loại bỏ sự phụ thuộc vào năng lượng Nga nhưng cho rằng điều này cần phải được tiến hành từng bước, không thể làm ngay lập tức. Đây là một bài toán khó với nhiều nước châu Âu.
Video đang HOT
Các nước phương Tây như Mỹ, 3 quốc gia Baltic hay một số nước như Ba Lan… mang thái độ thù địch mạnh mẽ với Nga và cũng không phụ thuộc quá nhiều vào nguồn năng lượng từ Nga nên luôn kêu gọi đối đầu quyết liệt, chấm dứt mọi quan hệ với Nga trong khi các nước như Đức, hay kể cả Pháp, vẫn muốn tìm cách đối thoại với Nga để chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine. Đây là lúc mà các quốc gia buộc phải tính toán để đảm bảo lợi ích quốc gia của mình một cách tốt nhất, và do đó, sẽ không có một giải pháp nào có thể làm hài lòng tất cả các nước EU. Việc này càng kéo dài, sự chia rẽ trong nội bộ EU sẽ càng lớn hơn.
Châu Âu có thể “cắt đứt tất cả mối quan hệ kinh tế với Nga”?
Hiện tại, vấn đề châu Âu phụ thuộc quá lớn vào nguồn năng lượng của Nga đã được thảo luận quá nhiều, nhưng ngoài năng lượng Nga còn là một cường quốc thế giới về một số kim loại quý như nickel hay một số sản phẩm nông nghiệp như lúa mỳ, phân bón… Do đó, việc cắt đứt tất cả các mối quan hệ kinh tế với Nga không phải muốn là làm được. Về lý thuyết đương nhiên châu Âu có thể cắt đứt quan hệ kinh tế với Nga.
Vấn đề là hiệu quả và hậu quả của hành động đó. Toàn bộ các lệnh trừng phạt mà phương Tây nhằm vào Nga hiện nay, ở quy mô mà Nga cho là có thể gọi là “ chiến tranh kinh tế tài-chính” toàn diện, có mục đích lớn nhất là trừng phạt hành động quân sự của Nga ở Ukraine và răn đe Nga sớm chấm dứt cuộc chiến. Nhưng cho đến thời điểm này, mục đích này đang thất bại, hay chính xác hơn là chưa đạt được. Bất chấp các lệnh trừng phạt ồ ạt với quy mô chưa từng thấy từ phương Tây, Nga vẫn không thể hiện bất cứ ý định nào về việc chấm dứt chiến dịch quân sự đặc biệt mà nước này đang tiến hành tại Ukraine, chừng nào chưa hoàn tất các mục tiêu về quân sự-chính trị. Do đó, trừng phạt kinh tế từ phương Tây hoàn toàn không răn đe được Nga.
Tiếp theo, tác động lên nền kinh tế Nga của các lệnh trừng phạt này cũng chưa như phương Tây kỳ vọng. Đồng rúp Nga đã trở lại với giá trị ngang bằng thời điểm trước khi nổ ra cuộc chiến tại Ukraine. Các tính toán mới đây từ hãng tin Blomberg cho thấy trong năm 2022, xuất khẩu năng lượng của Nga có thể đạt mức trên 320 tỷ USD, cao hơn 30% so với năm 2021. Hiện mỗi ngày châu Âu vẫn phải chi khoảng 800 triệu euro để nhập khẩu năng lượng Nga. Do đó, cần phải chờ một thời gian nữa, có thể là 6 tháng-1 năm, thậm chí là vài năm nữa, phương Tây mới có thể hy vọng kinh tế Nga suy sụp như các tuyên bố từ các nước này.
Trong lúc đó, tác động từ cuộc chiến tại Ukraine và các lệnh trừng phạt trả đũa lẫn nhau với Nga khiến châu Âu đang rơi vào khủng hoảng năng lượng, đối mặt nguy cơ lạm phát. Việc cắt đứt hoàn toàn quan hệ kinh tế với Nga sẽ chỉ càng khiến tình hình phức tạp hơn. Quan trọng nhất, là khi quan hệ giữa Nga và phương Tây đang ở bên bờ vực sụp đổ như hiện nay, việc cắt đứt quan hệ kinh tế sẽ chỉ càng khiến căng thẳng leo thang, nguy cơ đối đầu toàn diện sẽ ngày càng lớn hơn. Khi các cầu nối về kinh tế bị phá bỏ, hai bên sẽ chỉ còn một lựa chọn là đối đầu, mà khả năng lớn sẽ là bằng chiến tranh, với các hậu quả thảm khốc hơn nhiều./.
Cú sốc bầu cử phả hơi nóng vào Biden
Vừa trở về từ châu Âu, Biden nhận được tin dữ, khi ứng viên đảng Dân chủ để thua trong cuộc bầu cử Thống đốc Virginia, bang ông từng đán.h bại Trump.
Khi chuyên cơ Không lực Một vừa hạ cánh xuống đất Mỹ sáng 3/11 sau chuyến công du châu Âu, Tổng thống Joe Biden được thông báo Terry McAuliffe, ứng viên đảng Dân chủ, đã không giữ được ghế Thống đốc trước Glenn Youngkin, ngôi sao mới nổi trong đảng Cộng hòa đang tìm cách đổi mới hình ảnh thời kỳ hậu Donald Trump. Virginia là nơi Biden một năm trước đán.h bại Trump với cách biệt hơn 10 điểm phần trăm.
Tin dữ từ bang từ Virginia, cùng chiến thắng rất sít sao của ứng viên Dân chủ trước đối thủ đảng Cộng hòa ở "thành trì" New Jersey, khiến các đồng minh Tổng thống Biden thêm lo lắng.Những kết quả bất lợi trong cuộc bầu cử thống đốc đầu tháng 11 là tiếng chuông cảnh báo cho thấy cử tri Mỹ đang mất kiên nhẫn với đảng Dân chủ.
Đảng Dân chủ dù kiểm soát cả Thượng viện, Hạ viện và Nhà Trắng, Tổng thống Biden vẫn chưa thể thông qua được dự luật cơ sở hạ tầng và phúc lợi xã hội trị giá khoảng 3 nghìn tỷ USD, khi vấp phải sự phản đối từ một số thành viên đảng Dân chủ ở quốc hội.
"Chỉ ở Washington mới có người nghĩ ngáng đường dự luật cơ sở hạ tầng trăm năm có một và cản trở chính tổng thống của đảng mình là một chiến lược tốt", thượng nghị sĩ Dân chủ Mark Warner nói một cách chua chát.
Ứng viên Cộng hòa Glenn Youngkin ăn mừng chiến thắng ở bang Virginia. Ảnh: NY Times.
Cú sốc trong cuộc bầu cử ở Virginia khiến giới chức Dân chủ lo ngại đã quá muộn để giành lại lòng tin của cử tri. Nguy cơ hiển hiện trước mắt là đảng Dân chủ sẽ mất quyền kiểm soát Thượng viện, Hạ viện hoặc cả hai trong cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ năm 2022.
Kevin McCarthy, lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ, tự tin dự đoán phe Dân chủ sẽ mất 60 ghế cùng thế đa số tại Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11/2022.
Phe Dân chủ hiểu rõ mối đ.e dọ.a này. Họ duy trì được thế đa số ở Hạ viện trong cuộc bầu cử năm 2020 với chỉ chênh lệch vài ghế so với đảng Cộng hòa. Nỗ lực thông qua cả hai dự luật 3 nghìn tỷ USD trở thành ưu tiên hàng đầu để phe Dân chủ chứng minh với cử tri rằng họ đủ khả năng quản trị đất nước, thay vì mãi luẩn quẩn trong vòng xoáy tranh cãi chính sách.
Một ngày sau khi McAuliffe thất cử, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi khẩn trương thúc đẩy tiến trình bỏ phiếu thông qua hai dự luật. Các nghị sĩ sẽ bỏ phiếu trong ngày 5/11 để định đoạt số phận hai dự luật này.
Cuộc bầu cử thống đốc ở Virginia từ lâu đã được giới quan sát xem là cuộc trưng cầu dân ý gián tiếp đối với uy tín của Biden. Tổng thống Mỹ đã tới dự hai buổi vận động tranh cử cho McAuliffe, thậm chí còn tự tin dự đoán về chiến thắng của ứng viên Dân chủ trước khi lên đường công du châu Âu.
Ông đến châu Âu với những cam kết về sự trở lại của Mỹ trong vai trò dẫn dắt thế giới ứng phó các vấn đề toàn cầu. Thế nhưng, thất bại của đồng minh Biden tại Virginia khiến cộng đồng quốc tế thêm lo ngại về tính ổn định chính sách của nền chính trị Mỹ vốn nhiều biến động.
Cuộc bầu cử ở Virginia được coi là tín hiệu cảnh báo về khả năng gió đổi chiều tại lưỡng viện quốc hội Mỹ. Nếu để mất quyền kiểm soát Thượng viện và Hạ viện, chính quyền Biden có nguy cơ gặp cản trở với mọi dự luật, như những gì từng diễn ra trong hai năm cuối nhiệm kỳ của Barack Obama.
Tổng thống Mỹ Joe Biden họp báo tại Nhà Trắng ngày 3/11. Ảnh: AP.
Trả lời báo chí khi vừa trở về từ châu Âu, Biden thừa nhận ông đã mong một trong hai dự luật qua được ải quốc hội trước khi cuộc bầu cử thống đốc ở Virginia diễn ra. "Người dân muốn thấy chúng ta làm được việc. Tôi sẽ tiếp tục thúc đẩy quyết liệt đảng Dân chủ làm việc", ông nói.
Theo Cornell Belcher, chuyên gia khảo sát cử tri Mỹ, đảng Dân chủ cần sớm điều chỉnh chiến lược, nếu không muốn chứng kiến kịch bản năm 2010 tái diễn, "chậm chí có thể tệ hơn". Đảng Cộng hòa năm đó đã giành lại quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội từ tay đảng Dân chủ và bắt đầu cản trở hàng loạt chính sách mới do tổng thống Obama đề xuất.
Belcher cho rằng đội ngũ của Biden cần coi đợt bầu cử thống đốc vừa qua là tiếng chuông cảnh báo rằng họ cần chạy đua với thời gian để định hình di sản nhiệm kỳ này, nếu không muốn rơi vào thế bế tắc tương tự.
Cuộc bầu cử thống đốc Virginia còn cho thấy cử tri Mỹ đã sẵn sàng ủng hộ trở lại với những ứng viên Cộng hòa như Youngkin, vốn có hình ảnh trung lập hơn và giữ khoảng cách chừng mực với Trump. Nếu mô hình Youngkin được nhân rộng, còn đảng Dân chủ tiếp tục lục đục nội bộ như thời gian qua, Hạ viện Mỹ có thể "đổi màu" trong năm sau.
Dù vậy, Biden vẫn lạc quan rằng ông còn thời gian để đảo ngược tình thế. Tổng thống Mỹ lưu ý ông từng lội ngược dòng, chứng minh truyền thông dự đoán sai về cơ hội của mình trong cuộc đua vào Nhà Trắng, và ông sẵn sàng lặp lại kỳ tích này ở lưỡng viện quốc hội.
"Các bạn đều từng cho rằng tôi sẽ không thành công, ngay từ lúc mọi chuyện mới bắt đầu, từ khoảnh khắc tôi tuyên bố. Các bạn luôn ngạc nhiên khi cơ hội không bị dập tắt. Tôi tin rằng đến cuối tuần tới, dự luật cơ sở hạ tầng sẽ được thông qua", ông trả lời báo giới khi trở về từ châu Âu.
WHO: Tâm dịch Covid-19 châu Âu là "phát sún.g cảnh báo thế giới" Các quan chức Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra những cảnh báo đáng lo ngại về tình hình dịch Covid-19 nghiêm trọng ở châu Âu. WHO cảnh báo châu Âu lại trở thành "tâm dịch" Covid-19 của thế giới (Ảnh: Getty). Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 4/11, ông Mike Ryan, giám đốc điều hành chương trình y...