Cháo gạo đỏ, cá ngó đuôi

Lần này về Huế, tôi cùng đám bạn không ăn điểm tâm sáng bằng món bún bò giò heo nổi tiếng, mà tìm về gánh cháo mệ Quang ở đường Nhật Lệ (TP.Huế), thưởng thức món cháo gạo đỏ ăn kèm cá bống thệ kho rim.

Món cháo ngon đến nỗi cô bạn đi cùng đã phải thốt lên: “ Sao mà mệ có thể kho con cá khô, cong đến vậy?!”

Cháo gạo đỏ được nấu từ gạo lức hay gạo rằn, một loại gạo ngon nhưng nấu cơm thì khô mà nấu cháo lại béo. Gạo được xát không quá kỹ, để lại nguyên lớp tấm đỏ bên ngoài. Để nấu được một nồi cháo ngon, mệ Quang dậy từ rất sớm, vo gạo rồi cho lên lửa lớn, đến khi gạo bung, cho lửa nhỏ lại, gạo nhừ, chỉ còn than liu riu mới cho ra loại cháo béo, bùi, thơm quyến rũ.

Cháo ngon phải ăn kèm với cá bống thệ kho khô, loại cá bống chỉ to hơn ngón tay, nhưng thịt thơm. Cá sau khi làm sạch, ướp muối, nước mắm, đường, mỡ, hạt tiêu ngập cá. Ướp từ sáng đến trưa, cá sẽ được kho trên than hồng, đến chiều thì cá trong nồi sẽ cong khô, màu cá đẹp nhờ nước đường thắng vàng. “Thắng đường cũng là cả nghệ thuật đó con à, chỉ một tích tắc lửa to, coi như xong, đường khét chỉ có bỏ, chứ cho vào cá, nồi cá sẽ mất mùi thơm. 36 năm bán cháo, chỉ mình mệ thắng đường, chứ để o con gái hay o con dâu thì hỏng ăn”, mệ vừa nói vừa cười hiền. Người kho cá ngon thì con cá phải cong chữ “C”, hay còn gọi là cá ngó đuôi theo cách nói của người Huế. Mệ Quang bảo: “Cá kho ngon phải nhờ nước mắm ngon, nồi cá của mệ xưa nay chỉ toàn kho nước nắm Thuận An, nên nhiều người đi xa về, quay lại quán họ bảo sau bao nhiêu năm mà gánh cháo mệ vẫn giữ y hương vị rứa!”.

Cô bạn cứ đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác khi nghe mệ nói mệ bán cháo đã 36 năm. “Ngày xưa mệ bán đến 4 món: cháo gạo đỏ, xôi, bánh canh bột mỳ mệ tự cán, và cả bánh mì xíu. Nhưng nay mệ già, không còn làm nổi nên mệ chỉ bán cháo gạo đỏ và xôi”, mệ Quang chia sẻ. Nói mệ bán chỉ hai món cháo gạo đỏ và xôi, nhưng trên thực đơn của mệ, món cháo và xôi có rất nhiều cách ăn. Cháo cá bống kho, cháo cá nục kho, cháo tôm rim, cháo muối trắng, cháo muối mè, còn xôi thì xôi muối mè, xôi cá, xôi tôm… tuỳ theo sở thích của người ăn.

Cháo gạo đỏ cá bống thệ kho khô là món điểm tâm sáng của rất nhiều người Huế. Không chỉ giá thành cho mỗi bữa điểm tâm chỉ 5 nghìn một tô, mà bởi cháo gạo đỏ rất lành với trẻ nhỏ và người già. Những người ốm nằm viện, miệng nhạt mà được ăn bát cháo gạo đỏ, chan chút nước kho, thêm đôi con cá kho khô thế nào cũng thấy thòm thèm!

Cùng ngồi ăn với chúng tôi hôm đó còn có một dì đang đút cháo cho đứa cháu nhỏ. Dì chia sẻ: “Đây là thế hệ thứ 3 trong gia đình tôi ăn cháo gạo đỏ của mệ Quang. Trước đây dì có bầu cha nó, không ăn được chi, sáng mua hai bát cháo gạo đỏ, để trưa ăn một bát, tối thêm một bát. Giờ nuôi cháu, sáng nó đòi sang đây ăn cháo, thỉnh thoảng lại ăn xôi với tôm rim. Món xôi ăn với tôm ngon lắm đó.”

Chúng tôi gọi chung một bát xôi tôm rim, vị đậm đà của món ăn khiến chúng tôi nhớ mãi. Cô bạn bảo lần sau trở lại Huế, ta lại tìm món này nhé!