Chàng trai giữ hồn điệu múa Rô-băm của đồng bào Khmer
Trăn trở trước thực trạng nghệ thuật múa Rô-băm của đồng bào Khmer dần mai một, Nguyễn Văn Thanh Toàn (25 tuổi, ngụ xã Xà Phiên, H.Long Mỹ, Hậu Giang) quyết tâm đi học, tự làm mặt nạ trình diễn để truyền cảm hứng cho người trẻ.
Toàn cho biết cha anh là người Kinh, mẹ người dân tộc Khmer. Anh lớn lên ở vùng đất có đông đồng bào Khmer sinh sống nhất tỉnh Hậu Giang. Bà ngoại và mẹ từng là thành viên đội hát dù kê, nên Toàn yêu thích bản sắc dân tộc từ nhỏ.
Toàn tự làm mão để trình diễn điệu múa Rô-băm
Nghỉ học sớm, Toàn ở nhà phụ cha mẹ việc đồng áng, thỉnh thoảng làm thêm lao động tự do. Mọi người xung quanh có thể thấy được năng khiếu và “máu” văn nghệ của Toàn. Nhận nhiều lời khuyên, Toàn quyết định học nhạc công, trước là dàn ngũ âm, sau chuyển sang hát Aday. Đây là niềm tự hào của người dân xã Xà Phiên, vì được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2022. Bằng sự nỗ lực tập luyện, Toàn trở thành cộng tác thường xuyên của Phòng VH-TT H.Long Mỹ.
Đi diễn nhiều nơi, cảm nhận bản sắc văn hóa Khmer được mọi người yêu thích, Toàn vui mừng khi một số loại hình nghệ thuật của dân tộc mình đang “hồi sinh”, nhưng cũng có môn bị mai một, điển hình là múa Rô-băm.
Nhận thấy việc tự học múa Rô-băm không dễ, anh xin giấy giới thiệu của Phòng VH-TT H.Long Mỹ đi học tại Đoàn nghệ thuật Khmer tỉnh Sóc Trăng.
“Múa Rô-băm của đồng bào Khmer thường được biểu diễn vào các dịp lễ lớn, nhất là dâng bông, kiết giới Sima (khánh thành). Điệu múa này tái hiện lại những tình tiết của tuồng cổ điển Riêm-ke, với các nhân vật chính là nàng Sita, chằn Krông Reap, thần khỉ Hanuman”, Toàn chia sẻ.
Rô-băm có 33 điệu và thể múa, riêng múa chằn có 12 điệu, mỗi điệu có ý nghĩa và tạo hình khác nhau. Để đúng với tinh thần điệu múa, Toàn kỳ công làm mão (mặt nạ), dù chưa từng học qua trường lớp. Tận dụng thùng mì gói, nước ngọt…, Toàn làm khung, cắt vải đắp lên dần để giữ độ cân bằng khi di chuyển. Tiểu tiết đắp nổi nhấn nhá được làm bằng những tấm nhựa, màu sắc hoa văn thì vẽ bằng tay.
Video đang HOT
Mặt nạ chim thần do Toàn tự làm
Đến nay, Toàn làm được 7 mão, gồm 4 chằn, 2 khỉ, 1 chim thần. Cách làm này giúp tiết kiệm đáng kể nếu phải mua (giá mỗi mão dao động từ 1 – 5 triệu đồng).
Kiến thức và kỹ thuật múa Rô-băm rất phong phú. Những gì học được, Toàn đều chia sẻ, chỉ dạy cho những bạn trẻ. Anh phấn khởi khi nhiều bạn trẻ trong xóm hưởng ứng, bày tỏ sự yêu thích điệu múa truyền thống và phụ huynh hết lòng ủng hộ, khuyến khích. Những ngày cuối tuần, nhiều học sinh, thanh niên hay đến nhà nhờ Toàn chỉ dạy cách làm mão để giữ hồn cho điệu múa. Trước đó, Toàn cũng có dạy múa dân gian, những học viên múa tốt được anh kết hợp đi diễn, vừa có thêm thu nhập, vừa giới thiệu được nét văn hóa truyền thống.
Thường xuyên đến luyện vẽ mão, Lý Thế Nhân (17 tuổi, ngụ xã Xà Phiên) chia sẻ: “Mình thấy anh Toàn đăng hoạt động trên Facebook là xin tham gia ngay. Đến đây, mình không chỉ được học vẽ mà còn có cơ hội xem anh ấy biểu diễn múa. Múa tới đâu, anh Toàn hướng dẫn tới đó để mọi người làm theo. Từ chưa biết gì về múa Rô-băm, bây giờ mình đã học được kha khá động tác, có thể tham gia biểu diễn cùng cộng đồng”.
Ca sĩ H-Kray và nhiều sao Việt tham gia "Tân khúc nguyệt cầm"
Ca sĩ H-Kray và nhiều sao Việt sẽ tham gia dự án "Tân khúc nguyệt cầm" do nhóm sinh viên Trường Cao đẳng FPT Polytechnich TPHCM tổ chức nhằm góp phần bảo tồn, tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Ca sĩ H-Kray, ứng viên giải Mai Vàng lần thứ 29-2023 do Báo Người Lao Động tổ chức
Cụ thể, dự án "Tân khúc nguyệt cầm" sẽ diễn ra vào lúc 17 giờ ngày 31-3-2024 tại Đình Vạn Phước, xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước, tỉnh Long An, nơi thờ linh vị của nghệ nhân, nhạc sư Nguyễn Quang Đại (Thầy Ba Đợi) - người có công lớn ươm mầm cho nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ.
Năm 2009, nhạc sư Nguyễn Quang Đại được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam truy tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian và Huy chương Vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam. Dự án "Tân Khúc Nguyệt Cầm" hứa hẹn sẽ mang đến một sân khấu nghệ thuật đặc sắc, nơi tôn vinh nghệ thuật Đờn ca tài tử, nơi giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, khơi gợi dòng chảy nghệ thuật Đờn ca - niềm tự hào dân tộc trong mỗi người.
Có thể nói nghệ thuật văn hóa Đờn ca tài tử đã đi sâu vào đời sống con người Việt Nam, hơn một thế kỷ xuất hiện, tồn tại và phát triển, đi qua bao nốt thăng trầm, vẫn còn ở đó đó những bài ca bất hủ, lưu danh những nghệ sĩ tài năng, tồn tại mãi những nét đẹp tinh túy từ những lời ca tiếng hát.
Với thông điệp "Hòa điệu đờn ca - Lưu truyền văn hóa" trong dự án "Tân khúc nguyệt cầm" diễn ra lần này, nhóm sinh viên Trường Cao đẳng FPT Polytechnich TPHCM mong muốn tạo ra một chương trình nhằm tôn vinh các giá trị về văn hóa, nghệ thuật dân tộc.
Từ đó có thể mang đến một sự kiện mang âm hưởng Nam Bộ nói chung và nghệ thuật Đờn ca tài tử nói riêng. Đây cũng là định hướng của nhà trường khi hướng sinh viên góp phần bảo tồn, tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc
Không chỉ dừng lại ở đó, dự án "Tân khúc nguyệt cầm" diễn ra nhằm truyền lửa đến các bạn trẻ về loại hình nghệ thuật văn hóa truyền thống, đồng thời cũng là di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam cần được giữ gìn và phát huy mạnh mẽ.
Với ý nghĩa tôn vinh những giá trị văn hóa cao đẹp, từ những điều cốt lõi của ông cha để lại và những kiến thức thực tế sẽ giúp các bạn trẻ hiểu thêm về dòng chảy từ Đờn ca tài tử phát triển thành nghệ Cải lương và các loại hình liên quan như hiện nay.
Chương trình "Tân khúc nguyệt cầm" tôn vinh nghệ thuật truyền thống
H-Kray từng tạo nhiều ấn tượng khi tung sản phẩm "Phấn hoa màu son" kết hợp với NSƯT Thoại Mỹ. Đây là một sáng tác của H-KRAY, được lấy cảm hứng trực tiếp từ câu chuyện tình giữa ông và bà của nam ca sĩ năm xưa, sở hữu ca từ trau chuốt cùng đoạn điệp khúc bắt tai.
Phân đoạn cải lương của NSƯT Thoại Mỹ khiến ca khúc càng thêm thăng hoa. Giọng hát của H-KRAY và NSƯT Thoại Mỹ hòa quyện trong bản phối, đẩy cảm xúc của khán giả theo từng câu hát. H-Kray sẽ là ca sĩ đại diện cho thế hệ trẻ lấy đờn ca tài tử làm cái nôi để phát triển lên thành những màu sắc riêng phù hợp với thế hệ nhưng không mất đi giá trị văn hóa nghệ thuật của loại hình này.
Văn hóa Việt Nam luôn đặc sắc và đa dạng nhưng Đờn ca tài tử lại mang một nét rất riêng của văn hóa Nam Bộ từ âm điệu đến lời ca. Để có thể lột tả được những cái hay, cái độc đáo của nghệ thuật Đờn ca thì không thể không nhắc đến những nhạc sĩ, nghệ sĩ thổi hồn vào trong những lời hát.
Nghệ sĩ Thanh Hằng
Ngoài giọng ca là ứng viên giải Mai Vàng lần thứ 29-2023 do Báo Người Lao Động tổ chức H-K-Ray, dự án "Tân khúc nguyệt cầm" còn có sự tham gia của những tên tuổi gạo cội là nghệ sĩ tài danh Thanh Hằng, NSƯT Tú Sương, NSƯT Võ Minh Lâm, Lê Thanh Thảo, Điền Trung...
"Trước giờ, nhiều người cho rằng cải lương cũ nhưng với tôi cải lương chưa bao giờ cũ. Gần đây, có nhiều nghệ sĩ trẻ muốn kết hợp ca khúc của họ với cải lương, tôi rất ủng hộ nhưng quan trọng là làm sao để hài hòa mọi thứ. Tôi muốn khán giả trẻ có cái nhìn khác về cải lương, yêu cải lương hơn. Tôi rất vui khi nhận lời tham gia dự án này nhóm sinh viên Trường Cao đẳng FPT Polytechnich TPHCM vì tôi luôn hy vọng bộ môn nghệ thuật truyền thống cải lương sống mãi và đến gần với giới trẻ hơn..." - nghệ sĩ Thanh Hằng cho biết.
"Mai vàng" Võ Minh Lâm
Gợi ý 4 điểm ngắm hoa anh đào tại tỉnh Iwate, Nhật Bản Với nhiều công trình kiến trúc có lịch sử lâu đời, tỉnh Iwate là điểm đến phù hợp cho những ai muốn tìm hiểu về văn hóa truyền thống Nhật Bản. Đặc biệt, mùa hoa anh đào nở rộ từ giữa tháng Tư càng khiến nơi này hút khách. Dưới đây là 4 điểm ngắm hoa anh đào đẹp tại Iwate, theo gợi...