Chàng họa sĩ tự kỷ và cuộc sống nghìn ngày như một mà vẫn đầy mới mẻ trong vũ trụ của riêng mình

“Đức không ngại khó, không ngại khổ, không chán việc. Đức chăm chỉ và rất tươi vui. Ở Đức toát lên một niềm yêu đời thành thực, tha thiết đến nỗi mỗi khi có chuyện buồn mọi người lại trốn việc xuống chỉ để… ngắm Đức”, trích nhật ký của xưởng vẽ Tòhe, nơi Đức đang hăng say sáng tác mỗi ngày.

Ngay lúc này đây, hầu hết ai trong chúng ta cũng vội: vội vã làm, vội vã nói, vội vã cười, vội vã buồn, vội vã vui. Nhưng song song với dòng chảy không ngừng nghỉ ấy, có những người sống trong thế giới riêng mà ở đó thời gian không quan trọng, họ cũng chẳng cần biết vội là gì.

Họ có những quỹ đạo, màu sắc, đặc tính và giới hạn rất riêng mà chúng ta cần rất nhiều kiên nhẫn mới có thể khám phá. Bằng một cách nào đó, tài năng, sự đam mê và niềm yêu đời của họ tạo nên những vũ trụ đầy bí ẩn nhưng tràn ngập diệu kỳ.

Ăn, ngủ, xem tivi và vẽ – Ngày nào cũng thế mà ngày nào cũng mới

Thanh xuân của một chàng trai 26 tuổi thường gặp có lẽ sẽ là công việc, trải nghiệm, bạn bè hay là hẹn hò lứa đôi. Còn thanh xuân của Đức thì chỉ cần bút vẽ và giấy hoặc vải là đủ đầy rồi. Đức mê vẽ hơn tất thảy mọi thứ trên đời, kể cả ăn.

Năm Đức lên 4 tuổi, đợi mãi thấy con không nói được gì ngoài những âm thanh khó hiểu, mẹ đưa cậu đi khám bác sĩ. Kết quả là Đức mắc hội chứng tự kỷ thể trung bình.

Vào thời ấy thì khái niệm tự kỷ còn xa lạ với mọi người, hai mẹ con dắt tay nhau đi nhiều nơi để chữa nhưng không có tiến triển nào. Nhìn con lớn lên mà không nói được một câu hoàn chỉnh, giao tiếp hạn chế, hoạt động cả ngày chỉ lặp đi lặp lại, mẹ Đức đã rất lo không biết cậu sẽ xoay sở thế nào trong cuộc sống.

Vậy mà sau 22 năm, giờ đây Đức đã trở thành một hoạ sĩ, hàng ngày làm việc ở xưởng vẽ, bán cả tranh kiếm tiền phụ giúp gia đình.

Nhiều người nghĩ rằng thế giới của trẻ tự kỷ chỉ là sự lặp lại đơn giản nhưng Đức đã làm nhiều người bất ngờ bởi sự thú vị trong vũ trụ riêng của anh chàng. Tôi đã ngỏ lời và chờ đợi đến khi Đức mở cửa, đồng ý cho tôi bước vào rồi chép lại nhật ký cuộc sống qua lăng kính đầy màu sắc riêng biệt của cậu.

7 giờ sáng: Vệ sinh nghiêm chỉnh – “Mì tôm thần thánh”

Thời gian biểu của Đức thường bắt đầu lúc 7 giờ khi cậu thức dậy. Chàng họa sĩ tay gấp chăn gối, tay đánh răng rửa mặt, nhanh chân chạy xuống ăn mì tôm. Đức rất tự giác trong việc dậy buổi sáng, nhưng cũng có hôm lại lười biếng. Những ngày như thế, mẹ Thu gọi “Đức ơi, dậy đi muộn rồi”.

Cậu chàng nằm ở giường thêm một tí, mẹ giục giã thì Đức vừa nói vừa ngáp “Mẹ Thu ơi, ngủ” rồi lại mơ màng tiếp.

“Mì tôm thần thánh” là món ruột mỗi buổi sáng của Đức. Cậu chàng mê mì tôm đến mức có những buổi mẹ Thu bán xôi bị ế mang về cho Đức ăn, thì sau khi xử lý một bát xôi sẽ vẫn là một bát mì tôm.

8 giờ sáng: Thẩn thơ dạo mát quanh nhà

Đức không thích đi bộ hay tập thể thao, cuộc sống của chàng họa sĩ xoay quanh các hoạt động ăn, ngủ, vẽ, xem tivi, mọi thứ đã được lập trình như thế.

Chiếc tivi ở phòng khách là tài sản riêng của Đức. Mẹ Thu kể cậu có khả năng xem tivi cả ngày trừ lúc vẽ. Đức xem phim theo kiểu liên tục chuyển kênh, mỗi kênh chỉ xem 5 phút.

Đức có khả năng đặc biệt trong việc dò tìm vị trí của đồ ăn dù có cất ở bất cứ đâu. Cậu là người cẩn thận trong việc giữ vệ sinh, từng chiếc vỏ kẹo ăn xong được giữ dưới gạt tàn rồi gom lại và tự vứt vào thùng rác.

Đức cũng thích ra ban công, dù đôi khi chẳng làm gì. Có hôm xem tivi giữa chừng, cậu bật dậy chạy ra ban công ngồi lặng yên ở ven hồ cá thế này.

Những món quà nho nhỏ mà mọi người tặng được Đức cất giữ và xem như một gia sản. Đó là cái kính đen hay cái đồng hồ đã hỏng, thi thoảng cậu vẫn lôi ra để đeo.

Chiếc bút chì không bao giờ rời khỏi tay của Đức, cậu có thể làm rất nhiều trò với nó. Lúc thì là máy bay, lúc thì là con mèo, chiếc bút chì biến thành mọi thứ mà Đức tưởng tượng ra.

Phải là nó, cây bút cũ này chứ không phải bất cứ cái nào khác, dù đẹp hơn hay mới hơn.

Mọi người biết Đức rất mê vẽ và thích ăn, nhưng ít ai biết lúc thảnh thơi cậu cũng dành thời gian tỉ mỉ chép lại những bài thơ hay đoạn văn mà mẹ đưa cho. Chàng họa sĩ còn có một cuốn sổ điện thoại riêng, thỉnh thoảng lại lôi ra khoanh từng số rồi kể tên của ai.

Đức có một tủ truyện tranh. Mỗi lần đọc cậu sẽ lướt qua cả quyển chỉ trong vòng 2 phút nhưng chàng trai này sẽ nhớ từng quyển một nếu bị thiếu. Đức đọc gì trong những quyển truyện này, chỉ mình chàng ta biết.

11 giờ sáng: Phơi quần áo cho mẹ

Tuy nhiều lúc khó khăn nhưng Đức cũng hay làm mẹ bật cười vì tính cách nghiêm chỉnh rập khuôn của cậu. Trí nhớ của cậu rất tốt, việc nào được mẹ chỉ bảo một lần, Đức sẽ không quên, cứ thế mà làm. Như chuyện phơi đồ là trách nhiệm hàng ngày, Đức chỉ đợi mẹ giặt xong là đến phiên cậu mang đi phơi. Có hôm mẹ bận việc cậu phải nhắc ngay: “Mẹ Thu giặt đồ.”

2 giờ chiều: Mải miết sáng tác tại gia trên chiếc bàn kính vỡ

Dù bất kể mưa nắng hay bụng đói, cứ đúng giờ là Đức đòi mẹ đưa đến xưởng vẽ. Nhưng vào những ngày dịch bệnh không được đến lớp, Đức sẽ phải tự vẽ ở nhà. Khi bắt đầu vẽ, Đức có thể quên hết không gian và thời gian, nên dù có một chút dỗi dằng, cuối cùng chàng hoạ sĩ vẫn vào việc say mê.

Nơi sáng tác nghệ thuật của Đức là cái bàn kính đã vỡ được dán lại bằng băng dính. Hồi bé, mẹ không biết rõ con trai mình thích gì nên mua cả vở toán, vở vẽ và tập viết cho cậu. Đức không hứng thú với toán, chính tả thì cũng chép mẫu, nhưng vẽ thì cậu đặc biệt say mê, có khi vẽ cả ngày cũng không chán.

Với Đức việc vẽ không cần cầu kì, một mảnh giấy, một mẩu bút màu còn thừa, trên chiếc bàn vỡ Đức có thể mê mải suốt chiều.

Là người ít khi kêu ca hay phàn nàn, khắc phục khó khăn dường như là phương châm sống của chàng họa sĩ này. Dù giữa mùa hè nóng nực, Đức vẫn chăm chú tô vẽ mặc kệ mồ hôi ướt cả lưng áo.

Trong cuộc sống của Đức, bóng dáng của mẹ chiếm vị trí rất quan trọng. Mẹ Thu là người luôn bên cạnh, theo dõi vui buồn cùng cậu con trai sắp 30 nhưng vẫn còn bé nhỏ. Mẹ cũng là người hiểu Đức nhất khi luôn theo sát từng vui buồn của cậu con trai bé bỏng.

Tính cách của Đức rất dễ chịu nên hiếm khi cáu. Mỗi khi đồ đạc bị ai đó để không đúng vị trí, hay phải thay đổi thói quen thì Đức sẽ bực một tí. Nhìn thể hình lực lưỡng của Đức ai cũng sợ, nhưng thật ra khi cáu Đức chỉ biết nói to, nhảy loanh quanh rồi tự làm đau mình.

6 giờ chiều: Đổ rác cho mẹ

Cả chuyện đổ rác cũng là việc hàng ngày của Đức. Dù mưa hay nắng, đều đặn mỗi tối cậu chàng lại nhanh chân mang rác đi đổ. Đến nỗi mùa Tết cả nhà cũng không kiêng cữ theo phong tục được với anh chàng. “Nó đổ rác mỗi ngày, mùng 1 Tết cũng vậy, không cản được, vừa dọn dẹp là nó chạy biến đi ngay, không kịp gọi lại.” – mẹ Thu kể.

Vui nhất trong ngày: Được mẹ đưa tới lớp vẽ

Nếu may mắn trời không mưa, lớp hoạt động đều trở lại thì thời điểm vui nhất trong ngày của Đức là lúc được mẹ đưa đi vẽ ở lớp. Chiếc túi đựng tài sản đeo lên cổ, mũ bảo hiểm đội cẩn thận, bộ quần áo yêu thích nhất, Đức đã sẵn sàng.

Vũ trụ đầy bí ẩn của Đức – Nơi thời gian ngừng trôi

Đối với nhiều người, “gia tài” là số tiền và của cải khổng lồ mà ai đó tích góp được, nhưng đối với Đức thì đó là những cây bút chì màu được các chị tặng, là hàng trăm ngàn bức tranh đầy màu sắc được gây dựng từ đam mê vẽ tranh của Đức, tình yêu thương và sự khuyến khích của mẹ, của cô giáo và những người ủng hộ, đồng hành cùng cậu trong suốt những năm qua.

Với Đức vẽ là ngôn ngữ để giải phóng và chia sẻ những gì trong thế giới của mình với mọi người. Đức có thể vẽ nhiều giờ liên tục với sự tập trung cao độ, không bao giờ kêu ca phàn nàn về bất cứ hoàn cảnh nào. Chỉ cần được vẽ là Đức vui.

Đức cứ mải mê vẽ trong nhiều năm nhưng tài năng của Đức thật sự được bộc lộ rõ nét và nâng tầm hơn vào thời điểm năm 2017, Đức và Tòhe (một tổ chức sáng tạo về nghệ thuật dành cho trẻ em) tìm thấy nhau.

Ở đây Đức được các chị hướng dẫn những kĩ năng quan trọng, được thử nghiệm và sáng tạo thoả sức. Giờ đây Đức là một trong những họa sĩ làm việc bán thời gian, sáng tác đều đặn mỗi ngày cho xưởng vẽ. Chỉ cần thấy Đức mỗi lần được đi vẽ là cuống lên sẽ biết cậu yêu nơi này đến thế nào.

Đức rất tiết kiệm và yêu quý màu vẽ. Những chiếc bút vẽ được chàng họa sĩ này dùng cho tới khi hết sạch không thừa một tí nào.

Theo lời mẹ kể, Đức cũng rất “nghệ sĩ”, cậu thích màu sắc theo từng giai đoạn hay tâm trạng. Có khi rất thích màu nâu, rồi lại yêu màu hồng, ít lâu lại chuyển sang màu cam. Gần đây thì cậu thích màu xanh biển, cái áo xanh được một người chị tặng, Đức mặc mãi không chán.

Đức rất ngăn nắp, bàn làm việc của cậu lúc nào cũng được sắp xếp theo trật tự nhất định, không thay đổi, những vật dụng cần thiết được để sát người, không ai được chạm vào, chỉ khi ấy Đức mới yên tâm vẽ.

“Đức không ngại khó, không ngại khổ, không chán việc. Đức chăm chỉ và rất tươi vui. Ở Đức toát lên một niềm yêu đời thành thực, tha thiết đến nỗi mỗi khi có chuyện buồn mọi người lại trốn việc xuống chỉ để… ngắm Đức”, trích nhật ký của xưởng vẽ Tòhe, nơi Đức đang hăng say sáng tác mỗi ngày.

“Đức chủ yếu sử dụng mảng, các màu sắc tương phản sặc sỡ và nổi bật. Tất cả đều là những nét vẽ rất ngây thơ. Kể cả khi chép lại tranh hay ảnh khác thì vẫn luôn có cái ngây thơ và sáng tạo riêng của Đức trong đấy. Cả bức tranh luôn được tô kín không để trống một chỗ nào, các đường bao cũng hết sức rõ ràng. Tranh của Đức rất riêng biệt, không giống ai vì nó chính là thế giới của riêng Đức.”- chia sẻ của chị Nấm, giáo viên dạy vẽ của Đức.

Là một chàng trai 26 tuổi, Đức cũng có những cảm xúc và bày tỏ theo cách của riêng mình. Khi thích ai, Đức sẽ chạm cái khuỷu tay của mình vào tay người đó, hoặc sờ vào cái kính rồi tủm tỉm cười, thế là Đức đã vui lắm rồi.

Thế mà nhiều lần chàng họa sĩ làm cho những ai chưa quen sợ hãi, mỗi lúc như thế mẹ Thu hay các chị ở xưởng vẽ sẽ ra xin lỗi hộ Đức và cuối cùng ai cũng vui vẻ.

Bọ yêu đời

“ Cứ 5 giờ chiều, khi giờ tưới cây đến, tất cả các phòng ban sẽ nghe thấy tiếng Đức gõ cửa. Mọi người sẽ cùng đồng thanh:

- Chào Đức

Rồi Đức sẽ:

- Chào Đức…

Hoặc có hôm nào đẹp trời thì sẽ là:

- Chào chị chữ i kéo dài…

Đức không ngại khó, không ngại khổ, không chán việc. Đức chăm chỉ và rất tươi vui. Ở Đức phần phật một niềm yêu đời thành thực, tha thiết đến nỗi mỗi khi có chuyện buồn các cán bọ (cách các bạn ở xưởng gọi nhau) bọn mình lại trốn việc xuống chỉ để… ngắm Đức. Chỉ cần thầy Đức líu lo, hăng say sẽ thấy đời xanh lại nhiều phần.

Ở xưởng có rất nhiều cán bọ, mỗi người đảm nhận một nhiệm vụ, vai trò khác nhau. Nhưng với người cán bọ Văn Minh Đức, chúng tớ xin phép gọi cậu là cán bọ iu đời. Vì trời ơi, chỉ cần nhìn Đức thôi, cậu sẽ thấy cuộc đời này đáng yêu lắm lắm.” – Trích đoạn nhật ký của các cô giáo trong xưởng vẽ về Đức.

Chàng họa sĩ của mẹ Thu năm nay 26 tuổi, cuộc sống của Đức, mẹ và em gái giờ đã phần nào dễ dàng, thoải mái hơn. Khó khăn của buổi ban đầu cũng qua đi, Đức cùng gia đình đã quen thuộc và tìm cách thích nghi với những hạn chế của cậu.

Dù chỉ mới làm ở xưởng vẽ được hai năm nhưng Đức đã tự lập hơn rất nhiều. Chàng họa sĩ còn phụ giúp mẹ phần nào gánh nặng thu nhập nhờ tranh vẽ của mình. Có thể, ngôn ngữ của chàng trai 26 tuổi này không nhiều nhưng niềm vui mà Văn Minh Đức mang đến cho mọi người, cho thế giới là vô hạn.