Cấu trúc đặc biệt của nhà tù khét tiếng ở Mỹ
Từng giam tay trùm Al Capone cùng lời đồn bị ma ám, nhà tù Eastern State ở Philadelphia (Mỹ) thu hút du khách tò mò.
Đây còn là công trình có lối kiến trúc mang tính tiên phong.
Đi qua số 2027 Đại lộ Fairmount (Philadelphia, Mỹ) vào bất cứ buổi tối nào trong tháng 10, bạn sẽ nghe thấy những tiếng la hét vang lên không ngớt. Trong gần 30 mùa, “Terror Behind the Walls” – chương trình nhà ma từng được đánh giá đáng sợ nhất nước Mỹ – đã đem lại cho du khách những cơn ác mộng. Tuy nhiên, bản thân nơi tổ chức tour này – nhà tù Eastern State – là một nơi đầy thú vị. Ảnh: Visit Philadelphia.
Eastern State đi vào hoạt động cách đây hơn 190 năm. Vào thời đó, đây là công trình công cộng phức tạp và đắt đỏ. Đến nay, ngoài chức năng nhà tù, nơi này còn là bối cảnh cho triển lãm nghệ thuật, quay phim, thậm chí là tổ chức đám cưới. Ảnh: Themarshaproject.
Tòa nhà này sử dụng cấu trúc hướng tâm độc đáo. Nhìn từ trên cao, Eastern State giống như một bánh xe, với trục chính giữa và các khu phòng giam tỏa ra như nan hoa. Ảnh: Whyy.
Với hệ thống này, lính gác đứng ở giữa có thể giám sát mọi hành lang. Thiết kế của John Haviland đã trở thành tiêu chuẩn cho hơn 300 nhà tù và nhà thương điên trên thế giới. Ảnh: Opacity.
Video đang HOT
Thiết kế của Haviland được xem là một thành công đột phá. Hệ thống giám sát và biệt giam của nhà tù Eastern State được đánh giá cao trong báo cáo năm 1935 của bang Pennsylvania. Ảnh: Sketchfab.
Trong quá trình hoạt động như một nhà tù (1829-1971), nơi này giam giữ nhiều tù nhân khét tiếng. Trong đó, trùm mafia Al Capone bị kết án 8 tháng tại đây (1929-1930). Buồng giam của hắn hiện được trưng bày và được cho rằng là trước đó có đồ nội thất đẹp, thậm chí trang bị cả radio. Ảnh: Nytimes.
Năm 1970, sau nhiều vụ nổi loạn và quá tải về số lượng tù nhân, Eastern State đóng cửa. Khi đó, chính phủ liên bang chỉ định đây là một di tích lịch sử quốc gia, không thể dỡ bỏ. Trong hàng chục năm tiếp theo, nơi này chủ yếu bị bỏ hoang. Ảnh:
Đến 1991, một chương trình bảo tồn nhà tù được tiến hành, với tour Halloween gây quỹ đầu tiên, tiền thân của “Terror Behind the Walls”, để tổ chức chương trình tour ban ngày tại nhà tù. Năm 1994, nhà tù mở cửa đón khách tham quan hàng ngày. Đến 2000, một tổ chức phi chính phủ được thành lập để bảo tồn lịch sử và kiến trúc của Eastern State. Ảnh: Billy Penn.
Giờ đây, gần 20 năm sau, Eastern State đã trở thành bảo tàng nổi tiếng, đem lại cái nhìn về hệ thống nhà tù giam giữ tội phạm của Mỹ, chứ không đơn thuần là điểm tham quan theo mùa. Ảnh: Bob Watts.
Bí ẩn nhà tù khét tiếng bậc nhất thế giới
Château d'If mang vẻ ngoài thanh bình nhưng nó là nỗi ám ảnh với hàng nghìn tù nhân. 400 năm qua, nơi đây chưa có vụ vượt ngục nào thành công.
Château d'If được xây dựng năm 1529 trên một hòn đảo có diện tích khoảng 30.000 m2 nằm ngoài khơi vịnh Marseille, Pháp.
Château d'If có 3 tầng, được xây theo cấu trúc hình vuông (dài 28 mét) và rất kiên cố khi được bao bọc bởi những viên gạch, đá lớn. Hai bên là 3 tòa tháp với các lỗ châu mai có đại bác lớn. Phần còn lại được trang bị vũ khí dày đặc, thành lũy cao.
Nơi đây còn được xem là "cửa sổ đẹp nhất của nước Pháp ở phía bắc Địa Trung Hải". Ngoài ra, Château d'If được xây dựng theo cảm hứng thời trung cổ gồm một bốt gác, 3 tòa tháp, tường cao. Những đặc điểm đó nhằm tiếp viện quân sự và pháo hạng nặng khi xảy ra chiến tranh.
Nhà tù Château d'If nằm ngoài khơi thành phố Marseille. Ảnh: Prisonhistory.
Ban đầu, Château d'If không phải nhà tù mà là pháo đài hoàng gia đầu tiên của thành phố Marseille. Pháo đài được dựng lên để bảo vệ thành phố Marseille khỏi quân Tây Ban Nha và Thổ Nhĩ Kỳ.
Đây cũng là khu vực quan trọng để tàu thuyền hoàng gia neo đậu hoặc thoát hiểm. Tháng 7/1531, Hoàng đế La Mã Charles V tổ chức đợt tấn công vào Marseille nhưng sau đó, ông từ bỏ kế hoạch xâm lược bởi sự hiện diện của pháo đài Château d'If.
Việc xây dựng pháo đài cũng gây ra nhiều tranh cãi. Khi Marseille bị Pháp thôn tính năm 1481, thành phố này vẫn duy trì quyền tự trị quốc phòng. Do đó, khi xây pháo đài, nhiều người dân địa phương coi đây là một sự áp đặt và kiểm soát của chính quyền đối với họ.
Trải qua thời gian, pháo đài dần rời xa mục đích xây dựng ban đầu trước khi trở thành một nhà tù. Theo các nhà chiến lược quân sự, Château d'If là một nơi lý tưởng để lập nhà tù, bởi vị trí địa lý đặc biệt với những dòng chảy nhanh, chảy xiết bao quanh khiến tù nhân khó lòng trốn thoát. Ngay cả vận động viên bơi lội khỏe nhất cũng không thể vượt quãng đường 1.500 m để thoát ra ngoài.
Gần 400 năm qua kể từ năm 1540, nhà tù giam giữ tất cả tù nhân bị kết án về các tội: Trộm cắp tài sản, cướp bóc, hiếp dâm, giết người và cả những tù nhân chính trị, tôn giáo.
Cảnh quay trong phòng giam của Edmond Dantès trong phim Bá tước Monte Cristo. Ảnh: Flickr.
Nhà tù từng là nơi áp dụng nhiều hình phạt tra tấn như bỏ đói tù nhân đến chết, nhiều người còn trở nên điên dại hoặc bị mất trí nhớ. Mỗi tuần một lần, các tù nhân được đến thăm nhà thờ nguyện Notre Dame de Passion. Ở đó, họ tạ ơn Chúa và cầu xin sự tha thứ.
Việc phân bổ tù nhân tại Château d'If dựa trên tình trạng xuất thân của mỗi cá nhân. Những người nghèo bị xếp vào các phòng giam ở tầng trệt, nơi không có ánh sáng kèm điều kiện thiếu thốn. Điều này khiến các tù nhân chỉ sống được nhiều nhất là 9 tháng.
Còn những tù nhân giàu có được ở trong các phòng giam rộng rãi hơn. Họ có cửa sổ, ống khói nhưng đổi lại, họ phải trả tiền để được vào những nơi giam giữ này.
Nhà tù cũng từng giam cầm nhiều tù nhân nổi tiếng, trong đó có Jean-Baptiste Chataud (kẻ gây ra đại dịch hạch cho Marseille năm 1720), bá tước Mirabeau, hầu tước De Sade, bá tước Monte Cristo, công tước xứ Orleáns Philippe II, Comte de Mirabeau hay lãnh đạo Công xã Paris Gaston Crémieux (bị xử bắn tại nhà tù này năm 1871).
Chateau d'If là nhà tù khét tiếng theo đúng nghĩa đen nhưng nơi đây lại trở nên nổi tiếng thế giới nhờ cuốn tiểu thuyết kinh điểnBá tước Monte Cristocủa nhà văn Alexandre Dumas. Cuốn sách kể câu chuyện về thủy thủ Edmond Dantès, người bị buộc tội phản quốc và phải sống 14 năm tại Château d'If trước khi ông ta quyết định vượt ngục.
Thật may mắn, Edmond Dantès đã vượt ngục thành công và phát hiện kho báu được cất giấu trên hòn đảo Monte Cristo. Tuy nhiên, trên thực tế, chưa có vụ vượt ngục thành công nào được ghi nhận ở Chateau d'If.
Du khách đến thăm qua nhà tù Château d'If. Ảnh: Marseilletourisme.
Những tù nhân cuối cùng rời khỏi Château d'If vào năm 1914. Sau đó, chiến tranh thế giới thứ 2 diễn ra và quân đội Đức đã xâm chiếm nhà tù.
Château d'If được phi quân sự hóa và đóng cửa vào ngày 23/9/1980. Hiện nay, Château d'If vẫn còn hoạt động nhưng chỉ là một điểm thu hút khách du lịch.
Du khách từ khắp nơi trên thế giới đến thăm và khám phá nhà tù nổi tiếng này. Đặc biệt là phòng giam của thủy thủ Dantès. Nhà tù cũng được Bộ Văn hóa Pháp công nhận là di tích lịch sử vào năm 1962.
Bí ẩn nhà tù khét tiếng bậc nhất thế giới Château d'If mang vẻ ngoài thanh bình nhưng nó là nỗi ám ảnh với hàng nghìn tù nhân. 400 năm qua, nơi đây chưa có vụ vượt ngục nào thành công. Château d'If được xây dựng năm 1529 trên một hòn đảo có diện tích khoảng 30.000 m2 nằm ngoài khơi vịnh Marseille, Pháp. Château d'If có 3 tầng, được xây theo cấu...