Cảnh báo về sự bùng phát loài bọ cạp tại Brazil

Bọ cạp đang được coi là mối đ.e dọ.a lớn tại Brazil. Những sinh vật này, với chiếc đuôi chứa nọc độc gây chế.t người, đang gia tăng nhanh chóng nhờ vào quá trình đô thị hóa và sự nóng lên của khí hậu.

Hiện bọ cạp đã trở thành loài động vật gây chế.t người nhiều nhất ở Brazil. Ảnh minh họa: Wikimedia Commons

Hiện bọ cạp đã trở thành loài động vật gây chế.t người nhiều nhất ở Brazil, đ.e dọ.a sức khỏe của người dân trên khắp đất nước và khiến nhu cầu về thuố.c giải độc ngày càng tăng. Trong số các loài bọ cạp, bọ cạp vàng Brazil – loài bọ cạp nguy hiểm nhất Nam Mỹ – đang gây ra những mối lo ngại lớn nhất. Đặc biệt, do đây là một loài sinh sản vô tính, nên việc kiểm soát sự phát triển của quần thể này trở nên khó khăn hơn.

Với sự nóng lên của môi trường sống, sự trao đổi chất của bọ cạp cũng trở nên mạnh mẽ hơn, khiến chúng hoạt động tích cực hơn, ăn uống nhiều hơn và sinh sản nhanh chóng.

Ông Thiago Chiariello – điều phối viên sản xuất thuố.c giải độc tại Viện Butantan, ở Sao Paulo, giải thích: “Môi trường sống càng nóng, bọ cạp càng trở nên hoạt bát, ăn nhiều và sinh sản nhiều hơn”.

Ngoài yếu tố nhiệt độ, sự phát triển đô thị không kiểm soát cũng góp phần gia tăng số lượng bọ cạp. Đô thị hóa khiến các loài động vật săn bọ cạp làm thức ăn (như thằn lằn và chim) phải di chuyển khỏi khu vực sinh sống, đồng thời tạo ra nguồn thức ăn dồi dào cho bọ cạp, chủ yếu là những con gián. Chính điều này đã tạo nên môi trường lý tưởng cho bọ cạp sinh sôi nảy nở và đẩy chúng đến gần hơn với con người.

Ông Chiariello chia sẻ: “Những đô thị đang phát triển không kiểm soát và việc rác thải gia tăng đã tạo ra nguồn thức ăn phong phú cho bọ cạp, dẫn đến việc chúng tiếp xúc nhiều hơn với con người, gây ra nhiều vụ ta.i nạ.n hơn”.

Mặc dù những vụ bọ cạp cắn vẫn còn ít hơn so với các vụ rắn cắn, nhưng theo số liệu từ Bộ Y tế Brazil, số người chế.t vì bọ cạp ngày càng gia tăng. Trong năm 2023, Brazil ghi nhận 152 ca t.ử von.g do bị bọ cạp cắn, trong khi số trường hợp t.ử von.g do rắn cắn là 140 ca. Số ca t.ử von.g do bọ cạp cắn cũng đã tăng đáng kể so với mức 95 ca ghi nhận năm 2019. Các số liệu khác cho thấy trong năm 2023 đã có hơn 200.000 vụ bọ cạp cắn, tăng gấp 2,5 lần so với một thập kỷ trước, với trung bình gần 550 vụ cắn mỗi ngày.

Với những người trưởng thành khỏe mạnh, việc bị bọ cạp vàng Brazil cắn có thể chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ đến trung bình như đa.u đớ.n, nôn mửa, vã mồ hôi và run rẩy. Tuy nhiên, đối với tr.ẻ e.m và người già, những triệu chứng nghiêm trọng hơn có thể xảy ra, bao gồm sốc, tích tụ dịch trong phổi, tổn hại hệ tim mạch và suy tim, dẫn đến t.ử von.g.

Trong bối cảnh này, Viện Butantan đang làm việc hết sức khẩn trương để cung cấp thuố.c giải độc. Ông Chiariello cùng các cộng sự tại đây tiến hành sản xuất serum với sự tỉ mỉ tuyệt đối. Họ sử dụng một chiếc nhíp để gắn nọc độc của bọ cạp vào một chiếc lọ, sau đó tiêm nọc độc vào ngựa – loài động vật ít bị ảnh hưởng bởi độc tố của bọ cạp, và từ đó tạo ra nhiều kháng thể.

Nhà sinh vật học Paulo Goldoni thuộc Viện Butantan giải thích: “Serum này là cách duy nhất để cứu sống con người”. Năm ngoái, trên 11.000 người tại Brazil đã được tiêm thuố.c giải độc bọ cạp, chủ yếu là tại khu vực Đông Nam nước này, nơi dân số đông đúc.

Viện Butantan luôn duy trì một nguồn cung ổn định nọc độc để phục vụ cho việc sản xuất serum. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có đủ serum, số ca t.ử von.g sẽ có thể tăng mạnh. Nhà sinh vật học Paulo Goldoni nhấn mạnh: “Nếu thiếu thuố.c giải độc, chúng ta chắc chắn sẽ chứng kiến sự gia tăng đáng kể số người tử vong”.