Căng thẳng Mỹ – Trung cản trở giao thương
Sau nhiều tháng ổn định tạm thời, căng thẳng trong quan hệ thương mại Mỹ-Trung bùng phát trong những tuần gần đây, sau khi Mỹ mở rộng một số hạn chế công nghệ và đề xuất thu phí đối với tàu của Trung Quốc vào cảng Mỹ, còn Trung Quốc cũng đáp trả bằng những động thái tương tự và siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và các nguyên liệu quan trọng khác.
Quốc kỳ Mỹ (trái) và quốc kỳ Trung Quốc. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 15/10 đã xác nhận rằng quan hệ thương mại giữa nước này với Trung Quốc vẫn căng thẳng. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent trước đó cho rằng việc gia hạn thoả thuận đình chiến thuế quan giữa hai nước là có thể nếu Trung Quốc dừng kế hoạch kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt các nguyên tố đất hiếm và ông Trump vẫn có kế hoạch gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương tại Hàn Quốc vào cuối tháng này.
Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa Trung Quốc kể từ ngày 1/11/2025 để đáp trả việc Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, các doanh nghiệp phương Tây cảnh báo chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu có nguy cơ đứt gãy và đẩy giá chip, ô tô và vũ khí tăng cao.
Trung Quốc hiện xử lý khoảng 90% chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu và sản xuất hơn 90% nam châm vĩnh cửu – thành phần thiết yếu trong điện thoại thông minh, xe điện và máy bay chiến đấu.
Chủ tịch Hiệp hội sản xuất phụ tùng ô tô Italy (I-ta-li-a) (ANFIA) Roberto Vavassori ngày 14/10 cho biết, các biện pháp này có thể tác động đáng kể đến ngành công nghiệp ô tô châu Âu, do dự trữ các vật liệu này đang ở mức thấp. Dù đạt được một thỏa thuận vào tháng 7/2025 nhằm đẩy nhanh việc vận chuyển hàng hóa sang châu Âu, Trung Quốc vẫn duy trì kiểm soát chặt chẽ đối với xuất khẩu đất hiếm và tuần trước đã công bố các biện pháp hạn chế mở rộng. Trong ngành công nghiệp ô tô, đất hiếm được sử dụng cho động cơ điện và các bộ phận khác của xe. Ông Vavassori cho rằng ngành công nghiệp kim loại đất hiếm tuy nhỏ, có giá trị dưới 5 tỷ USD trên toàn cầu, nhưng vẫn có khả năng làm chậm lại toàn bộ ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.
Phát biểu bên lề các hội nghị mùa Thu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới ngày 15/10, ông Bessent đã chỉ trích việc Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm, cho rằng Mỹ và các đối tác cần có sự hợp tác để giảm thiểu rủi ro và đa dạng hóa chuỗi cung ứng ra ngoài Trung Quốc, nước sản xuất hàng đầu thế giới các loại khoáng sản dùng để sản xuất nam châm vốn rất quan trọng đối với ngành công nghiệp ô tô, điện tử và quốc phòng.
Không chỉ lĩnh vực đất hiếm, vận tải biển trở thành mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới khi ngày 14/10, Mỹ và Trung Quốc cùng tăng phí cảng đối với các công ty vận tải biển của nhau. Các công ty này vận chuyển mọi loại hàng hoá, từ đồ chơi ngày lễ đến dầu thô. Trung Quốc cho biết đã bắt đầu thu các khoản phí đặc biệt đối với tàu do Mỹ sở hữu, vận hành, đóng hoặc treo cờ, nhưng cũng làm rõ rằng các tàu do Trung Quốc đóng sẽ được miễn thuế. Tương tự như kế hoạch của Mỹ, các khoản phí mới của Trung Quốc sẽ được thu tại cảng nhập cảnh đầu tiên của một chuyến đi hoặc cho năm chuyến đi đầu tiên trong vòng một năm.
Video đang HOT
Đầu năm nay, chính quyền của ông Trump đã công bố kế hoạch thu phí các tàu liên quan đến Trung Quốc nhằm nới lỏng sự kiểm soát của nước này đối với ngành hàng hải toàn cầu và thúc đẩy ngành đóng tàu của Mỹ. Một cuộc điều tra dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Joe Biden trước đây đã kết luận rằng Trung Quốc sử dụng các chính sách và hành vi không công bằng để làm chủ các ngành hàng hải, hậu cần và đóng tàu toàn cầu.
Ngoài thu phí cảng, Trung Quốc cũng áp bổ sung các biện pháp như cấm giao dịch với 5 công ty con hoạt động tại Mỹ của tập đoàn đóng tàu Hàn Quốc Hanwha Ocean .
Xclusiv Shipbrokers có trụ sở tại Athens cho rằng hành động đáp trả lẫn nhau khiến cả hai nền kinh tế rơi vào vòng xoáy có nguy cơ ảnh hưởng đến luồng vận chuyển hàng hóa toàn cầu. Nhà phân tích về vận tải hàng rời khô độc lập Ed Finley-Richardson cho biết các hãng tàu đang trong giai đoạn hỗn loạn, khi đang tìm cách ứng biến, với mức độ thành công khác nhau. Các nhà phân tích dự đoán hãng vận tải container thuộc sở hữu của Trung Quốc sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất do các loại phí của Mỹ, gánh gần một nửa chi phí dự kiến 3,2 tỷ USD của phân khúc này vào năm 2026. Các hãng tàu container lớn, bao gồm Maersk, Hapag-Lloyd và CMA CGM, đã giảm rủi ro bằng cách chuyển các tàu liên quan đến Trung Quốc ra khỏi các tuyến vận tải biển của họ tại Mỹ.
Theo Clarksons Research, phí cảng mới của Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến 15% công suất tàu chở dầu toàn cầu. Nhà phân tích Omar Nokta của Jefferies cho rằng 13% tàu chở dầu thô và 11% tàu container toàn cầu bị ảnh hưởng.
Căng thẳng thương mại với Trung Quốc có nguy cơ leo thang sau khi nguồn tin từ Inside U.S Trade’s cho hay Tổng thống Trump tuyên bố sẽ “chấm dứt các hoạt động kinh doanh liên quan đến dầu ăn và các lĩnh vực thương mại khác” để trả đũa việc Trung Quốc ngừng mua đậu tương Mỹ. Ông Trump cáo buộc việc Trung Quốc cố ý không nhập khẩu đậu tương là “hành động thù địch về kinh tế” gây thiệt hại nghiêm trọng cho nông dân Mỹ.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Trung Quốc chưa mua bất kỳ lô đậu tương nào của Mỹ trong năm nay, khiến ngành xuất khẩu nông sản chủ lực này lao đao. Đồng thời, Mỹ lại là thị trường xuất khẩu dầu ăn đã qua sử dụng lớn nhất của Trung Quốc, với lượng nhập năm 2024 đạt 1,27 triệu tấn, tăng 52% so với năm 2023 và chiếm 43% tổng xuất khẩu của Trung Quốc trong mặt hàng này.
Chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là thỏa thuận đình chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ hết hạn. Nếu hai bên vẫn tiếp tục đưa ra các biện pháp “ăn miếng trả miếng” và không nhượng bộ lẫn nhau, quan hệ thương mại song phương sẽ trật nhịp và đẩy kinh tế toàn cầu vào thế bấp bênh.
Tín hiệu lạc quan mong manh trong bão thương chiến
Những ngày cuối tháng 6/2025, thông tin về một thỏa thuận khung giữa Mỹ và Trung Quốc liên quan đến đất hiếm và giảm thuế nhập khẩu đã mang đến luồng sinh khí tích cực cho nền kinh tế toàn cầu đang trong giai đoạn căng thẳng.
Sự kiện này diễn ra khi căng thẳng thương mại kéo dài giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới có dấu hiệu dịu xuống.
Theo xác nhận chính thức từ Nhà Trắng hôm 27/6, hai bên đã đạt được sự thống nhất trên một số điểm nhằm triển khai các nội dung đàm phán từ vòng thương lượng trước đó tại Geneva, Thụy Sĩ, bao gồm cam kết giảm mạnh thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu. Chỉ một ngày trước thông báo này, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã công bố việc hai nước ký kết một thỏa thuận thương mại, khoảng hai tuần sau khi ông tuyên bố về sự đồng thuận tạm dừng các tranh chấp thương mại song phương.
Con đường dẫn đến một thỏa thuận thương mại cuối cùng, toàn diện và bền vững giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn còn rất dài và đầy chông gai.
Phản ứng trước động thái của Washington, Bắc Kinh xác nhận sẽ xem xét các đơn đăng ký xuất khẩu nằm trong diện kiểm soát. Đổi lại, Mỹ cam kết dỡ bỏ một loạt hạn chế áp đặt lên hàng hóa xuất xứ từ Trung Quốc. Phía Trung Quốc đồng thời bày tỏ mong muốn tiếp tục tăng cường hợp tác với Mỹ trong thời gian sắp tới.
Khi được giới truyền thông hỏi về khả năng cung cấp thêm chi tiết liên quan đến khuôn khổ thực hiện các cuộc đàm phán tại Geneva mà hai bên đã đồng thuận, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn nhấn mạnh: "Chúng tôi hy vọng phía Mỹ sẽ hợp tác với Trung Quốc để thực hiện những sự đồng thuận quan trọng đã đạt được trong cuộc điện đàm giữa hai nguyên thủ quốc gia". Ông nói thêm: "Chúng ta nên tận dụng cơ chế tham vấn kinh tế và thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau thông qua đối thoại, giảm hiểu lầm, tăng cường hợp tác và thúc đẩy sự phát triển ổn định, lành mạnh và bền vững của quan hệ song phương".
Mặc dù vậy, thỏa thuận mới nhất này, dù được đánh giá là một tín hiệu lạc quan sau nhiều tháng bất ổn và gián đoạn thương mại, vẫn chỉ được xem như một bước đi sơ bộ trong một hành trình dài và phức tạp hướng tới một thỏa thuận thương mại toàn diện và ổn định hơn giữa hai quốc gia. Ngay cả những quan chức liên quan cũng thừa nhận tính chất hạn chế của nó.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross khi nhận xét về thỏa thuận đã thẳng thắn chỉ ra rằng đây chưa phải là một thỏa thuận toàn diện có khả năng giải quyết được những vấn đề nan giải nhất, đặc biệt là nạn buôn lậu fentanyl từ Trung Quốc sang Mỹ và những rào cản tiếp cận thị trường mà các công ty xuất khẩu Mỹ vẫn đang phải đối mặt tại Trung Quốc.
Những vấn đề cốt lõi như mô hình trợ cấp doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc, điều mà phía Mỹ cho là gây bóp méo cạnh tranh, cũng chưa được đề cập đến một cách thỏa đáng. Song hành với những nhượng bộ ban đầu trong lĩnh vực thương mại hàng hóa thông thường, căng thẳng trong lĩnh vực công nghệ chiến lược giữa hai nước vẫn hiện hữu rõ rệt.
Các nguồn tin cho biết, Trung Quốc vẫn duy trì các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đối với việc xuất khẩu đất hiếm - những nguyên liệu thô quan trọng cho ngành công nghiệp công nghệ cao và quốc phòng - đặc biệt là nhằm ngăn ngừa việc các vật liệu này bị sử dụng cho mục đích quân sự. Về phần mình, Mỹ cũng tiếp tục áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chặt chẽ, hạn chế việc chuyển giao các công nghệ nhạy cảm như phần mềm thiết kế chất bán dẫn và các linh kiện điện tử tiên tiến sang Trung Quốc. Điều này cho thấy bức tranh quan hệ song phương vẫn còn nhiều mảng tối, vượt ra ngoài khuôn khổ của thỏa thuận thương mại vừa đạt được.
Trong khi thỏa thuận Mỹ-Trung vẫn là tâm điểm thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, với kỳ vọng rằng nó có thể là nền tảng để khôi phục các mối quan hệ thương mại ổn định hơn trong tương lai gần, thì một tuyên bố mới đây từ Bộ Thương mại Trung Quốc đã gióng lên hồi chuông cảnh báo rõ ràng.
Được đăng tải trên trang web chính thức của cơ quan trên hôm 28/6, tuyên bố khẳng định Trung Quốc sẵn sàng ủng hộ nỗ lực đàm phán bình đẳng của các quốc gia nhằm giải quyết bất đồng thương mại với Mỹ.
Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc đã nhấn mạnh một cách kiên quyết: "Trung Quốc kiên quyết phản đối bất kỳ bên nào đạt được thỏa thuận bằng cách hy sinh lợi ích của Trung Quốc để đổi lấy cái gọi là giảm thuế từ Mỹ. Nếu tình huống này xảy ra, Trung Quốc tuyệt đối không chấp nhận và sẽ kiên quyết áp dụng các biện pháp phản ứng để bảo vệ lợi ích chính đáng của mình".
Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh thời hạn chót (ngày 9/7) cho việc Mỹ áp dụng chính sách "thuế đối ứng" đối với hàng hóa từ nhiều quốc gia đang đến rất gần. Người phát ngôn cũng không ngần ngại chỉ trích chính sách thuế này, gọi đó là hành vi "bắt nạt đơn phương" có nguy cơ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới hệ thống thương mại đa phương và phá hoại trật tự thương mại toàn cầu.
Áp lực từ thời hạn 9/7 đang buộc chính quyền Washington phải gấp rút đẩy nhanh tiến độ đàm phán với hàng chục đối tác thương mại trên khắp thế giới. Mặc dù Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross tuyên bố hôm 26/6 rằng, Tổng thống Donald Trump dự định hoàn tất một loạt hiệp định thương mại với hơn 10 đối tác trong vòng 2 tuần tới, nhưng nguy cơ bùng phát căng thẳng thương mại mới giữa Mỹ và các nước này vẫn luôn hiện hữu, bởi những bất đồng cơ bản vẫn chưa được giải quyết triệt để.
Tính bất ổn trong chính sách thương mại của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump được minh họa rõ nét qua sự kiện chỉ một ngày trước thông báo về thỏa thuận với Trung Quốc (ngày 27/6), ông đột ngột tuyên bố chấm dứt ngay lập tức mọi cuộc đàm phán thương mại với Canada. Lý do được đưa ra là Canada vẫn kiên trì với kế hoạch ban đầu về việc áp thuế dịch vụ kỹ thuật số đối với các công ty công nghệ Mỹ.
Ông đồng thời đe dọa sẽ công bố mức thuế mới đối với hàng hóa Canada trong vòng một tuần tới. Sự kiện này như một lời nhắc nhở rõ ràng rằng bất kỳ thỏa thuận nào, kể cả với Trung Quốc, cũng có thể đổ vỡ một cách bất ngờ dưới tác động của các quyết định đơn phương.
Nhìn về tương lai, con đường dẫn đến một thỏa thuận thương mại cuối cùng, toàn diện và bền vững giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn còn rất dài và đầy chông gai. Các nguồn tin thân cận với tiến trình đàm phán từ cả hai phía đều thừa nhận rằng sẽ cần thêm nhiều tháng, thậm chí có thể lâu hơn, để giải quyết được những vấn đề còn tồn đọng và xây dựng được một khuôn khổ hợp tác lâu dài.
Xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc ngày nay không đơn thuần chỉ là vấn đề thâm hụt thương mại hay thuế quan, mà đã phát triển thành một cuộc đối đầu chiến lược sâu sắc hơn, bao trùm các lĩnh vực công nghệ, an ninh quốc gia và tranh giành ảnh hưởng địa chính trị toàn cầu. Sự khác biệt căn bản về mô hình kinh tế - chính trị và tầm nhìn chiến lược khiến việc đạt được sự đồng thuận lâu dài trở nên cực kỳ khó khăn.
Thêm vào đó, các yếu tố chính trị nội bộ ở cả hai quốc gia cũng đóng vai trò không nhỏ. Áp lực từ các phe phái cứng rắn tại Washington và Bắc Kinh luôn thường trực, trong khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang đến gần càng làm gia tăng tính khó lường, có nguy cơ làm đảo lộn mọi tiến triển dù là nhỏ nhất đã đạt được.
Vì vậy, trong khi thỏa thuận khung gần đây giữa Washington và Bắc Kinh được hoan nghênh như một dấu hiệu tích cực cần thiết, thì sự lạc quan cần phải đi kèm với một thái độ thận trọng sâu sắc. Niềm tin vào một giải pháp hòa bình và bền vững cho cuộc xung đột thương mại kéo dài này vẫn còn quá sớm để khẳng định. Thỏa thuận này, với những chi tiết chưa đầy đủ và thiếu vắng cơ chế thực thi ràng buộc mạnh mẽ, giống như một lời hứa mong manh giữa cơn bão. Cộng đồng quốc tế và các nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào chuỗi cung ứng toàn cầu cần chuẩn bị tinh thần cho một cuộc chiến thương mại dai dẳng và đa diện hơn.
Trong cuộc chiến đó, mặt trận Mỹ-Trung có lẽ chỉ là phần nổi dễ thấy nhất của một tảng băng chìm lớn hơn nhiều: một cuộc xung đột kinh tế - công nghệ mang tính hệ thống đang âm thầm định hình lại các quy tắc và trật tự kinh tế toàn cầu cho những thập kỷ sắp tới. Khả năng thỏa thuận sơ bộ này có thể đổ vỡ bất cứ lúc nào, như minh chứng từ vụ việc với Canada, càng nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì một cái nhìn thực tế và tỉnh táo trước những diễn biến tiếp theo trong mối quan hệ phức tạp giữa hai siêu cường này.
Afghanistan và Pakistan bắt đầu thực thi thỏa thuận ngừng bắn Theo xác nhận của quan chức hai nước, một thỏa thuận ngừng bắn 48 giờ giữa Afghanistan và Pakistan đã có hiệu lực vào tối 15/10, sau khi hàng chục binh sĩ và dân thường thiệt mạng trong các vụ đụng độ xuyên biên giới cùng ngày. Binh sĩ Pakistan gác tại cửa khẩu Torkham ở biên giới với Afghanistan. Ảnh: THX/TTXVN. Thỏa...











Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Tổ yến đắt tiền nhưng ai mới nên ăn và dùng thế nào là tốt nhất?

Loại nước được ví như 'thần dược' cho sức khỏe và sắc đẹp, cực dễ tìm ở Việt Nam

Dự án tái sinh vòng đời cho tóc ở Bỉ

Nga đáp trả bình luận của Tổng thống Mỹ về BRICS

Ngoại trưởng Nga bình luận về khả năng Moskva liên kết với Mỹ chống Trung Quốc

Tổng thống Trump tuyên bố Thủ tướng Ấn Độ đã cam kết ngừng mua dầu của Nga

Anh trừng phạt 2 công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga

Tổng thống Trump tiết lộ nội dung cuộc gặp sắp tới với nhà lãnh đạo Ukraine

Tổng thống Hàn Quốc chỉ thị biện pháp khẩn ngăn lừa đảo việc làm trực tuyến

Lào và Thái Lan nhất trí thúc đẩy cơ chế hợp tác song phương

Phát hiện mỏ vàng lớn tại tỉnh Cam Túc, Trung Quốc

Tổng thống Mỹ xác nhận CIA đang "hoạt động bí mật" tại Venezuela
Có thể bạn quan tâm

VinFast tăng trưởng 354%, vươn lên vị trí top 3 về doanh số xe máy tại Việt Nam
Xe máy
07:34:45 17/10/2025
Sự thật về mối quan hệ giữa Ngân 98 và bố mẹ ruột
Sao việt
07:34:02 17/10/2025
Xe MPV 7 chỗ, 3 tuỳ chọn động cơ, giá chưa tới 300 triệu đồng
Ôtô
07:27:31 17/10/2025
Uống nước ép ổi mỗi ngày có giúp da căng bóng, chống lão hóa?
Làm đẹp
07:26:50 17/10/2025
Cách em 1 milimet - Tập 13: Tú quyết định ngừng hy vọng với Bách
Phim việt
07:19:43 17/10/2025
Phẫu thuật thành công khối u xơ tử cung nặng gần 3kg
Sức khỏe
07:16:21 17/10/2025
Nhóm nữ hàng đầu Kbiz ê chề vì vô danh ở Mỹ?
Nhạc quốc tế
07:07:57 17/10/2025
Nhiều bạn trai đại gia của mỹ nhân showbiz bị bắt khẩn
Sao châu á
06:51:22 17/10/2025
20 năm qua chưa thấy ai có đôi mắt đẹp hơn mỹ nhân này: Sáng hơn cả vì tinh tú, khó tin có thật trên đời
Hậu trường phim
06:02:06 17/10/2025
Gia Đình Bão Tố: Phim Hàn đang chiếu hay không kém Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt, nam nữ chính nhan sắc tuyệt đối điện ảnh lại còn diễn quá hay
Phim châu á
06:00:01 17/10/2025