Cần mở rộng cơ chế, tiếp thêm động lực cho hoạt động mua bán nợ

Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, trong những năm qua, Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam ( DATC) đã khẳng định vai trò, vị thế của mình trên thị trường mâu bán nợ. Tuy nhiên, trước yêu cầu thực tiễn của thị trường, đòi hỏi cần mở rộng hơn về cơ chế, chính sách mua bán, xử lý nợ cho DATC…

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Với vai trò là công cụ quan trọng của Chính phủ để hỗ trợ, đẩy nhanh tiến trình sắp xếp, cổ phần hóa, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước và tổ chức kinh doanh theo cơ chế thị trường, trong những năm qua DATC đã thực hiện rất tốt nhiệm vụ này.

Trước yêu cầu thực tiễn, cùng với việc tiếp tục nâng cao vai trò, vị thế trên, trong bối cảnh hội nhập, cạnh tranh, DATC cần phải mở rộng phạm vi hoạt động hơn nữa, tham gia sâu vào việc xử lý nợ, tái cơ cấu không chỉ các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước. Nêu vấn đề trên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, muốn làm được điều này, cần có cơ chế thông thoáng hơn để DATC hoạt động.

Theo phân tích của một số chuyên gia kinh tế, quy định hiện tại, phạm vi xử lý nợ, tái cơ cấu doanh nghiệp của DATC phần lớn tập trung ưu tiên cho khối doanh nghiệp nhà nước thực hiện sắp xếp, chuyển đổi sở hữu, cổ phần hóa… Trong khi đó, hiện nay thị trường mua bán nợ rất cần DATC tham gia sâu vào xử lý nợ của các doanh nghiệp ngoài nhà nước, các tổ chức tín dụng.

Mặt khác, hiện nay, số theo tiến trình tái cơ cấu, số doanh nghiệp nhà nước sẽ ngày càng giảm thì việc hướng đến mở rộng cơ chế, quyền hạn cho DATC là cần thiết… Đối tượng phục vụ của DATC không chỉ có các doanh nghiệp ngoài nhà nước mà sẽ bao gồm khu vực tư nhân với tính chất sở hữu và hoạt động khác hẳn so với doanh nghiệp ngoài nhà nước, nên đòi hỏi phải có những quy định pháp lý mới cho DATC hoạt động phù hợp hơn.

Sự thay đổi dần về phạm vi hỗ trợ của DATC cùng với nhu cầu xử lý nợ xấu hiện nay đòi hỏi phải có những thay đổi theo hướng nâng cao năng lực pháp lý cho DATC và những thay đổi này cần được thể chế bằng văn bản quy phạm đủ mạnh dưới hình thức văn bản pháp lý cao hơn ở cấp nghị định để DATC có thể tổ chức triển khai một cách có hiệu quả và tránh rủi ro về mặt pháp lý trong quá trình thực hiện.

Cơ chế hoạt động của DATC cũng phát sinh một số bất cập và việc chưa điều chỉnh kịp thời so với định hướng phát triển cũng như những quy định mới được sửa đổi, bổ sung thời gian qua, dẫn đến hạn chế trong thực hiện vai trò, nhiệm vụ được giao của DATC.

Điển hình như, việc hạn chế về đối tượng mua, bán nợ, về mức độ xử lý tài chính, hạn chế về hỗ trợ vốn và bảo lãnh vay vốn đối với doanh nghiệp tái cơ cấu, hạn chế về phương thức thoái vốn phù hợp với đặc thù (chưa có quy định được thoái vốn kèm nợ phải thu).

Năm 2019, DATC đã mua và xử lý gần 3.000 tỷ đồng nợ xấu của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp. Doanh thu từ hoạt động mua bán xử lý nợ và tài sản là 1.785 tỷ đồng, bằng 124% so với năm 2018, đồng thời có những phương án đang thực hiện tốt gối đầu cho năm sau.

Cùng với đó, chưa có cơ chế cho DATC chủ động trong xử lý nợ tại doanh nghiệp tái cơ cấu, chế độ trích lập dự phòng nợ mua, dự phòng tổn thất đầu tư tài chính đối với các khoản vốn góp của DATC (dưới hình thức chuyển nợ thành vốn góp) tại các doanh nghiệp tái cơ cấu chưa phù hợp.

Bên cạnh đó, hiện vẫn còn nhiều vướng mắc về cơ chế, trình tự, thủ tục xử lý nợ xấu của doanh nghiệp tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam và Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam… Những hạn chế trên đã ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của DATC, làm giảm hiệu quả hoạt động mua bán xử lý nợ, từ đó ảnh hưởng đến việc thu hồi nợ của DATC cũng như quá trình phục hồi doanh nghiệp.

“Sớm bổ sung thêm chức năng nhiệm vụ, cơ chế để DATC mở rộng hoạt động, phát huy vai trò, khẳ năng trên thị trường mua bán nợ Việt Nam…” – đây là vấn đề được nhiều chuyên gia kinh tế nêu ra.

Hiện nay, Nghị định về cơ chế hoạt động của DATC đã được dự thảo và trình cấp có thẩm quyền. Theo dự thảo Nghị định đã bao quát nhiều vấn đề về cơ chế chính sách trong mua bán nợ, xử lý tài sản và tái cấu trúc doanh nghiệp… thị trường vẫn đang chờ đợi sớm được ban hành.

Khi những cơ chế, chính sách mới được ban hành và thực thi sẽ tạo động lực thúc đẩy DATC phát huy vai trò đầu tàu dẫn dắt thị trường mua bán, xử lý nợ, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế đất nước.

Lưu Thành