Căn bệnh ít ai ngờ khiến người trẻ suy thận ngày càng nhiều

Thời gian qua, các bác sĩ Bệnh viện Thống Nhất liên tiếp tiếp nhận nhiều bệnh nhân mắc suy thận ở độ tuổi khá trẻ.

Nhiều trường hợp nhập viện muộn dẫn đến biến chứng nguy hiểm.

Bệnh nhân suy thận đang được lọc máu . Ảnh minh họa: Duy Hiệu.

Chiều 8/10, tại họp báo thông tin về công tác phòng ngừa và điều trị bệnh thận, đại diện Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM) cho biết thời gian qua, đơn vị này tiếp nhận nhiều trường hợp có chẩn đoán suy thận ở độ tuổi khá trẻ.

Bác sĩ cảnh báo xu hướng người trẻ mắc viêm cầu thận IgA ngày càng tăng, trong khi bệnh tiến triển âm thầm và chỉ được phát hiện ở giai đoạn muộn, khi đã suy thận.

Nguyên nhân khiến suy thận trẻ hóa

PGS.TS Nguyễn Bách, Trưởng khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất, cho biết một trường hợp điển hình là bệnh nhân 17 tuổi, được phát hiện mắc bệnh thận ở giai đoạn rất sớm trong lần khám sức khỏe tổng quát.

Theo bác sĩ Bách, đây là kết quả hiếm gặp nhưng đáng khích lệ, bởi phát hiện sớm giúp người bệnh được can thiệp kịp thời, ngăn ngừa nguy cơ tiến triển thành suy thận và giảm đáng kể gánh nặng điều trị lâu dài.

Trường hợp này cũng cho thấy tầm quan trọng của việc kiểm tra định kỳ, đặc biệt ở lứa tuổi vị thành niên – nhóm thường ít được chú ý đến sức khỏe thận.

PGS.TS Nguyễn Bách, Trưởng khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất.

PGS Nguyễn Bách cho biết nguyên nhân khiến suy thận ngày càng trẻ hóa không chỉ xuất phát từ tiểu đường hay cao huyết áp – những bệnh phổ biến ở người lớn tuổi. Ở nhóm người trẻ, viêm cầu thận, đặc biệt là bệnh thận IgA (thường gặp ở độ tuổi 17-40), là yếu tố hàng đầu dẫn đến suy thận sớm.

Thống kê tại Bệnh viện Thống Nhất cho thấy trong 1.000 ca sinh thiết thận, có khoảng 300 trường hợp là người trẻ tuổi. Trong nhóm này, bệnh thận IgA chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng 70%.

Viêm cầu thận IgA là dạng bệnh thận phổ biến nhất ở người trẻ tại Việt Nam cũng như nhiều quốc gia châu Á.

Căn bệnh này thường khởi phát sau những đợt viêm họng hoặc cảm cúm thông thường. Khi cơ thể phản ứng miễn dịch quá mức, kháng thể IgA tích tụ và lắng đọng tại cầu thận, gây phản ứng viêm kéo dài và làm tổn thương cấu trúc lọc của thận.

“Triệu chứng ban đầu của viêm cầu thận thường rất mơ hồ, người bệnh hầu như không cảm nhận được cho đến khi xuất hiện tăng huyết áp hoặc suy thận. Nếu được phát hiện sớm qua xét nghiệm nước tiểu, bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được”, PGS.TS Nguyễn Bách, Trưởng khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất, nói.

PGS Nguyễn Bách cho biết việc xét nghiệm nước tiểu định kỳ là một phương pháp đơn giản nhưng mang lại giá trị lớn trong phát hiện sớm bệnh thận. Chỉ cần kiểm tra thường quy, bác sĩ có thể nhận thấy sự xuất hiện bất thường của hồng cầu hoặc protein trong nước tiểu – những dấu hiệu sớm cảnh báo thận đang bị tổn thương, dù người bệnh chưa có triệu chứng rõ ràng.

Theo khảo sát của bệnh viện, gần 10% bệnh nhân mắc bệnh thận nhưng không có triệu chứng rõ ràng. Việc tầm soát định kỳ, xét nghiệm nước tiểu, kiểm tra huyết áp, đặc biệt với người có bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường hoặc từng bị các bệnh viêm như viêm họng, viêm hô hấp… là biện pháp hữu hiệu nhất để ngăn ngừa suy thận.

Bệnh nhân suy thận đang được lọc máu tại Bệnh viện Thống Nhất. Ảnh: D.T.H.

Đừng đợi đến giai đoạn cuối

TS.BS Nguyễn Duy Tân, chuyên khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Bệnh viện Thống Nhất, cảnh báo nhiều bệnh nhân suy thận ở Việt Nam bắt đầu lọc máu quá muộn, khiến việc điều trị trở nên phức tạp.

“Không ít người nhập viện trong tình trạng phải đặt catheter tạm ở cổ để lọc máu cấp cứu, dễ gây tắc hoặc hẹp tĩnh mạch trung tâm, dẫn đến phù toàn thân, suy tuần hoàn, thậm chí đe dọa tính mạng”, bác sĩ Tân nói.

Theo TS.BS Nguyễn Duy Tân, lọc máu sớm và chủ động tạo cầu nối động – tĩnh mạch (AVF) là giải pháp giúp bệnh nhân duy trì chạy thận lâu dài, giảm biến chứng và chi phí điều trị.

“Trước đây, suy thận từng là án tử với nhiều bệnh nhân. Tuy nhiên, với sự phát triển trong y học ngày nay, nếu điều trị đúng và chuẩn bị sớm, người bệnh có thể sống khỏe hàng chục năm”, bác sĩ Tân nhấn mạnh.

TS.BS Nguyễn Duy Tân, chuyên khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Bệnh viện Thống Nhất.

Hiện, kỹ thuật can thiệp nội mạch và đặt stent được bệnh viện áp dụng để xử lý biến chứng cầu nối, thay thế mổ mở truyền thống .

“Xu hướng điều trị hiện nay là giảm xâm lấn, gây tê tại chỗ, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh và ít rủi ro hơn”, bác sĩ Tân cho biết.

Một ca bệnh nặng được ông chia sẻ là nữ bệnh nhân bị phù nề cánh tay do hẹp tĩnh mạch vô danh sau nhiều năm chạy thận. Sau khi can thiệp đặt stent, lưu lượng máu được khôi phục, bệnh nhân tiếp tục lọc máu ổn định.

Ngoài chạy thận nhân tạo , người bệnh suy thận giai đoạn cuối còn có thể lọc màng bụng tại nhà – phương pháp ít xâm lấn, giúp giảm thời gian nằm viện và chi phí điều trị.

“Điều quan trọng là đừng đợi đến giai đoạn cuối mới điều trị. Bệnh nhân nên chủ động khám, tạo cầu nối sớm hoặc chuẩn bị ghép thận để giảm gánh nặng sức khỏe và kinh tế”, bác sĩ Tân khuyến cáo.