Chưa 30 đã suy thận vì dành cả thanh xuân làm thêm giờ, ăn hàng quán

Nhiều người trẻ ở độ tuổi 20-30 đang buộc phải dừng lại mọi kế hoạch cuộc đời vì suy thận .

Làm việc kiệt sức, thức khuya triền miên, ăn uống qua loa đang âm thầm đẩy họ đến bờ vực sức khỏe .

Chưa kết hôn đã phải “sống chung” với thận máy

Anh B.T.D. (29 tuổi) từng đặt nhiều kỳ vọng vào công việc tay chân tuy vất vả nhưng mang lại thu nhập ổn định, đủ để lên kế hoạch lập gia đình trong vài năm tới.

Tuy nhiên, mọi thứ bất ngờ sụp đổ khi anh bị chẩn đoán mắc bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối vào tháng 8 năm ngoái. Từ một người đàn ông khỏe mạnh, D. buộc phải bỏ việc sống nương nhờ vào gia đình.

Anh B.T.D. (29 tuổi) đang phải chạy thận nhân tạo 3 lần trong một tuần.

Toàn bộ số tiền anh dành dụm tiêu tan theo chi phí điều trị. Từ giã nhịp sống thường nhật, D. bước vào hành trình sống phụ thuộc vào máy lọc máu định kỳ để duy trì sự sống.

“Trước khi mắc bệnh, tôi làm đầu bếp, thu nhập ổn định khoảng 20 triệu đồng/tháng, vừa lo cho bản thân, vừa gửi về gia đình. Nhưng khi bệnh suy thận mạn ập đến, số tiền tôi tích góp được mất dần, ước mơ cũng tan biến.

Riêng tháng đầu lọc máu, thuốc men và xét nghiệm tiêu tốn gần 30 triệu đồng. Tôi thấy hối hận vì những năm tháng làm việc xuyên đêm, ăn uống tạm bợ, đi ngủ lúc 2 giờ sáng, dậy lúc 4 rưỡi”, D. bộc bạch.

N.H.T. (25 tuổi), từng là lao động xuất khẩu tại Đài Loan, làm đủ nghề từ xây dựng, cơ khí, vệ sinh công nghiệp. Guồng quay công việc khiến anh phải thức khuya, ngủ ít, ăn uống toàn đồ chiên dầu, chế biến sẵn để tiết kiệm thu nhập.

Không triệu chứng nào xuất hiện cho đến khi cơ thể T. bị tràn dịch phổi, khó thở liên tục, anh buộc phải nhập viện khẩn.

T. phải về nước để chữa bệnh, vốn liếng sau bao năm lao động tại xứ người xem như mất sạch.

T. về nước điều trị và ghép thận, người hiến thận chính là mẹ của anh (hiện tại vẫn chưa thể đi lại bình thường sau cuộc đại phẫu).

“Sau ghép, sức khỏe mình ổn hơn, nhưng mẹ thì đau lắm. Trải qua cú sốc này tôi không muốn người trẻ khác đi vào vết xe đổ như mình”, T. tâm sự.

Anh khuyên các bạn trẻ nên khám định kỳ để phát hiện sớm. “Khi đã phải chạy thận, người đau không chỉ riêng bản thân, mà còn cả gia đình”.

Tuổi trẻ làm việc “bán mạng”, chưa kịp hưởng thụ đã suy thận

Là nhân viên hành chính, anh N.X.C. (37 tuổi) đã từng có công việc ổn định, đang trên đà thăng tiến khi anh làm thêm cả ngoài giờ. Thời gian cho gia đình, bạn bè, thể thao anh dành cho tập giấy tờ trên bàn làm việc.

Sau một cơn đột quỵ, C. tỉnh dậy nhận thông báo từ bác sĩ: anh mắc suy thận giai đoạn cuối không thể phục hồi.

Anh N.X.C. (37 tuổi) đã từng có công việc ổn định, đang trên đà thăng tiến khi anh làm thêm cả ngoài giờ.

Từ đó, cuộc sống của anh gắn liền với máy lọc máu 3 lần mỗi tuần, những mũi kim xuyên tay và các cơn mệt mỏi kéo dài triền miên.

Gia đình chưa từng có tiền sử bệnh thận, tôi cũng không dùng thuốc độc hại, không tiếp xúc hóa chất. Chỉ có vài dấu hiệu mờ nhạt chân phù nhẹ, tiểu đêm, mờ mắt, không ngờ lại mang bệnh nặng đến vậy”, anh bàng hoàng.

Hiện tại, anh sống nhờ bảo hiểm y tế, công việc bỏ ngang vì thể trạng yếu. 7 năm chiến đấu với bệnh, cánh tay C. đã quen với vết kim, nhìn vào mạch máu giãn sưng phồng anh nhớ về những ngày mạnh khỏe.

Cánh tay đặc trưng của những người chạy thận nhân tạo.

“Nếu phát hiện sớm, ở giai đoạn 1-2, có thể tình hình đã khác. Những dấu hiệu nhỏ như phù nề, tiểu đêm hay đau mắt không rõ nguyên nhân là những dấu hiệu nguy hiểm, tôi đã quá chủ quan khi coi thường sức khỏe của mình”, anh tư lự.

3 năm trước, thấy bản thân huyết áp cao bất thường, N.V.T. (32 tuổi) đi khám sức khỏe, bác sĩ nói anh mắc bệnh suy thận mạn. Làm việc trong môi trường công sở, T. thường xuyên thức khuya, ăn uống thất thường và sử dụng đồ uống có caffeine liên tục.

Kể từ khi bắt đầu lọc máu, công việc của T. buộc phải dừng lại.

Anh T. bất ngờ phát hiện suy thận trong một lần khám sức khỏe.

“Lúc đầu buồn lắm, nhưng tôi hiểu căn bệnh này sẽ sống chung với mình. Ăn kiêng, tuân thủ điều trị, tìm sự cân bằng trong lối sống là quan trọng nhất.

Tôi dành thời gian ở nhà chăm con, sắp xếp lịch lọc máu định kỳ, có bảo hiểm y tế cho bệnh hiểm nghèo, tôi vẫn có thể duy trì cuộc sống tương đối ổn định”, T. chia sẻ.

Chủ quan đẩy người trẻ đến gần hơn với suy thận

Bệnh thận mạn tính đang âm thầm trở thành một trong những thách thức y tế toàn cầu của thế kỷ 21. Bệnh ảnh hưởng đến hàng triệu người cùng gia đình, đồng thời gây ra nhiều gánh nặng lên hệ thống y tế, nền kinh tế và môi trường.

Dự báo đến năm 2040, bệnh thận mạn tính sẽ trở thành nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 5 trên thế giới .

Tỷ lệ người trẻ suy thận ngày càng tăng cao.

Việc phát hiện sớm bệnh tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều rào cản. Nước ta có khoảng 8,7 triệu người lớn mắc bệnh, chiếm 12,8% dân số. Tuy nhiên, hơn 90% bệnh nhân không nhận thức được tình trạng của mình, dẫn đến chẩn đoán muộn khi các lựa chọn điều trị trở nên hạn chế, tốn kém và kém hiệu quả.

Theo TS.BS Nguyễn Văn Tuyên, Trưởng khoa Nội thận – Tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang, bệnh suy thận mạn không còn là nỗi lo riêng của tuổi già.

Tại khoa Nội thận – Tiết niệu, hiện có 200 bệnh nhân mắc bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối đang lọc máu chu kỳ. Trong đó, có 10% người mắc dưới 30 tuổi, 15-20% dưới 40 tuổi, 25-28% dưới 50 tuổi.

TS Tuyên chỉ ra các nguyên nhân mắc bệnh chủ yếu của người trẻ:

1. Thói quen ăn mặn và tiêu thụ đồ ăn sẵn: Đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn thường chứa hàm lượng muối cao và các phụ gia bảo quản, nguy cơ dẫn đến bệnh suy thận mạn, đặc biệt ở người trẻ.

2. Lạm dụng chất bảo quản và phụ gia thực phẩm: Nhiều loại thực phẩm hiện nay chứa chất tạo màu, tạo mùi, chất bảo quản vượt mức cho phép. Những hợp chất này sau khi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa tại gan và thận. Nếu sử dụng lâu dài, đặc biệt ở người có thói quen ăn mặn, sẽ làm tổn thương mô thận và gây ra tình trạng suy giảm chức năng.

3. Thiếu vận động thể chất: Lối sống ít vận động, ngồi nhiều làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa, tăng cân, béo phì và các bệnh lý nền như đái tháo đường, tăng huyết áp làm tăng nguy cơ mắc bệnh suy thận mạn ở người trẻ.

4. Tự ý dùng thuốc không theo chỉ định: Một số người bệnh khi phát hiện dấu hiệu bất thường lại chủ quan, tự điều trị bằng các loại thuốc không rõ nguồn gốc, mua qua mạng hoặc truyền miệng. Việc sử dụng thuốc không kiểm soát làm tổn thương cấu trúc thận, gây độc tính lâu dài và đẩy nhanh quá trình tiến triển sang suy thận mạn.

TS.BS Nguyễn Văn Tuyên, Trưởng khoa Nội thận – Tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang.

TS Tuyên thông tin thêm, bệnh suy thận mạn tiến triển âm thầm, từ giai đoạn 1 đến 4 hầu như không có triệu chứng rõ ràng. Khi cơ thể biểu hiện như thiếu máu, khó thở, buồn nôn thì thận đã bị tổn thương nghiêm trọng.

Tâm lý chủ quan là nguyên nhân chính khiến người trẻ phải “chạy thận”, họ sẽ thường đổ lỗi cho áp lực công việc thì khi các triệu chứng nhẹ ghé qua nên sẽ không đi khám.

“Đừng đợi đến khi phải “chạy thận” mới biết quý trọng thận khỏe. Hãy chủ động khám sức khỏe định kỳ, ăn uống khoa học, vận động đều đặn và tuyệt đối không tự ý dùng thuốc”, TS Tuyên khuyến cáo.