Cấm vận xuất khẩu Nga khiến châu Âu suy thoái, đối mặt với cú sốc dầu mỏ
Các nền kinh tế thuộc thế giới phát triển vẫn phải đối mặt với nguy cơ lạm phát kèm suy thoái (stagflation).
Châu Âu vẫn tỏ ra dè dặt trong áp đặt lệnh trừng phạt nhằm vào ngành năng lượng của Nga. Ảnh: Bloomberg
Giá dầu mỏ và khí đốt tăng vọt do bị kích hoạt bởi xung đột Ukraine cùng các bước đi trừng phạt của phương Tây chống Nga đã tạo ra nguy cơ về cú sốc lạm phát kèm suy thoái đối tồi tệ nhất từ thập kỉ 1970 đối với các nền kinh tế phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu.
Giá dầu tăng vọt, dầu Brent Biển Bắc vượt 139 USD/thùng trong phiên giao dịch ngày 7/3, sau khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Washington và các đồng minh châu Âu đang tích cực thảo luận về một lệnh trừng phạt nhằm vào ngành dầu mỏ của Nga.
Thế nhưng, ngay cả khi có lệnh cấm nhập khẩu dầu thô của Nga, nhiều chuyên gia cũng bắt đầu lo ngại khả năng chịu đựng của nền kinh tế toàn cầu, nhất là khu vực châu Âu, để thoát khỏi một cuộc suy thoái và khủng hoảng năng lượng mới. “Tiến trình phục hồi hậu COVID-19 chắc chắn sẽ bị chậm lại, với một nguy cơ rõ ràng về việc chúng ta đang tiến đến giai đoạn lạm phát kèm suy thoái”, Erik Nielsen, cố vấn kinh tế tại tập đoàn UniCredit nêu quan điểm.
Video đang HOT
Những đồn đoán về lạm phát kèm suy thoái này gợi lại ký ức về hai cú sốc lớn trên thị trường dầu mỏ trong những năm 1970. Giá dầu tăng vọt năm 1973, sau khi khối Arab áp đặt lệnh cấm dầu mỏ đối với các nước ủng hộ Israel trong cuộc chiến tranh Yom Kippur. Khủng hoảng một lần nữa lặp lại với giá dầu leo thang vào năm 1979, sau cuộc cách mạng Iran.
Nga cung ứng 40% tổng mức nhập khẩu khí đốt của EU, khoảng 25% nhu cầu dầu mỏ. Thị phần của Nga trong cung ứng dầu thô toàn cầu cũng đạt trên 10%. Một số chuyên gia kinh tế dự báo giá năng lượng đứng ở mức cao, trong thời gian dài có thể sẽ đẩy các nền kinh tế châu Âu đi vào suy thoái.
Rupert Harrison, giám đốc quản lý danh mục tại quỹ đầu tư BlackRock và là cựu cố vấn kinh tế dưới thời Thủ tướng Anh George Osborne, nhận định các nước châu Âu có thể sẽ phải cần đến những khoản trợ cấp năng lượng “khổng lồ”, bởi bất kỳ một nỗ lực nào nhằm hạn chế nhập khẩu năng lượng từ Nga cũng tiềm ẩn nguy cơ đẩy châu Âu vào suy thoái.
Hai cú sốc trên thị trường dầu mỏ trong thập kỉ 1970 đã gây ra lạm phát kèm suy thoái ở hầu khắp các nền kinh tế phát triển. Lý do là bởi giá dầu cao thúc đẩy tái phân bổ thu nhập, chuyển từ người tiêu dùng năng lượng sang nhà sản xuất năng lượng. Vì lý do này, châu Âu, Nhật Bản và một số nền kinh tế đang nổi tiêu thụ dầu lớn sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, trong khi Mỹ có thể tưng sản lượng dầu khai thác trong nội địa để bù đắp thiệt hại từ giá dầu tăng cao trên thị trường.
Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định giá năng lượng cao sẽ cản trở tăng trưởng, nhưng không đến mức đẩy các nền kinh tế thuộc khu vực đồng tiề.n chung châu Âu (Eurozone) lâm vào suy thoái kéo dài trong năm nay. Chuyên gia kinh tế trưởng Neil Shearing thuộc Capital Economics cắt giảm 1 điểm % dự báo tăng trưởng trong năm nay với Eurozone, khẳng định đà phục hồi của khu vực từ đại dịch sẽ không bị chệch hướng. Nhưng ông cũng nhìn nhận nếu có một lệnh trừng phạt nhằm vào năng lượng Nga, kinh tế Eurozone sẽ khó tránh khỏi bước suy thoái.
Trong diễn biến mới nhất, Mỹ và Anh trong ngày 8/3 đã cho công bố các lệnh cấm nhập khẩu dầu mỏ, khí đốt từ Nga, để trả đũa cho hành động quân sự của Moskva ở Ukraine. Bước đi mạnh tay này được đưa ra tại thời điểm phương Tây thực hiện một kế hoạch điều phối nhằm giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch từ Nga. EU tuyên bố mục tiêu giảm 1/3 nhu cầu năng lượng từ Nga vào cuối năm nay và hướng đến dừng nhập khẩu vào năm 2030.
Bài toán đặt ra trước mắt với châu Âu không dễ. Lượng dầu nhập khẩu từ Nga của Mỹ và Anh không lớn, ở mức lần lượt 10% và 8% tổng lượng dầu thô nhập khẩu. Nhưng châu Âu sẽ rất khó dừng ngay việc nhâp khẩu khí đốt Nga dù giới lãnh đạo nhiều nước muốn tăng sức ép lên chính quyền Tổng thống Vladimir Putin.
Theo Claus Vistesen, chuyên gia kinh tế trưởng phụ trách khu vực eurozone tại Pantheon Macroeconomics, nếu Nga hiện thực hóa đ.e dọ.a ngừng vận chuyển khí đốt qua tuyến đường ống Dòng chảy phương Bắc 1 như tuyên bố của Phó Thủ tướng Alexander Novak hôm 7/3, giá khí đốt tại châu Âu sẽ vọt lên mức mà ở đó nhiều hoạt động kinh tế sẽ phải dừng ngay lập tức. Ngay cả ở thời điểm hiện tại, giá khí đốt, năng lượng mà doanh nghiệp, người tiêu dùng châu Âu phải gánh đã là quá cao. Nếu kéo dài, xu hướng này sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế.
Nga: 'Dòng chảy phương Bắc 2' cần hoàn tất một số thủ tục trước khi vận hành
Người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskov ngày 17/11 cho biết việc cấp phép vận hành tuyến đường ống "Dòng chảy phương Bắc 2" là một "quá trình phức tạp" và việc Cơ quan quản lý năng lượng Đức tạm dừng tiến trình cấp phép trên hoàn toàn không phải vì lý do chính trị.
Trạm tiếp nhận khí đốt PIG, một phần của hệ thống đường ống dẫn khí đốt thuộc dự án Dòng chảy phương Bắc 2 tại Lubmin, Đức ngày 21/9/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Peskov khẳng định: "Có một số thủ tục nhất định và các quy định của luật pháp châu Âu về vấn đề này. Công ty vận hành (tuyến đường ống "Dòng chảy phương Bắc 2") sẵn sàng thực hiện tất cả yêu cầu của luật pháp để nhanh chóng đưa dự án này vào hoạt động".
Ông Peskov nhấn mạnh công ty vận hành đã hành động nhanh chóng và sẽ thành lập một công ty mới để thực hiện các yêu cầu mà cơ quan quản lý Đức đưa ra. Ông Peskov khẳng định dự án quan trọng đối với châu Âu cũng như Nga và thời gian đưa dự án vào hoạt động giờ đây phụ thuộc vào cơ quan quản lý cấp phép. Theo ông Peskov, cuộc khủng hoảng năng lượng tại châu Âu và việc thực hiện dự án Dòng chảy phương Bắc 2 không phục thuộc nhau.
Ngày 16/11, Cơ quan quản lý năng lượng Đức thông báo tạm dừng quá trình cấp phép cho "Dòng chảy phương Bắc 2 AG" với tư cách công ty vận hành độc lập. Việc cấp phép này có thể xem xét khi công ty có hình thức pháp lý phù hợp với luật pháp Đức.
Cơ quan này yêu cầu công ty vận hành Dòng chảy phương Bắc 2 AG chuyển vốn cơ bản liên quan đến đoạn đường ông nằm trong lãnh thổ Đức sang chủ sở hữu của công ty con tại Đức. Thời hạn cuối cùng được nêu ra cho quyết định này là ngày 8/1/2022. Sau đó cơ quan quản lý Đức cần chuyển dự thảo quyết định cho Ủy ban châu Âu phê chuẩn.
Khủng hoảng khí đốt ở châu Âu - Cơ hội vàng cho Nga Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Nga sẵn sàng cung cấp khí đốt cho châu Âu theo nhu cầu và sẵn sàng đối thoại với Liên minh châu Âu (EU) về bình ổn thị trường. Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại Diễn đàn quốc tế về tuần lễ Năng lượng ở Moskva, ngày 13/10/2021. Ảnh: AFP/TTXVN Theo Bloomberg, phát biểu...