Cách dùng thuốc chống dị ứng an toàn

Dị ứng là tình trạng hệ miễn dịch cơ thể phát hiện chất lạ gây hại và phản ứng lại bằng cách gây ra các phản ứng như: phát ban, mề đay…

Để điều trị các tình trạng này, cần dùng đến các thuốc chống dị ứng. Điều quan trọng là dùng thuốc sao cho an toàn và hiệu quả.

Một số thuốc chống dị ứng thường dùng

Thuốc kháng histamin

Các thuốc kháng histamin chống dị ứng có nhiều loại như: Loại uống (diphenhydramin, chlorpheniramin, loratadin, cetirizin, desloratadin…), loại xịt, nhỏ mũi (azelastin, olopatadin) hay loại dùng để nhỏ mắt (dung dịch). Tùy từng trường hợp dị ứng có thể chọn dạng dùng thích hợp.

Ví dụ: Các trường hợp ngứa, phát ban ( nổi mề đay) có thể dùng đường uống; chảy mũi, nghẹt mũi do dị ứng có thể dùng đường uống hoặc/và nhỏ mũi hoặc các triệu chứng dị ứng ở mắt có thể dùng dung dịch nhỏ mắt để làm giảm các triệu chứng ngứa, tấy đỏ, sưng mắt.

Tuy nhiên, khi dùng cần lưu ý đến một số bất lợi của thuốc để phòng ngừa hoặc khắc phục để đạt hiệu quả chữa trị và an toàn trong dùng thuốc. Các dạng thuốc uống có thể gây khô miệng, buồn ngủ…

Nói chung các thuốc kháng histamin thường gây an thần không nên dùng khi lái xe hoặc làm các hoạt động đòi hỏi sự tỉnh táo. Đối với dạng nhỏ mũi thường có vị đắng trong miệng, có thể gây rát mũi…

Thuốc chống dị ứng có thể gây một số bất lợi.

Thuốc corticoid

Thuốc corticoid được dùng điều trị các tình trạng dị ứng, cũng có nhiều dạng thuốc như: uống, xịt, hít, nhỏ mắt… Tuy nhiên, đây là nhóm thuốc không dễ dùng, vì có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.

Thuốc dạng xịt mũi: Có tác dụngngăn chặn và làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng dị ứng của viêm mũi dị ứng, giúp đỡ nghẹt mũi, hắt hơi và ngứa, chảy nước mũi. Trên thị trường bao gồm các loại thuốc như fluticason, mometason, budesonide… Tuy nhiên, tác dụng phụ có thể bao gồm kích ứng mũi và ra máu cam.

Dạng thuốc hít: Thường dùng trong điều trị hen suyễn (là một phần trong kế hoạch điều trị cho những bệnh nhân này). Ví dụ như fluticason, budesonid, beclomethason… Tuy nhiên, thuốc có thể gây khô miệng, họng và nhiễm trùng nấm miệng

Dạng thuốc nhỏ mắt: Được sử dụng để điều trị kích ứng mắt nặng do sốt và viêm kết mạc dị ứng. Ví dụ dexamethason, fluorometholon, prednisolon… Nhưng khi sử dụng các loại thuốc này cần lưu ý, thuốc có thể gây mờ mắt. Sử dụng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng mắt, là nguy cơ gây bệnh tăng nhãn áp và đục thủy tinh thể.

Dạng uống gồm thuốc viên và dung dịch uống: Được sử dụng để điều trị các triệu chứng nghiêm trọng gây ra bởi tất cả các loại phản ứng dị ứng. Ví dụ prednisone, prednisolon… Vì chúng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ ngắn hạn và dài hạn, chỉ nên sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả và trong thời gian ngắn nhất có thể. Sử dụng lâu dài có thể gây đục thủy tinh thể, loãng xương, yếu cơ, loét dạ dày và chậm phát triển ở trẻ em. Corticoid đường uống cũng có thể làm trầm trọng thêm bệnh tăng huyết áp.

Thuốc chống sung huyết

Có thể nói, sung huyết là một trong những triệu chứng của tình trạng dị ứng trong viêm mũi xoang dị ứng, viêm kết giác mạc dị ứng…

Thuốc uống chống sung huyết như phenylephrine hoặc pseudoephedrine… dùng để uống làm giảm tạm thời các triệu chứng sung huyết mũi đi kèm với viêm mũi dị ứng. Thuốc có thể gây bất lợi, ví dụ, pseudoephedrine có thể gây nhịp tim nhanh, lo lắng, bồn chồn, mất ngủ… phenylephrine có thể gây mất cảm giác ngon miệng, ban đỏ da, cảm giác bồn chồn hay kích thích (đặc biệt là ở trẻ em), mất ngủ…

Thuốc thông mũi có thể dùng đơn độc hoặc được kết hợp với thuốc kháng histamin và/ hoặc thuốc giảm đau (acetaminophen) hoặc thuốc ho. Nếu bạn dùng các thuốc dạng phối hợp này, điều quan trọng là phải hiểu các thành phần và sự tương tác có thể có với các thuốc điều trị khác mà bạn đang dùng. Tránh sử dụng thuốc thông mũi nếu bạn đang mang thai, người bệnh tăng huyết áp.

Dạng xịt, nhỏ mũi nhưphenylephrine, oxymetazoline, naphazolin…: Các thuốc này có thể gây khô, rát hoặc đau nhói bên trong mũi, chảy nước mũi, hắt hơi. Dùng quá nhiều thuốc làm thông mũi có thể gây khó chịu, nhịp tim nhanh hoặc bất thường, chóng mặt, mất ngủ, đau đầu, lo âu, run, và tăng huyết áp. Không sử dụng thuốc xịt mũi chống sung huyết quá 1 tuần…

Dạng nhỏ mắt có thể tạm thời giảm bớt các triệu chứng như đỏ, ngứa mắt. Các thuốc có thể dùng như tetrahydrozoline (visine) và naphazoline (clear eyes)… Trong trường hợp hiếm, thuốc nhỏ mắt chống sung huyết có thể gây tăng nhãn áp.

Những lưu ý khi sử dụng

Đối với các thuốc không kê đơn cũng nên tham khảo ý kiến của dược sĩ bán thuốc.Trước khi dùng thuốc cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng, để nắm được các bất lợi có thể xảy ra, các chống chỉ định của thuốc, các biện pháp khắc phục (nếu có) hoặc biết cách phòng ngừa.

Đối với những người mắc các bệnh mạn tính như: tim mạch, huyết áp… cần hết sức thận trọng khi dùng các nhóm thuốc này. Tốt nhất là không nên tự ý dùng thuốc để tránh bất lợi do thuốc gây ra hoặc làm trầm trọng thêm bệnh sẵn có.

Khi được bác sĩ kê đơn, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ, không nên lạm dụng, dùng theo đơn thuốc cũ, hoặc nghe mách bảo dùng thuốc, để tránh hậu quả xấu do thuốc gây ra.